Các biểu thức quy tắc (Regular Expression)

MS.NET cung cấp một hướng tiếp cận hướng đối tượng (object- oriented approad) cho biểu thức quy tắc để so khớp, tìm kiếm và thay thế chuỗi. Biểu thức quy tắc của ngôn ngữ C# là được xây dựng từ lớp regexp của ngôn ngữ Perl5.

Namspace System.Text.RegularExpressions của thư viện BCL (Base Class Library) chứa đựng tất cả các đối tượng liên quan đến biểu thức quy tắc trong môi trường .NET. Và lớp quan trọng nhất mà biểu thức quy tắc hỗ trợ là Regex. Ta có thể tạo thể hiện của lớp Regex và sử dụng một số phương thức tĩnh trong ví dụ minh họa.

namespace Programming_CSharp

{

using System;

using System.Text;

using System.Text.RegularExpressions;

public class Tester

{

static void Main()

{

// khởi tạo chuỗi sử dụng

string s1 = "Mot, hai, ba, Trung Tam Dao Tao CNTT";

// tạo chuỗi biểu thức quy tắc

Regex theRegex = new Regex(" |, "); 

StringBuilder sBuilder = new StringBuilder(); int id = 1;

// sử dụng vòng lặp để lấy các chuỗi con

foreach ( string subString in theRegex.Split(s1))

{

// nối chuỗi vừa tìm được trong biểu thức quy tắc

// vào chuỗi StringBuilder theo định dạng sẵn. 

sBuilder.AppendFormat("{0}: {1} 
", id++, subString);

}

Console.WriteLine("{0}", sBuilder);

}// end Main

}// end class

}// end namespace

Ví dụ minh họa bắt đầu bằng việc tạo một chuỗi s1, nội dung của chuỗi này tương tự như chuỗi trong minh họa trên.

string s1 = "Mot, hai, ba, Trung Tam Dao Tao CNTT";

Tếp theo một biểu thức quy tắc được tạo ra, biểu thức này được dùng để tìm kiếm một chuỗi:

Regex theRegex = new Regex(" |, ");

Ở đây một bộ khởi tạo nạp chồng của Regex lấy một chuỗi biểu thức quy tắc như là tham số của nó. Điều này gây ra sự khó hiểu. Trong ngữ cảnh của một chương trình C#, cái nào là biểu thức quy tắc: chuỗi được đưa vào bộ khởi dựng hay là đối tượng Regex? Thật sự thì chuỗi ký tự được truyền vào chính là biểu thức quy tắc theo ý nghĩa truyền thống của thuật ngữ này. Tuy nhiên, theo quan điểm hướng đối tượng của ngôn ngữ C#, đối mục hay tham số của bộ khởi tạo chỉ đơn thuần là chuỗi ký tự, và chính Regex mới là đối tượng biểu thức quy tắc!

Phần còn lại của chương trình thực hiện giống như ví dụ minh họa trước. Ngoại trừ việc gọi phương thức Split() của đối tượng Regex chứ không phải của chuỗi

s1. Regex.Split()

hành động cũng tương tự như cách String.Split(). Kết quả trả về là mảng các chuỗi, đây chính là các chuỗi con so khớp tìm được theo mẫu đưa ra trong theRegex.

Phương thức Regex.Split() là phương thức được nạp chồng. Phiên bản đơn giản được gọi trong thể hiện của Regex được dùng như trong ví dụ trên. Ngoài ra còn có một phiên bản tĩnh của phương thức này. Phiên bản này lấy một chuỗi để thực hiện việc tìm kiếm và một mẫu để so khớp. Tiếp sau là minh họa sau sử dụng phương thức tĩnh

namespace Programming_CSharp

{

using System;

using System.Text;

using System.Text.RegularExpressions;

public class Tester

{

static void Main()

{

// tạo chuỗi tìm kiếm

string s1 = "Mot, hai, ba Trung Tam Dao Tao CNTT"; 

