Cảm nhận của em về đoạn trích Hai cây phong của Ai-ma-tốp

Cam nhan ve doan trich Hai cay phong cua Ai-ma-top – Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích Hai cây phong của Ai-ma-tốp (Ngữ văn 8 – Tập I). Một bất ngờ đến với người đọc về Ai-ma-tốp. Ông trở thành nhà văn nổi tiếng từ một cán bộ kỹ thuật chăn nuôi. Ngay từ tác phẩm đầu tay Gia-mi-li-a (1958) ra đời, ông đã được dư luận đánh giá rất cao. Tiếp đó là tập Núi đồi và thảo nguyên (1961) và một hạnh phúc lớn lao đã đến với nhà văn: giải thưởng Lê-nin cao quí gồm ba ...

– Đề bài: (Ngữ văn 8 – Tập I).

Một bất ngờ đến với người đọc về Ai-ma-tốp. Ông trở thành nhà văn nổi tiếng từ một cán bộ kỹ thuật chăn nuôi. Ngay từ tác phẩm đầu tay Gia-mi-li-a (1958) ra đời, ông đã được dư luận đánh giá rất cao. Tiếp đó là tập Núi đồi và thảo nguyên (1961) và một hạnh phúc lớn lao đã đến với nhà văn: giải thưởng Lê-nin cao quí gồm ba truyện: Người thầy đầu tiến, Cây phong non trùm khăn đỏ, Mắt lạc đà. Đoạn trích Hai cây phong nằm trong truyện Người thầy đầu tiên của Ai-ma-tốp. Tình yêu tha thiết cố hương, lòng biết ơn người thầy đầu tiên đã trồng cây và trồng người nơi thảo nguyên hoang vu mênh mông đã được thể hiện đằm thắm qua hồi tưởng của đứa con đi xa về thăm lại nơi chôn rau cắt rốn của mình.

Sau những năm tháng đi xa trở về thăm làng, nhân vật tôi – họa sĩ đã nhớ lại cảnh sắc làng Ku-ku-rêu, chốn quê hương thân yêu của mình. Mở đầu đoạn trích là những tiếng Làng Ku-ku- rêu chúng tôi phía dưới làng tôi… phía trên làng tôi… cất lên thật gợi cảm, đầm ấm và thân thương biết bao! Làng ở ven chân núi trên một cao nguyên. Cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, bao la. Có thung lũng đất vàng, có cánh đồng thảo nguyên Ca-dắc-xtan mênh mông. Có khe nước ào ào tự nhiều ngách đá đổ xuống, có rặng núi Đen và con đường sắt Băng qua đồng bằng chạy tít đến tận chân trời phía tây. Cảnh sắc quê hương được cảm nhận bằng những hình ảnh, dường nét đậm nhạt, cao thấp, gần xa, đã hiện lên một không gian nghệ thuật rất đẹp với bao yêu mến tự hào của một đứa con đối với cố hương, của một họa sĩ tài hoa trước thiên nhiên kỳ thú. Bao cảm xúc dâng trào, bao bồi hồi thương nhớ đã được toát lên sau những câu, chữ của đoạn văn.

Đối với đứa con xa quê, nhớ làng Ku-ku-rêu là nhớ tới hai cây phong trên đồi cao ở đầu làng. Họa sĩ biết hai cây phong từ thuở bắt đầu mình biết, một sự gắn bó tha thiết với cả một đời người. Hai cây phong lớn như những ngọn hải đăng đặt trên núi từng gây ấn tượng đối với bất cứ ai, dù đi từ phía nào đến thăm làng Ku-ku-rêu. Với họa sĩ, tình yêu quê hương đã chan hòa, đã gắn bó tình thương nhớ hai cây phong đầu làng. Mỗi lần về thăm quê nhà thì họa sĩ đã từ xa đưa mắt tìm hai cây phong thân thuộc ấy và coi đó là bổn phận đầu tiên của mình.

Nhớ hai cây phong đối với họa sĩ là nhớ với một nỗi buồn da diết y nên càng về gần tới làng lại càng nhớ. Đứa con ly hương thầm tự hỏi thầm lòng mình: Ta sắp được thấy chúng chưa, hai cây phong sinh đôi ấy? Mong sao chóng về tới làng, chóng lên đồi mà đến với hai cày phong. Và niềm hạnh phúc biết bao đối với đứa con xa quê lâu ngày mới trở về, được đứng dưới gốc cây để nghe mãi tiếng lá reo cho đến khi say sưa ngây ngất.

Nhớ cây phong đối với người xa quê hương là nhớ tiếng nói riêng… tâm hồn riêng, chan chứa những lời ca êm dịu của nó, là nhớ dáng hình của nó, nhớ cây nghiêng ngả, nhớ âm thanh rì rào của lá cành lay động cả ban ngày hay ban đêm. Hàng loạt ẩn dụ, so sánh và nhân hóa mà Ai-ma-tốp đã sáng tạo, sử dụng trong đoạn văn đã gợi tả và biểu cảm về tiếng nói riêng, tâm hồn riêng của hai cây phong quê nhà: như một tiếng thì thầm tha thiết nồng thắm truyền qua lá cành như một đốm lửa vô hình… Có lúc hai cây phong tưởng như đang trầm tư bỗng im bặt một thoáng Tôi lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào. Còn đây nữa làng Ku-ku-rêu, cây phong thảo nguyên trong mây đen và dông bão bị xô gãy cành, tỉa trụi lá, nhưng nó vẫn dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực. Hai cây phong có một sức sống vô cùng mãnh liệt, biểu tượng cho bao phẩm chất tốt đẹp của con người quê hương, con người thảo nguyên. Họa sĩ yêu hai cây phong quê nhà với cả tấm lòng và tình nghĩa thủy chung, như ông đã tâm sự: Tuổi trẻ của tôi đã để lại nơi ấy, bến cạnh chúng như một mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh, ấy là tâm hồn tuổi thơ vô cùng trong sáng.
Bằng sự tưởng tượng phong phú, kỳ diệu, sử dụng nhiều hình ảnh gợi cảm, tác giả đã thành công trong việc biểu lộ tình cảm với quê hương của người con xa quê khi trở về thật là nồng hậu.

