Các biện pháp phòng tránh thai
Tránh không sinh hoạt tình dục Biện pháp an toàn hiệu quả 100% để tránh mang thai ngoài ý muốn và STIs là kiêng giao hợp; không có QHTD. Sinh hoạt tình dục là những hoạt động tình dục có thể dẫn đến việc có quan ...
Tránh không sinh hoạt tình dục
Biện pháp an toàn hiệu quả 100% để tránh mang thai ngoài ý muốn và STIs là kiêng giao hợp; không có QHTD.
Sinh hoạt tình dục là những hoạt động tình dục có thể dẫn đến việc có quan hệ tình dục (quan hệ tình dục qua đường âm đạo, miệng, hậu môn…). Tránh không sinh hoạt tình dục có nghĩa là không làm điều đó.
Phương pháp này không có ảnh hưởng xấu nào đến sức khoẻ của nam và nữ, nhưng yêu cầu phải có sự kiềm chế tốt và hai người cần có cam kết với nhau.
Thuốc uống tránh thai
Nếu bạn có QHTD mà bạn thấy lo sợ mình có thể bị nhiễm STIs thì bạn nên luôn luôn sử dụng bao cao su mỗi khi có QHTD.
Để tránh có thai và tránh mắc STIs thì bên cạnh việc sử dụng bao cao su, bạn có thể uống thuốc tránh thai. Sau đây chúng tôi sẽ giải thích một số loại thuốc uống tránh thai mà bạn có thể sử dụng.
Thuốc uống tránh thai được chia ra 2 loại: viên kết hợp và viên Progestin
Tránh thai bằng thuốc uống tránh thai- viên kết hợp (không dùng cho phụ nữ cho con bú)
Thuốc uống tránh thai hàng ngày-viên kết hợp là loại thuốc chứa hai thứ hoocmon sinh dục nữ estrogen và progesterone. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều nhãn hiệu như: Giải pháp hoa hồng xanh (Regulon), New Choice, Rigevidon, Marvelon, Microgynon… Được đóng thành vỉ 21 hoặc 28 viên.
Việc uống mỗi ngày một lượng nhỏ hoocmon sinh dục nữ, nên giúp người phụ nữ duy trì lượng hoocmon trong cơ thể làm cho trứng không rụng. Ngoài ra thuốc còn làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng thụ tinh cũng không làm tổ. Thêm nữa thuốc còn làm đặc chất dịch nút cổ tử cung để chống tinh trùng đi qua và làm giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng.
Đối tượng nào nên sử dụng biện pháp này:
Tất cả phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ muốn tránh thai tạm thời (có hồi phục) mà không có chống chỉ định đều có thể dùng biện pháp này. Đặc biệt nên dùng cho những phụ nữ:
- Muốn dùng biện pháp tránh thai hiệu quả cao
- Người bị thiếu máu do ra máu kinh nhiều. Người bị đau bụng kinh nguyệt nhiều
- Người có tiền sử kinh nguyệt không đều
- Người có tiền sử chửa ngoài tử cung, có u nang buồng trứng lành tính, người có gia đình như mẹ, chị hay em gái bị ung thư buồng trứng.
Đối tượng nào không nên sử dụng biện pháp này:
Phụ nữ có một trong những dấu hiệu hoặc bệnh sau:
- Đang có thai hoặc nghi có thai
- Khi đang cho con bú
- Người mắc bệnh gan, mật, thận, tim mạch, cao huyết áp, u xơ tử cung, u tuyến vú, viêm tắc tĩnh mạch, đang sử dụng thuốc chữa lao và những người phát hiện có ung thư ở vú hoặc cơ quan sinh dục
- Tuổi trên 40, hút thuốc lá trên 35 tuổi.
Ước tính về độ an toàn:
Thuốc có hiệu quả tránh thai rất cao, khoảng 97-99% đảm bảo an toàn, giúp người sử dụng yên tâm khi sinh hoạt tình dục.
Có gây tác hại nào không:
Nếu dùng theo đúng hướng dẫn và chỉ định không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ cũng như khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Ưu điểm:
- Hiệu quả tránh thai cao nếu dùng đúng chỉ dẫn.
- Chủ động khi muốn tránh thai, dễ sử dụng, không ảnh hưởng đến giao hợp.
