Các thành phần cơ sở của ngôn ngữ lập trình Java

Các từ khóa

Các từ khóa của Java có thể chia thành chín nhóm.

1. Tổ chức các lớp
   • package: Xác định một gói sẽ chứa một số lớp ở trong tệp nguồn.
   • import: Yêu cầu một hay một số lớp ở các gói chỉ định cần nhập vào để sử dụng trong ứng dụng hiện thời.
2. Định nghĩa các lớp
   • interface Định nghĩa các biến, hằng, phương thức chung như là giao diện có thể chia sẻ chung giữa các lớp.
   • class Định nghĩa tuyển tập các thuộc tính dữ liệu, phương thức mô tả các đặc tính và các hành vi của tập các đối tượng có quan hệ với nhau.
   • extends Chỉ ra một lớp là mở rộng (kế thừa) của một lớp khác, hay còn gọi làlớp con của lớp cho trước.
   • implements Xây dựng một lớp mới cài đặt những phương thức từ interface xác định trước.
3. Các từ khóa cho các biến và các lớp
   • abstract Khai báo lớp trừu tượng không có thể hiện cụ thể.
   • public Khai báo lớp, biến dữ liệu, phương thức công khai có thể truy nhập ở mọi nơi trong hệ thống.
   • private Khai báo biến dữ liệu, phương thức riêng trong từng lớp và chỉ cho phép truy nhập trong lớp đó.
   • protected Khai báo biến dữ liệu, phương thức được bảo vệ, cho phép truy nhập ở lớp chứa chúng và các lớp con của lớp đó.
   • static Định nghĩa các biến, phương thức tĩnh của lớp, dùng chung cho tất cả các đối tượng trong một lớp.
   • synchronized Chỉ ra là ở mỗi thời điểm chỉ có một đối tượng hoặc một lớp có thể truy nhập đến biến dữ liệu, hoặc phương thức loại đó, nghĩa là chúng được đồng bộ hoá.
   • volatile Báo cho chương trình dịch biết là biến khai báo volatile có thể thay đổi dị bộ (tùy ý) trong các luồng (thread).
   • final Chỉ ra các biến, phương thức không được thay đổi sau khi đã được định nghĩa.
   • native Liên kết một phương thức với mã địa phương (native code), mã được viết trong những ngôn ngữ lập trình khác như C chẳng hạn.
4. Các kiểu nguyên thủy (đơn giản)
   • long Kiểu số nguyên lớn với các giá trị chiếm 64 bit (8 byte).
   • int Kiểu số nguyên với các giá trị chiếm 32 bit (4 byte).
   • short Kiểu số nguyên ngắn với các giá trị chiếm 16 bit (2 byte).
   • byte Kiểu byte với các giá trị nguyên chiếm 8 bit (1 byte).
   • char Kiểu ký tự Unicode, mỗi ký tự chiếm 16 bit (2 byte).
   • float Kiểu số thực với các giá trị biểu diễn theo dạng dấu phẩy động 32 bit.
   • double Kiểu số thực chính xác gấp đôi với các giá trị biểu diễn theo dạng dấu phẩy động 64 bit (8 byte).
   • boolean Kiểu logic với 2 trị: true, false.
   • void Kiểu trống sử dụng cho những hàm không trả lại giá trị.
5. Những từ khóa cho các giá trị và các biến
   • false Giá trị kiểu boolean (sai).
   • true Giá trị kiểu boolean (đúng).
   • this Biến chỉ tới đối tượng hiện thời.
   • super Biến chỉ tới đối tượng ở lớp cha.
   • null Chỉ ra đối tượng không tồn tại.
6. Xử lý ngoại lệ
   • throw, throws Bỏ qua một ngoại lệ.
   • try Thử thực hiện cho đến khi gặp một ngoại lệ.
   • catch Đón nhận một ngoại lệ.
   • finally Thực hiện một khối lệnh đến cùng bất chấp các ngoại lệ có thể xảy ra.
7. Tạo lập và kiểm tra các đối tượng
   • new Tạo lập một đối tượng.
   • instanceof Kiểm tra xem một đối tượng có nằm trong một lớp hay một interface hay không.
8. Dòng điều khiển
   • switch Chuyển điều khiển chương trình theo các trường hợp ở case.
   • case Trường hợp được tuyển chọn theo switch.
   • default Trường hợp mặc định.
   • break Thoát khỏi các chu trình.
   • if Lệnh tuyển chọn theo điều kiện logic.
   • else Rẽ nhánh theo điều kiện ngược lại của if.
   • continue Tiếp tục thực hiện trong chu trình.
   • return Trả lại giá trị cho các phương thức.
   • do Thực hiện một chu trình.
   • while Kết hợp với do để tạo ra một chu trình.
   • for Chu trình for với các bước lặp thường là xác định.
9. Những từ khóa chưa được sử dụng
   • byvalue future outer
   • const genetic rest
   • goto inner var
   • cast operator

Chú thích (Comment)

• Chú thích trên một dòng: Tất cả các ký tự sau // cho đến cuối dòng là chú thích.

  // Từ đây đến cuối dòng là chú thích

• Chú thích trên nhiều dòng: Giống như trong C, phần nằm giữa /* và */ là chú thích.

  /* Một chú thích

  ghi trên nhiều dòng*/

• Chú thích trong tư liệu: Đây là loại chú thích đặc biệt được đặt vào những chỗ thích hợp trong chương trình để javadoc có thể đọc và sử dụng để tạo ra tư liệu dạng HTML cho chương trình. Phần chú thích trong tư liệu được bắt đầu bằng

  /** và kết thúc bằng */.

