Đại học công hay tư ở Mĩ

Một người bố viết cho tôi: “Con gái tôi lập kế hoạch học ở Mĩ. Tuy nhiên cháu bị lẫn lộn giữa đại học công và đại học tư, và tôi lo nghĩ về các đại học “rởm”. Xin cho chúng tôi lời khuyên.”

Đáp: Ở nhiều nước, chỉ có hai kiểu đại học: Công và Tư. Tuy nhiên, ở Mĩ có ba kiểu: Đại học Công, đại học Tư phi lợi nhuận và đại học Tư vì lợi nhuận.

Khác biệt giữa đại học công và đại học tư dựa trên cách họ được tài trợ. Đại học công được chính phủ liên bang và chính phủ bang tài trợ để cung cấp giáo dục cho những người sống ở bang đó. Vì chính phủ bang trả tiền cho chi phí vận hành trường, họ cũng giám sát các trường này qua ban giám đốc và ban quản trị của bang. Vì các trường này là dành cho công chúng, học phí là tương đối thấp. Chất lượng giáo dục công biến thiên tuỳ theo trường và bang, một số trường cung cấp giáo dục xuất sắc nhưng một trường lại có thể không. Là trường công, tiền nhập học dựa trên chuẩn được ban quản trị bang thiết lập, mà trong một số trường hợp, ít hạn chế hơn so với trường Tư phi lợi nhuận. Về trung bình, quãng 30% – 40% đơn xin học được chấp nhận.

Các đại học tư phi lợi nhuận không nhận tài trợ từ chính phủ, cho nên họ dựa trên học phí từ sinh viên và các đóng góp tư (Phần lớn từ công nghiệp và các cá nhân.) Do đó học phí của họ là cao hơn trường công. Trường phi lợi nhuận cũng có ban giám đốc và ban quản lí để giám sát vận hành. (Nhiều thành viên ban tới từ công nghiệp hay đại diện cho công nghiệp.) Phần lớn các đại học hàng đầu ở Mĩ đều là các đại học tư phi lợi nhuận như Harvard, Yale, Princeton, Stanford, Massachusetts Institute of Technology, Carnegie Mellon, Chicago, và Brown University. Vì danh tiếng xuất sắc của họ trong giáo dục, những trường này rất có tính chọn lọc. Trung bình, quãng 6% tới 14% người xin học được chấp nhận.

Đại học tư vì lợi nhuận được các công ti tư làm chủ sở hữu. Ưu tiên của họ là làm ra tiền, đây là lí do tại sao học phí của họ là cao (Mặc dầu nhiều trường có cấp học bổng trong hai năm đầu để có được việc ghi danh của sinh viên.) Là trường vì lợi nhuận, các trường này không có tính chọn lọc, chừng nào sinh viên có thể trả tiền được. Trung bình, quãng 65% tới 90% người xin vào học được chấp nhận. Nhiều trường vì lợi nhuận cung cấp các lớp linh hoạt cũng như chương trình trực tuyến nhưng chất lượng giáo dục biến thiên lớn giữa các trường này. Một số trường tốt, nhưng nhiều trường không tốt, và thậm chí vài trường chỉ là “công ti cấp bằng” bán bất kì bằng nào với giá nào đó. Vấn đề chính đối với trường vì lợi nhuận là nhiều trường không được chính thức công nhận bởi cơ quan công nhận hợp pháp cho nên tín chỉ của họ không thể được chuyển cho trường khác. Trong một số trường hợp, bằng cấp của họ không được công nghiệp thừa nhận, không được cả các đại học công và phi lợi nhuận thừa nhận, cho nên điều đó giới hạn khả năng của sinh viên học chuyên sâu. Sinh viên có bằng cấp từ những trường này có thể không được chấp nhận vào bằng cấp chuyên sâu trong các đại học công hay phi lợi nhuận. Hiện thời những trường này rất tích cực tuyển sinh từ các nước khác và họ chi nhiều tiền cho quảng cáo trên khắp thế giới nhưng một số trường đang bị điều tra về “gian lận” và phải đóng cửa.

Tôi muốn khuyên rằng con gái bạn tránh xa các đại học vì lợi nhuận. Nhiều trường trong số họ cung cấp các bằng cấp không được công nghiệp thừa nhận vì họ không được công nhận. Rất khó tìm việc làm ở Mĩ nếu sinh viên tốt nghiệp từ những trường này. Gần đây có nhiều vấn đề liên quan tới những trường này vì “Quảng cáo giả” và một số trường phải đóng cửa sau khi bị điều tra bởi cơ quan có thẩm quyền của chính phủ.

Lời khuyên của tôi là con gái bạn nên làm nghiên cứu về trường cháu muốn xin vào và thảo luận với bạn. Là bố mẹ, bạn cũng cần điều tra kĩ lưỡng để chắc rằng bạn không phạm sai lầm với tương lai của con gái bạn bằng việc chi tiền vào những trường không được công nhận. Giáo dục là đầu tư lớn về thời gian, nỗvà lực, và tiền bạc, cho nên bạn cần chắc rằng đầu tư này là xứng đáng.

Để biết thêm thông tin về các đại học Mĩ, tôi giới thiệu bạn nên kiểm với U.S. News và World Report:

English version

Tác phẩm, tác giả, nguồn

• Tác phẩm: Lời khuyên cho các bậc phụ huynh
• Biên tập: Kipkis.com
• Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University