- Hồi phục khả năng sinh đẻ ngay sau khi ngừng sử dụng.
- Ngoài tác dụng tránh thai, thuốc còn có nhiều lợi ích: hình thành cho người phụ nữ chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, giảm đau bụng, đau lưng trước hành kinh, giảm nguy cơ ung thư buồng trứng, có thể chủ động khi muốn tránh thai hoặc ngừng thuốc khi muốn có con.
Nhược điểm:
- Không phòng được bệnh lây truyền qua đường tình dục trong đó có cả HIV/AIDS.
- Phải uống thuốc hàng ngày, đúng giờ (dễ quên).
- Khi bắt đầu sử dụng có thể bắt gặp một số tác dụng phụ của thuốc như: rong huyết, buồn nôn, cương vú, đau đầu, tăng cân nhẹ, vô kinh, ra máu thấm giọt ngoài kỳ kinh, thay đổi tâm trạng, trứng cá... song, số này ít và thường trong vòng 3 tháng có thể sẽ quen thuốc, các tác dụng phụ sẽ biến mất.
Phải tuân thủ những nguyên tắc gì khi dùng loại thuốc này:
- Do thuốc có một số chống chỉ định như: những phụ nữ mắc bệnh tim, bệnh gan, huyết áp cao, đái đường, phụ nữ trên 40 tuổi, hoặc phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc lá, nghi có thai hoặc đang có thai, khi đang cho con bú, người đang sử dụng thuốc chữa lao và những người phát hiện có ung thư ở vú hoặc cơ quan sinh dục đều không được dùng thuốc này. Do đó, trước khi sử dụng thuốc người phụ nữ cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, tư vấn trước khi sử dụng thuốc.
- Bắt đầu uống thuốc vào ngày thứ nhất hoặc từ ngày thứ nhất đến ngày thứ 5 của vòng kinh(ngày thứ nhất là ngày bắt đầu ra kinh)
- Nhớ uống hàng ngày chứ không phải chỉ uống vào ngày có quan hệ tình dục.
- Để dễ nhớ và tránh thai có hiệu quả với thuốc thì hãy nhớ 4 qui tắc số 1 sau:
- Uống từ ngày thứ 1 của vòng kinh (ngày bắt đầu ra kinh). Ngày uống 1 viên.
- Uống vào 1 giờ nhất định.
- Uống liền 1 mạch, hết vỉ này sang vỉ khác. Với vỉ 28 viên: Uống theo chiều mũi tên chỉ ở mặt sau vỉ thuốc. Uống hết các viên trắng, uống tiếp các viên màu (7 viên màu được đánh số từ 22-28).
- Đối với vỉ 21 viên: uống thứ tự theo mũi tên in trên vỉ, hết vỉ thì nghỉ 7 ngày, trong thời gian nghỉ uống thuốc sẽ có kinh, sau nghỉ thuốc 7 ngày lại tiếp tục uống vỉ mới.
- Nếu quên uống thuốc, trong trường hợp này, khả năng có thai không lớn. Tuy nhiên, để đề phòng, hãy làm đúng như sau:
- Quên 1 viên: khi nhớ ra, uống viên đó ngay, viên sau uống vào đúng giờ uống thông thường. Trong vòng 48 tiếng sau đó, nên tránh giao hợp hoặc nếu giao hợp thì dùng bao cao su. Sau đó uống tiếp vỉ thuốc như bình thường.
- Quên 2 viên: uống bù ngay hai viên khi nhớ ra, viên tiếp theo uống vào giờ thông thường. Nếu có giao hợp, nên dùng bao cao su cho đến khi uống hết vỉ thuốc.
- Quên 3 viên: bỏ vỉ đang uống, chuyển uống vỉ mới và dùng biện pháp tránh thai hỗ trợ trong 1 tuần.
- Khi dùng thuốc trong 45 ngày không thấy có kinh phải đến cơ sở y tế để kiểm tra xem có thai không.
- Hàng năm nên đi khám sức khoẻ định kỳ một lần hoặc đi khám ngay khi có vấn đề bất thường về sức khoẻ nghi có liên quan đến thuốc. Khám phụ khoa phát hiện u xơ tử cung, u vú, ung thư tử cung.