StringBuilder sBuilder = new StringBuilder();

int id = 1;

// ở đây không tạo thể hiện của Regex do sử dụng phương

// thức tĩnh của lớp Regex.

foreach( string subStr in Regex.Split( s1, " |, "))

{

sBuilder.AppendFormat("{0}: {1}
", id++, subStr);

}

Console.WriteLine("{0}", sBuilder);

}

}

}

Kết quả của ví dụ minh họa trên hoàn toàn tương tự như minh họa 10.5. Tuy nhiên trong chương trình thì chúng ta không tạo thể hiện của đối tượng Regex. Thay vào đó chúng ta sử dụng trực tiếp phương thức tĩnh của Regex là Split(). Phương thức này lấy vào hai tham số, tham số đầu tiên là chuỗi đích cần thực hiện so khớp và tham số thứ hai là chuỗi biểu thức quy tắc dùng để so khớp.

Hai lớp được thêm vào trong namespace .NET cho phép chúng ta thực hiện việc tìm kiếm một chuỗi một cách lập đi lặp lại cho đến hết chuỗi, và kết quả trả về là một tập hợp. Tập hợp được trả về có kiểu là MatchCollection, bao gồm không có hay nhiều đối tượng Match. Hai thuộc tính quan trọng của những đối tượng Match là chiều dài và giá trị của nó, chúng có thể được đọc như trong ví dụ minh họa dưới đây.

namespace Programming_CSharp

{

using System;

using System.Text.RegularExpressions;

class Tester

{

static void Main()

{

string string1 = "Ngon ngu lap trinh C Sharp";

// tìm bất cứ chuỗi con nào không có khoảng trắng

// bên trong và kết thúc là khoảng trắng

Regex theReg = new Regex(@"(S+)s");

// tạo tập hợp và nhận kết quả so khớp

MatchCollection theMatches = theReg.Matches(string1);

// lặp để lấy kết quả từ tập hợp

foreach ( Match theMatch in theMatches)

{

Console.WriteLine("Chieu dai: {0}", theMatch.Length);

// nếu tồn tại chuỗi thì xuất ra 

if ( theMatch.Length != 0)

{

Console.WriteLine("Chuoi: {0}", theMatch.ToString());

}// end if

}// end foreach

}// end Main

}// end class

}// end namespace

Ví dụ bắt đầu bằng việc tạo một chuỗi tìm kiếm đơn giản:

string string1 = "Ngon ngu lap trinh C Sharp";

và một biểu thức quy tắc để thực hiện việc tìm kiếm trên chuỗi string1:

Regex theReg = new Regex(@"(S+)s");

Chuỗi S tìm ký tự không phải ký tự trắng và dấu cộng chỉ ra rằng có thể có một hay nhiều ký tự. Chuỗi s (chữ thường) chỉ ra là khoảng trắng. Kết hợp lại là tìm một chuỗi không có khoảng trắng bên trong nhưng theo sau cùng là một khoảng trắng. Chúng ta lưu ý khai báo chuỗi biểu thức quy tắc dạng chuỗi nguyên văn để dễ dàng dùng các ký tự escape như ().

Kết quả được trình bày là năm từ đầu tiên được tìm thấy. Từ cuối cùng không được tìm thấy bởi vì nó không được theo sau bởi khoảng trắng. Nếu chúng ta chèn một khoảng trắng sau chữ “Sharp” và trước dấu ngoặc đóng, thì chương trình sẽ tìm được thêm chữ “Sharp”.

Thuộc tính Length là chiều dài của chuỗi con tìm kiếm được. Chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về thuộc tính này trong phần sử dụng lớp CaptureCollection ở cuối chương.

Đôi khi lập trình chúng ta cần gom nhóm một số các biểu thức tương tự với nhau theo một quy định nào đó. Ví dụ như chúng ta cần tìm kiếm địa chỉ IP và nhóm chúng lại vào trong nhóm IPAddresses được tìm thấy bất cứ đâu trong một chuỗi.