  /**

  * Lớp này cài đặt giao diện Demo

  * Tác giả: Anh Tuấn,

  * Version 1.0*/

Thứ tự ưu tiên và qui tắc kết hợp thực hiện của các phép toán

Bảng 1 Các phép toán trong Java

Các qui tắc chuyển đổi kiểu

(<type>) <exp>

Mở rộng và thu hẹp kiểu

• Giá trị của kiểu hẹp hơn (chiếm số byte ít hơn) có thể được chuyển sang những kiểu rộng hơn (chiếm số byte nhiều hơn) mà không tổn thất thông tin. Cách chuyển kiểu đó được gọi là mở rộng kiểu.

Các qui tắc mở rộng kiểu

char c = ‘A’;

int k = c; // mở rộng kiểu char sang kiểu int (mặc định)

• Chuyển đổi kiểu theo chiều ngược lại, từ kiểu rộng về kiểu hẹp hơn được gọi là thu hẹp kiểu.

Thu hẹp kiểu có thể dẫn tới mất thông tin.

• Cuối cùng chúng ta cũng cần lưu ý về ngữ cảnh phải thực hiện chuyển đổi kiểu:
  • Thực hiện các phép gán đối với các biến kiểu nguyên thủy hoặc kiểu tham chiếu,
  • Thực hiện các lời gọi hàm (phương thức) với các tham biến kiểu nguyên thủy hay kiểu tham chiếu,
  • Thực hiện tính toán các biểu thức số học,
  • Ghép các xâu kết hợp các đối tượng của lớp String và các kiểu dữ liệukhác.

Các phép toán số học

Các phép toán số học được chia thành hai loại:

1. Các phép toán 1 ngôi (đơn nguyên): + (cộng) và - (trừ), các phép đổi dấu,
2. Các phép toán 2 ngôi (nhị nguyên): * (nhân), / (chia), % (lấy modul – phép chia lấy số dư), + (cộng) và - (trừ).

Các phép gán số học mở rộng

• Đối với các phép gán số học mở rộng thì qui tắc cú pháp trên tương đương ngữ nghĩa với lệnh sau:

   <var> = (<type>) (<var> <op> (<exp>));

• Trong đó <type> là các kiểu số và <op> là phép toán số học +, -, *, /, %. Hình 7 mô tả chi tiết hơn các phép gán số học mở rộng.

Hình 6: Các phép gán số học mở rộng

Các phép gán logic mở rộng

• Các phép gán logic mở rộng được định nghĩa chi tiết như trong bảng B3.6.
• Hình 7: Các phép gán logic mở rộng
• Các lệnh gán Cho b và biểu thức e kiểu boolean

int v0 = - 42;

char v1 = ‘)’; // 41

byte v2 = 13;

Các phép toán so sánh đẳng thức

• Các phép toán so sánh <, <=, >, >= của Java được định nghĩa giống như trong các ngôn ngữ lập trình khác (như C chẳng hạn). Trong đó chỉ cần lưu ý là 2 đối số phải là các biểu thức số.
• So sánh đẳng thức trên các giá trị kiểu nguyên thủy: ==, != Cho trước hai toán hạng a, b có kiểu dữ liệu nguyên thủy.

• a == b a và b có bằng nhau không?, nghĩa là nếu chúng có các giá trị kiểu nguyên thủy bằng nhau thì cho kết quả đúng (true), ngược lại cho sai(false).
• a != b a và b có khác nhau không?, nghĩa là nếu chúng có các giá trị kiểu nguyên thủy không bằng nhau thì cho kết quả đúng (true),ngược lại cho sai (false).

(<boolean value> ==c)

int a, b, c;

a = b = c = 10;

boolean hl = a == b == c; // Sai bởi phải thực hiện a == b cho giá trị true,

// sau đó so với c (giá trị số) thì 2 đối số khác kiểu.

boolean hl1 = a == b == true; // Lại hợp lệ.

So sánh đẳng thức trên các tham chiếu đối tượng: ==, !=

• Cho trước r và s là hai biến tham chiếu. Các phép so sánh đẳng thức trên các biến tham chiếu được xác định như sau:

r == s Cho giá trị true nếu r, s cùng tham chiếu tới cùng một trị (đối tượng), ngược lại sẽ cho giá trị false.

r != s Cho giá trị true nếu r, s không cùng tham chiếu tới cùng một trị (đối tượng), ngược lại sẽ cho giá trị false.

• Hai phép toán này được sử dụng để kiểm tra xem hai biến có chỉ tới cùng một đối tượng hay không.

class SV{
    	String hTen;
   	 int tuoi;
   	 SV(String ht){ // Toán tử tạo lập đối tượng mới
   	 hTen = ht;
    }
public static void main(String[] args){
    	SV sv1 = new SV("Lan Anh"); // Tạo ra 1 đối tượng mới
    	SV sv2 = new SV("Lan Anh'); // Tạo ra 1 đối tượng mới
    	SV sv3 = new SV("Tran Anh"); // Tạo ra 1 đối tượng mới
    	boolean t1 = sv1 == sv2; // false
    	boolean t2 = sv1 == sv3; // false
    	SV sv4 = sv2;
    	boolean t3 = sv4 == sv2; // true
    	System.out.println(" t1 = " + t1);
    	System.out.println(" t2 = " + t2);
    	System.out.println(" t3 = " + t3);
    }
    }