Thuốc tránh thai uống-viên Progestin
Thuốc tránh thai uống viện Progestin là loại thuốc tránh thai phù hợp cho phụ nữ đang cho con bú vì nó không ảnh hưởng đến lượng sữa cũng như chất lượng sữa. Trên thị trường thuốc mang nhãn hiệu Exluton.
Đối tượng nào nên sử dụng biện pháp này:
- Phụ nữ đang cho con bú
- Phụ nữ có huyết áp cao
- Phụ nữ trên 35 tuổi, hút thuốc lá nặng mà không thể dùng các biện pháp tránh thai hiệu quả cao khác như: đặt vòng tránh thai, triệt sản...
- Phụ nữ đã dùng thuốc uống tránh thai kết hợp có tác dụng phụ do cơ thể nhạy cảm với Estrogen như đau đầu, buồn nôn, huyết áp cao, đau vú.
Đối tượng nào không nên sử dụng biện pháp này:
- Phụ nữ đang có thai hoặc nghi có thai
- Phụ nữ mắc bệnh gan, mật, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, rối loạn kinh nguyệt (kinh ít, kinh thưa, kinh nhiều), chửa trứng và biến chứng của chửa trứng, bệnh ở vú (u lành tính tuyến vú, ung thư vú)
Ước tính về độ an toàn:
- Thuốc có hiệu quả tránh thai rất cao, khoảng 96,5-99,5% đảm bảo an toàn cho phụ nữ đang cho con bú.
- Tuy nhiên đối với phụ nữ không cho con bú thì hiệu quả thấp hơn (khoảng 88%)
Có gây tác hại nào không:
Nếu dùng theo đúng hướng dẫn và chỉ định không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ cũng như khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Ưu điểm:
- Dễ sử dụng
- Có thể dùng khi đang cho con bú, không ảnh hưởng đến số lượng cũng như chất lượng sữa
- Có thể giao hợp bất kỳ lúc nào trong chu kỳ kinh nguyệt.
Nhược điểm:
- Với phụ nữ không cho con bú khi sử dụng thuốc này thì hiệu quả tránh thai thấp hơn so với viên thuốc tránh thai kết hợp
- Phải uống hàng ngày, đúng giờ
- Đôi khi gây chảy máu bất thường
- Khi quên uống thuốc 1 ngày hoặc uống muộn trên 3h, thuốc sẽ giảm hiệu lực tránh thai.
Phải tuân thủ những nguyên tắc gì khi dùng loại thuốc này:
- Do thuốc có một số chống chỉ định, do đó trước khi sử dụng thuốc, người phụ nữ cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, tư vấn trước khi sử dụng thuốc
- Bắt đầu uống thuốc từ ngày thứ nhất của kinh nguyệt hoặc vào bất kỳ ngày nào trong 4 ngày tiếp theo
- Uống mỗi ngày 1 viên, uống liên tục hết vỉ này đến vỉ khác
- Uống hàng ngày, vào một giờ nhất định. Không được quên một ngày nào
- Nếu quên 1 viên thì phải uống bù ngay lập tức khi nhớ ra và tiếp tục uống như thường lệ. Nếu quên 1 viên mà uống chậm quá 3h so với thường lệ thì phải dùng thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ trong 2 ngày
- Nếu quên 2 viên (2 ngày) trở lên, nguy cơ có thai rất cao, phải dùng ngay biện pháp tránh thai hỗ trợ cho đến khi hành kinh, lại bắt đầu uống thuốc như thường lệ
- Khi dùng thuốc có những dấu hiệu bất thường như ra máu nhiều, ra máu thấm giọt nhiều tháng liên tiếp, vô kinh, đau bụng, căng ngực hoặc ngất xỉu phải đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn.
Thuốc uống tránh thai khẩn cấp
Là biện pháp được sử dụng sau khi giao hợp không được bảo vệ
Chỉ định
- Phụ nữ sau giao hợp không được bảo vệ.
- Sử dụng biện pháp tránh thai thất bại: rách bao cao su, quên uống thuốc...
- Bị hiếp dâm.
Chống chỉ định
- Có thai.
Quy trình thực hiện
- Hỏi kỹ tiền sử để phát hiện chống chỉ định (dùng bảng kiểm)
- Thăm khám để loại trừ có thai, ra máu không rõ nguyên nhân
- Chọn một trong 2 cách sau:
3.1. Viên thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có progestin
- Tên thương mại là Postinor, hoạt chất là Levonorgestrel hàm lượng 0,75mg.