Lớp Group cho phép chúng ta tạo những nhóm và tìm kiếm dựa trên biểu thức quy tắc, và thể hiện kết quả từ một nhóm biểu thức đơn.

Một biểu thức nhóm định rõ một nhóm và cung cấp một biểu thức quy tắc, bất cứ chuỗi con nào được so khớp bởi biểu thức quy tắc thì sẽ được thêm vào trong nhóm.

Để tạo một nhóm chúng ta có thể viết như sau:

@"(?<ip>(d| .)+)s"

Lớp Match dẫn xuất từ nhóm Group, và có một tập hợp gọi là Groups chứa tất cả các nhóm mà Match tìm thấy.

Việc tạo và sử dụng tập hợp Groups và lớp Group được minh họa trong ví dụ như sau:

namespace Programming_CSharp

{

using System;

using System.Text.RegularExpressions;

class Tester

{

public static void Main()

{

string string1 = "10:20:30 127.0.0.0 Dolphin.net";

// nhóm thời gian bằng một hay nhiều con số hay dấu :

// và theo sau bởi khoảng trắng.

Regex theReg = new Regex(@"(?<time>(d|:)+)s" +

// địa chỉ IP là một hay nhiều con số hay dấu chấm theo

// sau bởi khoảng trắng

@"(?<ip>(d|.)+)s" +

// địa chỉ web là một hay nhiều ký tự

@"(?<site>S+)");

// lấy một tập hợp các chuỗi được so khớp

MatchCollection theMatches = theReg.Matches( string1 );

// sử dụng vòng lặp để lấy các chuỗi trong tập hợp

foreach (Match theMatch in theMatches)

{

if (theMatch.Length != 0)

{

Console.WriteLine("
theMatch: {0}", theMatch.ToString());

// hiển thị thời gian

Console.WriteLine("Time: {0}", theMatch.Groups["time"]);

// hiển thị địa chỉ IP

Console.WriteLine("IP: {0}", theMatch.Groups["ip"]);

// hiển thị địa chỉ web site

Console.WriteLine("Site: {0}", theMatch.Groups["site"]);

}// end if

}// end foreach

}// end Main

}// end class

}// end namespace

Ví dụ minh họa trên bắt đầu bằng việc tạo một chuỗi đơn giản để tìm kiếm như sau:

string string1 = "10:20:30 127.0.0.0 Dolphin.net";

Chuỗi này có thể được tìm thấy trong nội dung của các tập tin log ghi nhận các thông tin ở web server hay từ các kết quả tìm kiếm được trong cơ sở dữ liệu. Trong ví dụ đơn giản này có ba cột, một cột đầu tiên ghi nhận thời gian, cột thứ hai ghi nhận địa chỉ IP, và cột thứ ba ghi nhận địa chỉ web. Mỗi cột được ngăn cách bởi khoảng trắng. Dĩ nhiên là trong các ứng dụng thực tế ta phải giải quyết những vấn đề phức tạp hơn nữa, chúng ta có thể cần phải thực hiện việc tìm kiếm phức tạp hơn và sử dụng nhiều ký tự ngăn cách hơn nữa.

Trong ví dụ này, chúng ta mong muốn là tạo ra một đối tượng Regex để tìm kiếm chuỗi con yêu cầu và phân chúng vào trong ba nhóm: time, địa chỉ IP, và địa chỉ web. Biểu thức quy tắc ở đây cũng khá đơn giản, do đó cũng dễ hiểu.

Ở đây chúng ta quan tâm đến những ký tự tạo nhóm như:

<?<time>

Dấu ngoặc đơn dùng để tạo nhóm. Mọi thứ giữa dấu ngoặc mở trước dấu ? và dấu ngoặc đóng (trong trường hợp này sau dấu +) được xác định là một nhóm. Chuỗi ?<time> định ra tên của nhóm và liên quan đến tất cả các chuỗi ký tự được so khớp theo biểu thức quy tắc (d|:)+)s. Biểu thức này có thể được diễn giải như: “một hay nhiều con số hay những dấu :theo sau bởi một khoảng trắng”.

