Giá trị nhận thức của văn học thấm nhuần tính chất nhân văn

Bàn về giá trị nhận thức của tác phẩm văn học, SGK Ngữ văn 12 Nâng cao, tập hai, trang 123 viết: "Văn học đặc biệt coi trọng sự nhận thức về giá trị con người. Qua lăng kính văn học, người ta nhìn rõ những giá trị về nhân cách, những biến đổi tinh vi của tâm hồn, những biểu hiện khác nhau của tội ác, sức mạnh của cái thiện và lẽ công bằng. Từ các nhận thức đó, văn học soi rọi cho người đọc ánh sáng lí tưởng, nâng đỡ niềm tin vào cuộc đời, khơi gợi ở họ tình yêu đối với cuộc sống. Vì thế, giá trị ...

a)   Giải thích ngắn gọn câu nói của M. Go-rơ-ki

-     Sách: ở đây chủ yếu là các tác phẩm văn học và là các tác phẩm chân chính.

-     Con thú: những thói hư tật xấu, những hạn chế trong mỗi con người.

-     Con người: phần trong sáng, tốt đẹp, cao cả,...; ngược lại với phần con thú.

b)  Khái quát nội dung câu nói và hướng bàn luận

Cuộc sống của mỗi con người luôn là một cuộc đấu tranh, một sự vật lộn, giằng xé giữa cái xấu và cái tốt. Cuộc đấu tranh giữa phần thú và phần người để vươn tới làm một con người chân chính, CON NGƯỜI viết hoa, như M.Go-rơ-ki đã từng nói, là cả một quá trình phấn đấu gian khổ, khó khăn. Trong cuộc đấu tranh ấy, các tác phẩm văn học có vai trò và tác dụng rất to lớn, giúp người đọc thoát ra khỏi "địa ngục" của những thói hư tật xấu, cái ác và tội lỗi để vượt lên mặt đất chói sáng ánh mật trời của cái đẹp, lòng nhân ái, đức vị tha.

c)   Chọn phân tích một số tác phẩm văn học để chứng minh

Câu hỏi không nêu cụ thể, nhưng HS cần chú ý lựa chọn các tác phẩm tiêu biểu, toàn diện (văn học Việt Nam, văn học nước ngoài; văn học dân gian, vãn học trung đại, văn học hiện đại,...)

Chú ý liên hệ từ chính kinh nghiệm của bản thân mình. Tập trung trả lời câu hỏi: Các tác phẩm văn học đã giúp mình sống tốt, sống đẹp hơn lên như thế nào? Trình bày và phân tích cần chân thực, có sức thuyết phục và truyền cảm, tránh gượng ép.