- Uống 1 viên càng sớm càng tốt trong vòng 72 giờ sau giao hợp không có bảo vệ, uống viên thứ 2 cách viên thứ nhất 12 giờ.
3.2. Viên thuốc tránh thai kết hợp (Ideal, Choice, New choice)
- Uống 4 viên thuốc tránh thai kết hợp (mỗi viên chứa 30mcg Ethinyl estradiol và 0,15mg hoặc 0,125mg Levonorgestrel) trong vòng 72 giờ sau giao hợp, 12 giờ sau uống tiếp 4 viên.
Lưu ý
- Các biện pháp này không có tác dụng phòng tránh bệnh LTQÐTD.
- Nếu có quan hệ tình dục thường xuyên nên dùng các biện pháp tin cậy khác.
- Các tác dụng phụ có thể gặp của từng biện pháp. Nôn hay gặp khi uống viên tránh thai kết hợp.
- Khám lại ngay nếu thấy chậm kinh.
- Khám lại khi xuất huyết âm đạo và kéo dài.
- Nếu bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống, phải uống lại
- Không được dùng quá 2 lần trong một tháng và không nên dùng thường xuyên.
Bao cao su
Bao cao su là biện pháp tránh thai duy nhất tránh được cả STIs và mang thai, còn các biện pháp khác chỉ có tác dụng tránh thai.
Bao cao su dành cho nam giới
Bao cao su (BCS) là một dụng cụ hình ống dài có thành mỏng với một núm tròn, được làm bằng chất liệu mỏng, mềm và nhạy cảm, có đủ sức đàn hồi để phù hợp với người dùng và đủ sức bền để không bị thủng hoặc rách (nếu sử dụng đúng cách).
Là biện pháp có thể dùng cho nam giới ở mọi lứa tuổi có mong muốn phòng tránh thai và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Dễ kiếm, không đắt. An toàn, có thể mang kín đáo theo mình
- Dễ sử dụng, không phụ thuộc vào thầy thuốc
- Đạt hiệu quả tránh thai cao (97%) nếu sử dụng đúng cách
- Là công cụ đắc lực ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục(STIs), kể cả HIV/AIDS, viêm gan vi rút B
- Cho phép nam giới chia sẻ trách nhiệm tránh thai
- Là biện pháp không cần hạn định thời gian, không ảnh hưởng đến sữa, có tác dụng phòng tránh nhiẽm khuẩn cho tử cung
- Là biện pháp hỗ trợ tốt cho các biện pháp tránh thai khác như trường hợp dùng viên tránh thai nhưng quên uống 2-3 ngày liền, hoặc dùng biện pháp tính vòng kinh nhưng lại rơi vào ngày không an toàn hoặc trong thời gian đầu sau triệt sản
- Bao cao su có thể giúp giới nam không bị xuất tinh sớm
- Có thể gây dị ứng với bao cao su hoặc chất bôi trơn (rất ít)
- Người phụ nữ không thể chủ động, phải có sự hợp tác của giới nam
- Có thể là phiền hà đối với một số người sử dụng: ngại phải đi mua, phải mang bao, tháo bao, xử lý bao sau khi dùng
- Vẫn còn dư luận không tốt đối với sử dụng bao cao su: quan hệ không chính đáng mới dùng
- Những trục trặc thường gặp: Có thể thủng, tuột bao khi sử dụng không đúng cách
bao tốt, đúng lúc, đeo đúng, tháo đúng
Bao tốt: bao mới, chưa hết hạn, vỏ nguyên vẹn, không quăn queo, bao không rách, không giòn, màu không loang lổ. Không dùng lại (chỉ dùng một lần rồi vứt đi). Không tuột bao ra trước khi sử dụng
Đúng lúc: người nam đeo bao khi dương vật cương cứng, trước khi dương vật tiếp cận bộ phận sinh dục của bạn tình.