Hoài niệm tuổi thơ nhớ về quê hương bao giờ cũng thiết tha, đằm thắm. Với con người Việt Nam chúng ta, mỗi lần đi xa quê là nhớ những hương vị đậm đà quê hương là chùm khế ngọt, là hương vị của hoa cau, hoa bưởi…, là nhớ cây đa, giếng nước, sân đình, là nhớ con đò, cánh cò bay mỏi cánh… hay nhớ về quê mẹ với bao kỷ niệm thời thơ ấu:

Nhớ những ngày trốn học đuổi bướm cạnh cầu ao,
Mẹ bắt được, chưa đánh roi nào đã khóc.
(Quê hương – Giang Nam)

Nhân vật họa sĩ nhớ quê hương, nhớ về làng Ku-ku-rêu, là nhớ kỷ niệm với cây phong thân yêu. Không bao giờ có thể quên được buổi học cuối cùng năm ấy, trước khi bắt đầu nghỉ hè. Bọn con trai nghịch ngợm và hồn nhiên reo hò, huýt còi ầm ĩ chạy lên đồi… Hai cây phong như những người bạn thân tình mở lòng đón tiếp nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời… đến với bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền. Lũ nhóc con đi chân đất trèo lên hai cây phong làm chấn động cả vương quốc loài chim. Trên ngọn cáy phong những cành cao ngất, bọn trẻ nhỏ làng Ku-ku-rêu vô cùng sung sướng ngắm nhìn cảnh vật gần xa, chúng tưởng như có phép thần thông nào vụt mở ra trước mắt… cả một thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ảnh sáng.

Cây phong đã mở rộng tầm mắt, làm sáng lên tâm hồn tuổi thơ, làm cho lũ trẻ sửng sốt, tất cả đều nín thở ngồi lặng đi…phóng tầm mắt về bốn phía chân trời. Bức tranh quê như hiển hiện, như mở rộng, như vẫy gọi. Chuồng ngựa của nông trang, dải thảo nguyên hoang vu xa thẳm biên biếc. Những dòng sông xa lạ lấp lánh tận chân trời như những sợi chỉ bạc mỏng manh. Lũ trẻ lắng nghe tiếng gió ảo huyền, tiếng “thì thầm nhỏ to của lá cây đáp lại lời gió y rồi chúng nghĩ về những miền đất lạ nơi chân trời xa xôi, về bầu trời, về những đám mây, những đồng cỏ sông ngòi, những miền đất bí ẩn đầy sức quyến rũ lẩn sau chân trời xa thẳm, biêng biếc kia”. Cậu bé – họa sĩ tương lai vô cùng xúc động lắng nghe tiếng hai cây phong rì rào, tim đập rộn rã vì thảng thốt và vui sướng… Lòng mơ tưởng và cố hình dung ra những miền xa lạ kia…. Hai cây phong trên đồi quê không chỉ mở rộng tầm mắt mà còn nâng cánh ước mơ cho những em bé làng Ku-ku-rêu bay tới chân trời xa xôi, tươi sáng. Sau này, khi đã trưởng thành, nhân vật họa sĩ mới tự hỏi lòng mình, điều mà thuở ấu thơ chưa bao giờ nghĩ đến: Ai là người đã trồng hai cây phong trên đồi này? Người vô danh ấy đã ước mơ gì, đã nói những gì khi vùi hai gốc cây xuống đất, người ấy đả ấp ủ những niềm hy vọng gì khi vun xới chúng nơi đây, trên đỉnh đồi cao này?. Tuổi thơ non nớt cũng không hiểu vì sao quả đồi lại có hai cây phong ấy, bà con làng mình gọi là Trường Đuy-sen… Tình cảm ăn quả nhớ kẻ trồng cây đã được người cán bộ kỹ thuật chăn nuôi – Ai-ma-tốp diễn tả một cách tinh tế sâu lắng, đầy chất thơ. Phần thể hiện kí ức tuổi thơ về hai cây phong quê nhà, tác giả đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức tự sự với miêu tả và bộc lộ cảm xúc dã để lại ấn tượng sâu lắng cho người đọc.

Hai cây phong là dòng hồi tưởng chứa chan cảm xúc, thấm đượm tình cảm của con người đối với quê hương. Qua đoạn trích, người đọc dường như cảm nhận được nỗi nhớ hai cây phong của nhân vật họa sĩ được chắt lọc từ nơi sâu thẳm của tâm hồn, rất chân thực, rất hồn nhiên và trong sáng. Quê hương, hai chữ thân thương đã trở thành thiêng liêng với tất cả chúng ta. Đúng như Đỗ Trung Quân đã khẳng định: Quế hương nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nổi thành người.