25/05/2018, 00:37

Cháy rừng

là bất kỳ một vụ cháy nào ngoài tầm kiểm soát xảy ra tại vùng quê hay một khu vực hoang dã. Khi cháy rừng, một bức màn khói bao phủ bên trên khu rừng, với những đám cây cao màu xám, một màu xám chết chóc. Loài bọ cánh cứng và hỏa hoạn, hai nạn dịch, đang ...

là bất kỳ một vụ cháy nào ngoài tầm kiểm soát xảy ra tại vùng quê hay một khu vực hoang dã. Khi cháy rừng, một bức màn khói bao phủ bên trên khu rừng, với những đám cây cao màu xám, một màu xám chết chóc. Loài bọ cánh cứng và hỏa hoạn, hai nạn dịch, đang phá hoại những cánh rừng ở một số nước Bắc bán cầu trong một thế kỷ ngày càng nóng dần, giữa lúc đất trở nên khô hơn, cây cối phát triển yếu hơn và sâu bọ, được tiếp tay bởi những mùa đông êm dịu hơn, phát triển mạnh hơn. Những cánh rừng đang chết và cháy rồi sẽ chỉ làm cho nhiệt độ địa cầu nóng hơn.

Một vụ cháy rừng ở Montana
Sự phân bố cháy rừng tại lục địa châu phi năm 2002.

Những điều này có thể xảy ra cùng lúc. Nếu những con bọ ăn vỏ cây giết chết cây, sẽ có rất nhiều cây bị chết, gỗ cây khô sẽ tạo ra một trận hỏa hoạn thật lớn, và rồi trong một thời gian người ta sẽ không thấy cây mọc lại trên địa điểm. Phản ứng dây chuyền có thể đang diễn ra ở phía Tây của Bắc Mỹ.

Từ Colorado tới tiểu bang Washington, một trận dịch bọ cây thông chưa từng thấy, kéo dài hàng năm, đã giết chết 2,6 triệu héc ta rừng. Loài bọ này đã gây tàn phá hơn cho miền Bắc, ở British Columbia, nơi những đám mây bọ cánh cứng đã phá hủy tới 14 triệu héc ta - gấp đôi diện tích của Cộng hòa Ireland. Người ta dự đoán nó sẽ giết 80% loài thông của tỉnh Canada trước khi nó chấm dứt. Xa hơn về phía Bắc, ở Yukon, loài bọ cánh cứng phá hoại cây thông chưa phải là căn bệnh địa phương. Tại đây, loài bọ ăn vỏ cây chi Vân sam đã ăn dần 400.000 héc ta đất rừng, và còn nhiều hơn ở Alaska láng giềng, trong một trận dịch chưa từng thấy về tầm mức và sự kéo dài của nó.

Thường thường những con cái đục thủng cây trước, tiếp theo là con đực, và rồi chúng giao phối và cả hai đều đào một đường hầm trứng chạy song song với thớ gỗ. Những con ấu trùng nở ra, ngay bên dưới vỏ cây phía ngoài, sau đó sẽ ăn thẳng góc với những đường hầm mà chúng đục chung quanh thân cây, cắt đứt những chất dinh dưỡng di chuyển qua các sợi libe và giết chết cây. Những lá kim của cây chuyển sang màu đỏ, sau đó thành màu xám, và cuối cùng gió làm đổ thân cây đã chết.

Nhiệt độ mùa Ðông xuống còn âm 40 độ C (âm 40 độ F) từng giết chết các ấu trùng, nhưng nhiệt độ lạnh giá đó hiện giờ hiếm khi xảy ra. Và những mùa hè ấm áp hơn giúp cho vài loại bọ cánh cứng hoàn tất chu kỳ sinh sản của chúng trong một năm thay vì hai năm, gia tốc sự phát triển dân số của chúng.

Cảnh quan hoang tàn sau một đám cháy trên đỉnh trong Bắc Cascades, Hoa Kỳ

Tại vùng Bắc Cực và dưới Bắc Cực - ở Alaska, trên khắp vùng Siberi, ở vùng cực Bắc của châu Âu, và trong vùng Yukon và những nơi khác của Canada - khí hậu của Trái Đất đang thay đổi nhanh chóng nhất. Trong khi nhiệt độ trung bình trên toàn cầu tăng 0.74 độ C (1.3 độ F) trong thế kỷ 20, vùng phía Bắc xa xôi trải qua tình trạng nóng dần gấp đôi nhịp độ đó hoặc lớn hơn. Tại vùng băng giá phía Ðông của Nga, vài nhiệt độ trung bình đã gia tăng hơn 2 độ C (3.6 độ F), với mức thủy ngân vào giữa Mùa Ðông còn cao hơn nữa.[5][6][7]

Trong một sự đánh giá có thẩm quyền vào năm 2007, Ủy ban Liên chính phủ về Thay đổi Khí hậu, hệ thống khoa học được Liên Hiệp Quốc bảo trợ, đã nêu lên nhiều cuộc nghiên cứu liên kết sự lan rộng những vụ cháy rừng với những điều kiện khí hậu ấm hơn, khô hơn. Vào tháng 6, 2009, giữa lúc những đám cháy rừng đầu tiên bùng lên trong mùa cháy rừng của California, các khoa học gia tại trường đại học Harvard nói vùng bị cháy ở miền Tây Hoa Kỳ có thể gia tăng 50% vào thập niên 2050. Tại Siberi, hỏa hoạn ngày càng tăng, và mùa cháy tới sớm hơn. Tại Canada, vào cuối thập niên 2000, khu vực bị cháy tăng gấp đôi so với thập niên 1970, mặc dù khả năng chữa cháy lớn hơn và vài điều kiện thời tiết thuận lợi mới đây.[8]

Băng tan

Theo các khoa học gia, cùng với lớp băng địa cực đang teo nhỏ và lớp băng vĩnh cửu đang tan ra, sự nóng dần của Bắc Cực đe dọa biến những khu rừng phía Bắc - lớp thảm bao la gồm cây vân sam, thông và những cây có quả hình nón khác bao phủ những vĩ độ cao này - ít đóng vai trò một cái "chậu" hấp thụ chất điôxít cacbon (khí CO2) hơn là một nguồn xuất phát, giữa lúc hàng triệu tấn chất khí gây hiệu ứng nhà kính phát ra từ gỗ thân cây bị chết, cháy và hư mục.

0