Đeo đúng:
1- Đẩy bao về một phía, xé vỏ bao và lấy ra nhẹ nhàng, tránh làm rách bao. | 2- Bóp núm bao cho không khí ra ngoài. Đặt bao lên dương vật khi đã cương. Vòng cuốn quay ra ngoài. | 3- Vuốt tuột vòng cuốn ra để bao che phủ toàn bộ dương vật cho đến tận gốc. |
Tháo đúng:
4- Sau khi xuất tinh, một tay giữ nhẹ vành bao và rút dương vật ra ngoài khi còn cương cứng. | 5- Tháo bao ra, tránh để tràn tinh dịch ra ngoài. Thắt nút đầu bao lại. | 6- Vứt bao vào thùng rác. Không để dương vật lại gần bộ phận sinh dục bạn tình nữa. |
Bao cao su nữ giới
Bao cao su của nữ là một dụng cụ tránh thai tương đối mới đối với phụ nữ. Nó cũng có hiệu quả giống như bao cao su dành cho nam giới; nó tránh được việc mang thai và truyền bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, và cho phụ nữ cơ hội để bảo vệ bản thân.
Bao được cho vào âm đạo trước khi giao hợp, giúp cặp bạn tình tránh tiếp xúc với dịch sinh dục của nhau. Bên trong bao có một vòng nhỏ di động, giúp bạn nữ dễ cho bao vào âm đạo. Vòng lớn hơn ở bên ngoài giữ không cho bao tuột cả vào trong âm đạo, đồng thời che phủ âm hộ và trùm kín dương vật đến tận gốc khi giao hợp. Mặc dù bao cao su của nữ chưa được phổ biến rộng rãi nhưng trong tương lai nó sẽ dễ dàng được tiếp cận hơn.
Nếu sử dụng đúng cách và thường xuyên, bao cao su nữ sẽ có tác dụng tránh thai khoảng 95% và thực sự phòng được các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV. Cũng như bao cao su nam giới, bao cao su nữ giới chỉ sử dụng một lần.
Hướng dẫn sử dụng bao cao su nữ:
Cách đặt bao
- Xé vỏ lấy bao ra nhẹ nhàng tránh làm thủng, rách.
- Vân vê bao nhẹ nhàng cho dịch trơn đẫm hết bao. Bóp hẹp vòng nhỏ, cầm bao chắc chắn.
- Tay cầm bao đưa vào âm đạo, tay kia vạch môi sinh dục dẫn đường. Đưa bao vào sâu hết mức có thể đưa được.
- Đưa ngón tay vào trong bao, tìm chạm vòng nhỏ, đẩy bao sâu hết đến âm đạo. Tránh đừng để bao bị xoắn.
- Thực hiện việc quan hệ tình dục.
- Tháo bao: xoắn miệng bao để giữ tinh dịch ở trong, kéo nhẹ bao ra. Vứt vào thùng rác
Ngoài các loại bao cao su của nam và nữ còn có một số dụng cụ màng ngăn (màng chắn) tránh thai dành cho nữ giới.
Thiết bị tránh thai này được đặt ở phía trong âm đạo của phụ nữ trước khi sinh hoạt tình dục và tránh được việc thụ thai. Do lỗi của con người, phương pháp này không tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm HIV.
Địa chỉ mua bao cao su: Bạn có thể mua bao cao su ở hầu hết các hiệu thuốc, các trung tâm kế hoạch hoá gia đình tại địa phương, các dịch vụ tư vấn sức khoẻ sinh sản...
Vòng tránh thai
Dụng cụ tránh thai trong tử cung hay còn quen gọi là vòng tránh thai, là một dụng cụ được đặt vào trong tử cung để ngăn cản thai nghén.
Ước tính về độ an toàn: Đối tượng nào nên sử dụng biện pháp này:
Các phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, đã có ít nhất một con, khoẻ mạnh, muốn áp dụng biện pháp tránh thai tạm thời trong nhiều năm
Những đối tượng nào không thể dùng biện pháp này:
Phụ nữ trước khi đặt vòng tránh thai cần được thăm khám cẩn thận nếu có một trong những dấu hiệu sau thì không thể dụng phương pháp này:
- Nghi ngờ có thai
- Các viêm nhiễm cấp tính và mạn tính ở đường sinh dục
- Tổn thương ác tính tại bộ phận sinh dục
- Rong kinh, kinh nhiều và rong huyết bất kỳ do nguyên nhân nào
- Đã có tiền sử chửa ngoài tử cung
- Tử cung dị dạng, u xơ tử cung, sa sinh dục
- Mắc một số bệnh mạn tính, bệnh tim mạch, bệnh gan, thận
- Chưa sinh đẻ lần nào.
