Đặc điểm và phân loại thẩm quyền của Công đoàn

Thẩm quyền của công đoàn là tổng hợp các quyền và các nghĩa vụ của công đoàn được pháp luật ghi nhận, có thể thực hiện hoặc phải thực hiện một cách độc lập với tư cách là một chủ thể, trong một giới hạn nhất định. Đề cập đến thẩm quyền của công đoàn chính là đề cập đến vấn đề quyền hạn và trách nhiệm của công đoàn.

Thẩm quyền của công đoàn có những đặc điểm sau đây :

- Mặc dù Công đoàn là một tổ chức chính trị xã hội của người lao động nhưng thẩm quyền của công đoàn không phải do công đoàn sáng tạo mà do ý chí của Nhà nước. Nhà nước quy định cho công đoàn những quyền hạn và trách nhiệm nhất định trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động thông qua Luật Công đoàn.

- Tuy chịu sự điều chỉnh của pháp luật song giới hạn của thẩm quyền không chỉ ở pháp luật mà còn ngay ở các hành vi của tổ chức công đoàn, hơn nữa còn bị chi phối bởi pháp luật quốc tế trong những trường hợp nhất định.

- Thẩm quyền của công đoàn được pháp luật ghi nhận là các quyền của công đoàn chứ không gồm các nghĩa vụ. Nói cách khác, pháp luật chỉ ghi nhận quyền hạn của công đoàn mà không trực tiếp ghi nhận các nghĩa vụ.

- Thẩm quyền của công đoàn vừa là quyền hạn trong việc đại diện cho tập thể người lao động trong mối tương quan với người sử dụng lao động, vừa là quyền hạn trong việc tham gia “điều chỉnh” quan hệ lao động.

Việc phân loại các quyền của công đoàn là cần thiết và có ý nghĩa cả về lý luận lẫn thực tiễn. Nó chẳng những cho thấy được tính chất các quyền của công đoàn mà còn cho thấy sự tương quan về địa vị pháp lý của tổ chức này với địa vị pháp lý của các cơ quan, tổ chức hữu quan khác, đặc biệt là với người sử dụng lao động.

Tùy theo những tiêu chí phân biệt khác nhau, thẩm quyền của công đoàn được phân thành những loại khác nhau.

Căn cứ vào lĩnh vực tác động, công đoàn có thẩm quyền trên hai lĩnh vực chủ yếu sau:

- Lĩnh vực tham gia quản lý Nhà nước về lao động, quản lý sản xuất kinh doanh, thực hiện quyền làm chủ tập thể của người lao động.

- Lĩnh vực chăm lo cải thiện điều kiện lao động, điều kiện sống, bảo vệ quyền và lợi lịch hợp pháp của người lao động.

Căn cứ vào tính chất, công đoàn có ba loại quyền sau :

- Loại quyền tham gia: là loại quyền mà công đoàn chỉ được tham gia đóng góp ý kiến, hỏi ý kiến, còn việc quyết định là thuộc về cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hay người sử dụng lao động.

- Loại quyền chung : Tổ chức công đoàn và cơ quan Nhà nước, người sử dụng lao động có quyền như nhau trong khi quyết định một vấn đề nào đó.

- Loại quyền độc lập : công đoàn có quyền quyết định, còn nghĩa vụ đáp ứng là thuộc về phía các cơ quan Nhà nước, người sử dụng lao động.

Căn cứ vào cấp công đoàn, thẩm quyền của Công đoàn được chia thành:

- Thẩm quyền của công đoàn trung ương : Tổng liên đoàn lao động Việt Nam.

- Thẩm quyền của công đoàn cấp trên cơ sở : Các công đoàn tỉnh, ngành, quận, huyện...

- Các quyền của công đoàn cơ sở : công đoàn của các đơn vị sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.