Đầu tư phát triển công nghiệp vùng kinh tế trọng điểm

Đứng trên các góc độ phân tích khác nhau có những cách phân loại đầu tư phát triển công nghiệp khác nhau. Trên góc độ địa lý, đầu tư phát triển công nghiệp được chia ra thành đầu tư tại các tỉnh, vùng trong cả nước. Cách phân loại này phản ánh tình hình đầu tư công nghiệp của từng tỉnh, từng vùng kinh tế và ảnh hưởng của đầu tư đối với tình hình phát triển công nghiệp nói riêng cũng như tình hình phát triển kinh tế - xã hội nói chung ở từng địa phương. Trong chuyên đề này, em xin tiếp cận đầu tư phát triển công nghiệp tại vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Vậy tại sao phải hình thành các vùng kinh tế trọng điểm trong quá trình đầu tư phát triển công nghiệp ?

Trình độ phát triển nền kinh tế của nước ta còn ở mức thấp. Vấn đề tăng tốc và hội nhập vào nền kinh tế thế giới và khu vực để tránh tình trạng tụt hậu ngày càng xa hơn đang là nhu cầu cấp bách đối với chiến lược hưng thịnh đất nước. Lãnh thổ Việt Nam dài và hẹp, điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội phân dị rất rõ theo vùng. Như vậy, có vùng hội tụ được nhiều điều kiện thuận lợi (nhất là về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng, lao động kĩ thuật...) và đã có lịch sử phát triển lâu dài . Ngược lại có vùng thiếu những điều kiện cần thiết cho sự phát triển, đang gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, khả năng nguồn vốn trong nước là có hạn . Muốn có được sự phát triển nhanh cho cả nước, không cho phép đầu tư trải đều . Đồng thời, xu hướng quốc tế hoá, khu vực hoá ngày càng diễn ra mạnh mẽ. Những thách thức trong hợp tác và cạnh tranh đối với Việt Nam ngày càng gay gắt. Các nhà đầu tư nước ngoài khi vào Việt Nam, tất nhiên, muốn tới những nơi thuận lợi . Tất cả điều đó dẫn tới việc phải lựa chọn những vùng thuận lợi để phát triển với tốc độ cao. Nói như vậy không có nghĩa là các vùng khác không phát triển. Việc phát triển các vùng thuận lợi tạo điều kiện để tất cả các vùng khác cùng đi lên và quan hệ chặt chẽ với nhau trong một thể thống nhất. Các lãnh thổ đầu tư trọng điểm bao gồm cả lãnh thổ giàu tiềm năng, tập trung các tiềm lực kinh tế, có ý nghĩa động lực và cả lãnh thổ khó khăn, đứng trước thách thức của sự trì trệ cần được trợ giúp để tự phát triển.

Tác dụng của đầu tư phát triển công nghiệp vùng Kinh tế trọng điểm:

Đảm bảo tính hiệu quả của phát triển công nghiệp

Đầu tư phát triển công nghiệp diễn ra trong không gian lãnh thổ mang tính tập trung cao nhằm đảm bảo hiệu quả của phát triển công nghiệp.

Do đặc thù của ngành sản xuất công nghiệp và tính hiệu quả khách quan của việc phân bố tập trung ngành công nghiệp, sản xuất công nghiệp diễn ra trên một diện tích hẹp, khác hẳn với sản xuất nông nghiệp và các loại hình sản xuất khác. Hơn nữa, sản xuất công nghiệp cần có sự hỗ trợ của một cơ sở hạ tầng mạnh, và chính điều này dẫn tới một đòi hỏi khách quan về bố trí công nghiệp tập trung nhằm khai thác có hiệu quả có sở hạ tầng chung.

Tập trung hoá sản xuất là một trong những hình thức rất phức tạp về tổ chức sản xuất mang tính chất xã hội trong công nghiệp. Tập trung hoá sản xuất công nghiệp là quá trình chịu tác động của sự phát triển lực lượng sản xuất, đặc biệt là tác động của sự phát triển khoa học công nghệ. Đối với nền kinh tế Việt Nam hiện nay, để tiến hành thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thì tập trung hoá sản xuất công nghiệp theo chiều sâu là điều kiện tiên quyết. Qúa trình tập trung hoá trong sản xuất công nghiệp tác động rất lớn đến phát triển kinh tế vùng và làm tăng thêm những khác biệt đang có giữa các vùng. Do vậy cần xem xét mức độ tập trung phát triển công nghiệp một cách hợp lý giữa các vùng.