Dụng cụ tử cung là một biện pháp tránh thai đạt hiệu quả rất cao (97-99%)
Ưu điểm:
- Hiệu quả tránh thai cao
- Đặt và tháo ra khỏi tử cung dễ dàng
- Có tác dụng tránh thai trong nhiều năm (5-10 năm)
- Không cần chuẩn bị dụng cụ khi giao hợp cũng như không cần nhớ sử dụng hàng ngày, có thể giao hợp bất kỳ giai đoạn nào của chu kỳ kinh, không cần phải tính toán
- Không ảnh hưởng đến chức năng nội tiết cũng như chuyển hoá của cơ thể, không ảnh hưởng đến tiết sữa khi nuôi con
- Dễ có thai trở lại sau khi tháo vòng tránh thai.
Nhược điểm:
- Phải đến cơ sở y tế để đặt và tháo vòng tránh thai
- Có một số tác dụng phụ khi mới sử dụng như đau bụng, đau lưng hoặc ra máu kinh nhiều, gây thiếu máu
- Có thể có một số tai biến sau đặt vòng: nhiễm khuẩn, thủng tử cung, băng huyết, vòng tránh thai di chuyển lạc chỗ
- Nhiễm khuẩn: do không thực hiện tốt các biện pháp vô khuẩn hoặc do chỉ định không đúng, đặt vòng tránh thai cho người đang hoặc đã có viêm nhiễm mạn tính ở tử cung hoặc phần phụ.
- Thủng tử cung (rất hiếm gặp): Nguyên nhân thường do thăm khám không kỹ, đặt vòng tránh thai không đúng kỹ thuật, phụ nữ là người mới đẻ hoặc sẩy thei nên tử cung còn mềm, nhão.
- Băng huyết (hiếm gặp): Nguyên nhân thường do đặt vòng khi đang có thai mà khi khám không phát hiện được.
Những trục trặc sau đặt vòng tránh thai:
Dây vòng thò ra gây cảm giác đau khi giao hợp cho nam giới
Vòng tránh thai tụt xuống thấp gây đau tức, rối loạn kinh nguyệt và có thể rơi ra ngoài, không có tác dụng tránh thai.
Những điểm cần lưu ý:
Sau khi đặt vòng tránh thai:
- Người phụ nữ cần được nghỉ ngơi, làm việc nhẹ nhàng trong vòng ba ngày đầu.
- Cần vệ sinh bộ phận sinh dục hàng ngày sạch sẽ 3 lần/ngày bằng nước sạch, không được thụt rửa vào bên trong
- Cần dùng thuốc đầy đủ theo đúng chỉ định của bác sĩ
- Cần khám lại định kỳ sau 1 tháng, 3 tháng và 1 năm, sau đó mỗi năm khám lại một lần
- Trong thời gian mang vòng, khi thấy dấu hiệu bất thường như: Đã quá ngày dự kiến hành kinh mà không thấy, đau bụng dưới nhiều, ra nhiều khí hư bất thường, màu vàng hoặc xanh, mùi hôi khó chịu, âm hộ ngứa ngáy, sốt, ớn lạnh, ra nhiều máu, khi phát hiện thấy dây vòng thò ra nhiều hơn, nghi đã bị rơi vòng, chồng có cảm giác đau khi giao hợp... thì cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn.
Vòng tránh thai âm đạo
Đây là một thiết bị mềm dẻo làm từ plastic, với đường kính khoảng 5 cm và được gập lại trước khi dùng. Khi đặt vào âm đạo, vòng sẽ ôm khít cổ tử cung và giải phóng 2 loại hoóc môn là Progestogen và Oestrogen, giúp ngăn cản việc thụ thai. Vòng được đặt hằng tháng, sau khi hết kinh và để nguyên trong cơ thể suốt 3 tuần còn lại của chu kỳ kinh nguyệt. Trong tương lai, người ta còn có thể sử dụng vòng này liên tục để làm mất kinh.
Ưu điểm nổi bật
Phương pháp này rất thuận tiện vì người sử dụng có thể tự đặt và tháo vòng một cách dễ dàng. Trong khi việc đặt vòng tử cung chỉ có thể thực hiện ở các cơ sở y tế và khi muốn có con, người phụ nữ lại phải đi tháo vòng. Đó là chưa kể đến các vòng tử cung chỉ giải phóng Progestogen nên có thể gây chảy máu bất thường.