Tương tự như vậy, chuỗi ?<ip> định tên của nhóm ip, và ?<site> là tên của nhóm site.

Tiếp theo là một tập hợp được định nghĩa để nhận tất cả các chuỗi con được so khớp như sau:

MatchCollection theMatches = theReg.Matches( string1 );

Vòng lặp foreach được dùng để lấy ra các chuỗi con được tìm thấy trong tập hợp.

Nếu chiều dài Length của Match là lớn hơn 0, tức là tìm thấy thì chúng ta sẽ xuất ra chuỗi được tìm thấy:

Console.WriteLine("
theMatch: {0}", theMatch.ToString());

Và kết quả của ví dụ là:

theMatch: 10:20:30 127.0.0.0 Dolphin.net

Sau đó chương trình lấy nhóm time từ tập hợp nhóm của Match và xuất ra màn hình bằng các lệnh như sau:

Console.WriteLine("time: {0}", theMatch.Groups["time"]);

Kết quả là :

Time: 10:20:30

Tương tự như vậy với nhóm ip và site:

Console.WriteLine("IP: {0}", theMatch.Groups["ip"]);

// hiển thị địa chỉ web site

Console.WriteLine("site: {0}", theMatch.Groups["site"]);

Ta nhận được kết quả:

IP: 127.0.0.0

Site: Dolphin.net

Trong ví dụ 10.8 trên thì tập hợp Match chỉ so khớp duy nhất một lần. Tuy nhiên, nó có thể so khớp nhiều hơn nữa trong một chuỗi. Để làm được điều này, chúng ta có thể bổ sung chuỗi tìm kiếm được lấy từ trong một log file như sau:

String string1 = "10:20:30 127.0.0.0 Dolphin.net " + "10:20:31 127.0.0.0 Mun.net " + "10:20:32 127.0.0.0 Msn.net ";

Chuỗi này sẽ tạo ra ba chuỗi con so khớp được tìm thấy trong MatchCollection. Và kết quả ta có thể thấy được là:

theMatch: 10:20:30 127.0.0.0 Dolphin.net

Time: 10:20:30

IP: 127.0.0.0

site: Dolphin.net

theMatch: 10:20:31 127.0.0.0 Mun.net

Time: 10:20:31

IP: 127.0.0.0

Site: Mun.net

theMatch: 10:20:32 127.0.0.0 Msn.net time: 10:20:32

IP: 127.0.0.0

Site: Msn.net

Trong ví dụ này phần bổ sung, thì theMatches chứa ba đối tượng Match. Mỗi lần lặp thì các chuỗi con được tìm thấy (ba lần) và chúng ta có thể xuất ra chuỗi cũng như từng nhóm riêng bên trong của chuỗi con được tìm thấy.

Mỗi khi một đối tượng Regex tìm thấy một chuỗi con, thì môt thể hiện Capture được tạo ra và được thêm vào trong một tập hợp CaptureCollection. Mỗi một đối tượng Capture thể hiện một chuỗi con riêng. Mỗi nhóm có một tập hợp các Capture được tìm thấy trong chuỗi con có liên hệ với nhóm.

Thuộc tính quan trọng của đối tượng Capture là thuộc tính Length, đây chính là chiều dài của chuỗi con được nắm giữ. Khi chúng ta hỏi Match chiều dài của nó, thì chúng ta sẽ nhận được Capture.Length do Match được dẫn xuất từ Group và đến lượt Group lại được dẫn xuất từ Capture.

