Giải thích câu ca dao công cha như núi thái sơn nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra 

(Văn mẫu lớp 9) – Em hãy giải thích câu ca dao công cha như núi thái sơn nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. (Bài văn được điểm cao của một bạn học sinh giỏi văn trường THCS Mai Thúc Loan).

Đề bài: Giải thích câu ca dao sau: 
“Công cha như núi Thái Sơn 
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”.

BÀI LÀM

“Uống nước nhớ nguồn” là một trong những đạo lý có tính truyền thống của dân tộc Việt Nam. Người Việt không chỉ có ý thức tuân thủ, lưu giữ mà còn cố gắng truyền lại cho các thế hệ đi sau. Cha ông ta đã cụ thể hóa truyền thống tốt đẹp ấy trong nhiều bài ca dao, dân ca, câu tục ngữ khác nhau. Trong đó, chúng ta không ai là không nghe qua câu ca dao đề cập tới đạo hiếu và công ơn của cha mẹ: 

“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”

Câu ca dao có cả nghĩa đen và ý nghĩa giáo dục sâu xa. Câu ca dao có dạng lục bát, được sử dụng biện pháp so sánh. Trong câu lục, “Công cha” – công lao của cha với con cái được so sánh với hình ảnh “núi Thái Sơn” – ngọn núi hùng vĩ, đồ sộ nhất ở Trung Quốc. Trong câu bát, “nghĩa mẹ” – ơn nghĩa của người mẹ với con cái được ví như “nước trong nguồn” – mạch nước ngầm ngọt ngào, tinh khiết, dào dạt, không bao giờ vơi cạn. Như vậy, câu ca dao đang ngợi ca công ơn sinh thành, chăm sóc, nuôi dạy… to lớn của cha mẹ. Còn về ý nghĩa sâu xa, câu ca dao giống như lời nhắc của thế hệ đi trước với con cháu chúng ta hôm nay. Công ơn của cha mẹ như trời bể, vậy ngược lại con cái phải biết ơn và đáp đền công ơn ấy. Câu ca dao dạy con cái về đạo hiếu ở đời. 

Trước hết, câu ca dao trên đây nhấn mạnh về vai trò của cha mẹ với con cái. Cũng mang ý nghĩa tương tự, có rất nhiều câu ca dao khác nói về điều này:

“Đi khắp thế gian không ai sánh bằng mẹ
Gian khổ cuộc đời ai nặng gánh hơn cha.”
“Nước biển mênh mông không đong đầy tình mẹ
Mây trời lồng lộng không phủ kín công cha.”

Cha là trụ cột gia đình, là điểm tựa tinh thần vững chắc cho những đứa con. Cha dạy con biết sống tự trọng, trung thực, có trách nhiệm. Cha nắm tay con bước bước chân đầu tiên, dạy con biết tiêu đồng tiền, dạy con nói giọng nói quê hương. Những đòn roi mà tuổi thơ đứa trẻ trải qua thực tế chính là nỗi lòng của người cha cần dạy con nghiêm khắc. Mẹ mang nặng đẻ đau sinh ra con rồi cả đời mỏi mắt chông ngóng con lớn lên từng ngày. Nhờ mẹ mà đứa con nào cũng cảm nhận được hơi ấm tình thương. Mẹ dạy con biết yêu thương, sẻ chia và sống nề nếp. Con lớn lên bằng bữa cơm, bữa cháo mẹ nấu; bằng tiếng ru hời ơi đêm dài; bằng gió mát tay mẹ quạt… Thật vậy, tình thương cha mẹ có bao giờ vơi cạn. 

Tuy nhiên, câu ca dao không chỉ là sự ngợi ca, sau tiếng ngợi ca ấy là đạo lý để lại cho bậc làm con cái. Thực tế, bài ca dao đầy đủ phải có thêm hai câu lục bát phía sau 

“Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”

Con cái cần biết ơn những điều mà cha mẹ ban cho. Đạo hiếu rất đơn giản, hãy bắt đầu nó từ những việc làm nhỏ nhất. Hãy chào hỏi người lớn khi ra khỏi nhà hay khi đi học về. Hãy vui vẻ mời ba mẹ trước khi ăn cơm. Bạn đừng quên khen bữa cơm ngon mẹ nấu hay ba sửa nhà giỏi… Những hành động tuy đơn giản nhưng chắc chắn ý nghĩa hơn gấp nhiều lần bạn cho cha mẹ tiền hay một ngôi nhà rộng lớn và đẹp đẽ. Cha mẹ nuôi bạn không vì tiền hay nhà, vậy nên đừng quá coi trọng vật chất. 

“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”.

Câu ca dao in sâu vào tiềm thức mỗi đứa trẻ Việt Nam và theo đến suốt cuộc đời. Đạo hiếu là phẩm chất cơ bản cần có ở mỗi người và việc thực hiện nó cũng là đang gìn giữ văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Câu ca dao là bài học làm người cơ bản  của mỗi đứa con.