Hình thành các điểm dân cư mới và các đô thị mới.

Qúa trình công nghiệp hoá tất yếu dẫn đến sự hình thành hệ thống đô thị và quá trình đô thị hoá laị tác động ngược trở lại quá trình công nghiệp hoá. Qúa trình tập trung đầu tư phát triển công nghiệp đòi hỏi sự tập trung lao động và dân cư tạo nên những điểm dân cư đô thị mới đồng thời đòi hỏi phải cải tạo và phát triển các điểm dân cư đô thị sẵn có. Trong điều kiện đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp, số người làm việc trong công nghiệp và các trung tâm công nghiệp không ngừng phát triển.Qúa trình hình thành các điểm dân cư mới và mở rộng các điểm dân cư cũ gắn liền với việc hình thành và phát triển các khu, cụm, các trung tâm và vùng công nghiệp. Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ và tính chất toàn cầu đã tạo ra điều kiện phát triển nhiều hình thức sản xuất trong công nghiệp. Sự phân bố và trình độ phát triển trong công nghiệp đã ảnh hưởng rất nhiều đến hình thái phân bố dân cư, ảnh hưởng đến hệ thống điểm dân cư đô thị và cơ cấu của chúng. Trong quá trình đô thị hoá, vai trò của các thành phố lớn đối với phát triển công nghiệp rất quan trọng. Các thành phố lớn với vai trò trung tâm sản xuất, trung tâm phát triển và chuyển giao công nghệ trong vùng, trung tâm giao lưu thương mại trong nước và nước ngoài , thu hút đầu tư, phát triển đối ngoại, trung tâm dịch vụ, phát triển văn hoá - giáo dục, nâng cao dân trí và phát triển nguồn nhân lực, có sức hút mạnh mẽ đến những vùng lãnh thổ rộng lớn, đến toàn quốc thậm chí vượt ra ngoài biên giới. Chính vì vậy, việc cải tạo, xây dựng lại và xây dựng lại thành phố, thị trấn, làng mạc thành hệ thống thống nhất là những nhiệm vụ phải được giải quyết trong quá trình công nghiệp hoá trong phạm vi toàn quốc.

Đầu tư phát triển công nghiệp vùng sẽ tạo cho vùng là hạt nhân phát triển và thúc đẩy nhanh quá trình đô thị hoá.

Như trên đã đề cập, đầu tư phát triển công nghiệp và đô thị hoá có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Sự phát triển của công nghiệp mang tính tập trung cao chính là động lực thúc đẩy quá trình đô thị hoá phát triển nhanh chóng. Đó là những tác động tất yếu của đầu tư phát triển công nghiệp và sự hình thành qúa trình đô thị hoá mang tính khách quan, tạo động lực cho phát triển đô thị theo hướng công nghiệp hoá và hiện đại hoá.

Ở hầu hết các nước có nền công nghiệp phát triển cao, xu hướng phát triển hệ thống điểm dân cư đô thị trước hết là nhằm làm cho sự phát triển của các vùng lãnh thổ không phải chỉ đóng vai trò tập hợp các điểm dân cư riêng lẻ. Tuỳ thuộc chức năng của các khu, cụm, vùng công nghiệp mà quyết định sự phát triển sau này của các điểm dân cư.

Ngày nay, do tác động của tiến bộ khoa học kỹ thuật, hệ thống kế cấu hạ tầng phát triển, đặc biệt là giao thông vận tải và thông tin liên lạc thuận tiện, nhanh chóng, quá trình phân bố và phân bố lại dân cư đang diễn ra theo xu hướng bố trí xa các khu vực sản xuất để tránh ô nhiễm môi trường, đảm bảo cuộc sống của con người.

Nâng cao trình độ dân trí và mức sống dân cư.

Do nhu cầu lao động cho phát triển công nghiệp đòi hỏi phải có trình độ tay nghề nhất định và năng suất lao động công nghiệp cao hơn khu vực nông nghiệp nên các điểm dân cư gần khu công nghiệp có trình độ dân trí cao hơn các khu vực này cũng cao hơn. Công nghiệp và dân cư được phân bố điều hoà trên phạm vi cả nước, sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn dần dần được xoá bỏ.