Mô hình kế thừa trong biểu thức quy tắc của .NET cho phép Match thừa hưởng những giao diện phương thức và thuộc tính của những lớp cha của nó. Theo ý nghĩa này, thì một Group là một Capture (Group is-a Capture), là một đối tượng Capture đóng gói các ý tưởng về các nhóm biểu thức. Đến luợt Match, nó cũng là một Group (Match is-a Group), nó đóng gói tất cả các nhóm biểu thức con được so khớp trong biểu thức quy tắc (Xem chi tiết hơn trong chương 5: Kế thừa và đa hình).

Thông thường, chúng ta sẽ tìm thấy chỉ một Capture trong tập hợp CaptureCollection; nhưng điều này không phải vậy. Chúng ta thử tìm hiểu vấn đề như sau, ở đây chúng ta sẽ gặp trường hợp là phân tích một chuỗi trong đó có nhóm tên của công ty được xuất hiện hai lần. Để nhóm chúng lại trong chuỗi tìm thấy chúng ta tạo nhóm ?<company> xuất hiện ở hai nơi trong mẫu biểu thức quy tắc như sau:

Regex theReg = new Regex(@"(?<time>(d|:)+)s" +@"(?<company>S+)s" +

@"(?<ip>(d|.)+)s" +

@"(?<company>S+)s");

Biểu thức quy tắc này nhóm bất cứ chuỗi nào hợp với mẫu so khớp time, và cũng như bất cứ chuỗi nào theo nhóm ip. Giả sử chúng ta dùng chuỗi sau để làm chuỗi tìm kiếm:

string string1 = "10:20:30 IBM 127.0.0.0 HP";

Chuỗi này chứa tên của hai công ty ở hai vị trí khác nhau, và kết quả thực hiện chương trình là như sau:

theMatch: 10:20:30 IBM 127.0.0.0 HP Time: 10:20:30

IP: 127.0.0.0

Company: HP

Điều gì xảy ra? Tại sao nhóm Company chỉ thể hiện giá trị HP. Còn chuỗi đầu tiên ở đâu hay là không được tìm thấy? Câu trả lời chính xác là mục thứ hai đã viết chồng mục đầu. Tuy nhiên, Group vẫn lưu giữ cả hai giá trị. Và ta dùng tập hợp Capture để lấy các giá trị này.

namespace Programming_CSharp

{

using System;

using System.Text.RegularExpressions;

class Test

{

public static void Main()

{

// tạo một chuỗi để phân tích

// lưu ý là tên công ty được xuất

// hiện cả hai nơi

string string1 = "10:20:30 IBM 127.0.0.0 HP";

// biểu thức quy tắc với việc nhóm hai lần tên công ty

Regex theReg = new Regex(@"(?<time>(d|:)+)s" +

@"(?<company>S+)s" +

@"(?<ip>(d| .)+)s" +

@"(?<company>S+)s");

// đưa vào tập hợp các chuỗi được tìm thấy

MatchCollection theMatches = theReg.Matches( string1 );

// dùng vòng lặp để lấy kết quả

foreach ( Match theMatch in theMatches)

{

if ( theMatch.Length !=0 )

{

Console.WriteLine("theMatch: {0}", theMatch.ToString()); 

Console.WriteLine("Tme: {0}", theMatch.Groups["time"]); 

Console.WriteLine("IP{0}", theMatch.Groups["ip"]); 

Console.WriteLine("Company: {0}", theMatch.Groups["company"]);

// lặp qua tập hợp Capture để lấy nhóm company

foreach ( Capture cap in theMatch.Groups["Company"].Captures)

{

Console.WriteLine("Capture: {0}", cap.ToString());

}// end foreach

}// end if

}// end foreach

}// end Main

}// end class

}// end namespace

foreach ( Capture cap in theMatch.Groups["Company"].Captures)

{

Console.WriteLine("Capture: {0}", cap.ToString());

}// end foreach

theMatch.Groups["company"];

theMatch.Groups["company"].Captures

Câu hỏi và trả lời

Câu hỏi thêm

^(Name|Address|Phone|Fax):

Bài tập

‘a’ : 2

‘g’ : 5

‘2’ : 1

....