Một ưu điểm nổi bật nữa của vòng tránh thai âm đạo là nó an toàn hơn viên thuốc tránh thai vì giải phóng một lượng hoóc môn thấp hơn. Khi uống thuốc, lượng hoóc môn Progestogen và Oestrogen lúc đầu tăng cao rồi sau lại giảm, còn vòng tránh thai âm đạo giải phóng hoóc môn liên tục và ở nồng độ thấp.
Vòng được dung nạp tốt, phần lớn người sử dụng cho rằng phương pháp này thuận tiện, hiệu quả, dễ chấp nhận.
Thuốc tiêm tránh thai
Đối tượng nào nên sử dụng biện pháp này:
Tất cả mọi phụ nữ khoẻ mạnh (kể cả VTN và thanh niên) muốn tránh thai dài ngày mà không có chống chỉ định đều dùng được. Đặc biệt là những phụ nữ đang cho con bú, các phụ nữ không dùng được viên tránh thai vì hay quên, có các chống chỉ định với estrogen, ngoài 35 tuổi, nghiện thuốc lá thì đây là một biện pháp tốt và hiệu quả.
Đối tượng nào không sử dụng được biện pháp này:
- Nghi có thai
- Mắc các bệnh gan (cấp hoặc mãn tính), đái đường, ung thư đường sinh dục, bệnh nặng về máu, mạch vành
- Chảy máu đường sinh dục không rõ nguyên nhân.
Ưu điểm:
- Tác dụng kéo dài, 1 mũi tiêm bảo vệ được 3 tháng
- Dễ thực hiện, không phiền phức do không phải dùng hàng ngày. Không ảnh hưởng đến giao hợp
- Không ảnh hưởng đến sự tiết sữa
- Có thể dùng ngay sau đẻ, sau nạo hút thai
- Giúp phòng ung thư buồng trứng, ung thư niêm mạc tử cung.
Nhược điểm:
- Không có tác dụng phòng tránh các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục
- Nếu ngừng thuốc, chậm có thai
- Có thể làm giảm khoái cảm
- Vì thuốc có tác dụng kéo dài, do dó nếu có tác dụng phụ xảy ra với người sử dụng thì người sử dụng cũng phải chịu tác dụng phụ kéo dài
- Nếu dùng nhiều năm có thể gây teo niêm mạc tử cung, dẫn đến vô kinh, rong huyết, băng huyết.
Uớc tính về độ an toàn:
Thuốc tiêm tránh thai đạt hiệu quả rất cao từ 99- 99,7%
Những trục trặc thường gặp:
Hay quên khi đến hẹn tiêm mũi tiếp theo.
Những điểm cần lưu ý:
- Thuốc tiêm tránh thai có tác dụng ngay lập tức nếu tiêm trong khoảng từ ngày đầu tiên đến ngày thứ 7 của chu kỳ kinh nguyệt
- Nếu tiêm sau ngày thứ 7 của chu kỳ kinh, cần sử dụng một biện pháp tránh thai hỗ trợ trong vòng 24h
- Thuốc tiêm tránh thai (DMPA) được tiêm sau mỗi 3 tháng
- Người sử dụng không được chậm hơn 2 tuần so với ngày hẹn tiêm mũi tiếp theo. Nếu không đến được theo đúng hẹn thì có thể đi tiêm sớm hơn trong vòng 4 tuần
- Khi dùng thuốc có những dấu hiệu bất thường như ra máu nhiều, tăng cân quá nhiều, đau đầu…cần quay lại cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn.
Thuốc cấy tránh thai
Thuốc cấy tránh thai hiện nay có hai loại:
- Norplant: loại này có 6 nang mềm, vỏ bằng chất dẻo sinh học, mỗi nang chứa 36mg Levonorgestrel. Hocrmon này thấm qua thành nang vào máu một cách liên tục đảm bảo tác dụng tránh thai cao và kéo dài 5 năm.
- Implanon: loại này chỉ có một nang chứa 68mg Etonogestrel và có tác dụng 3 năm.
Chỉ định
Phụ nữ muốn sử dụng một biện pháp tránh thai dài hạn và có hồi phục nhưng không muốn uống thuốc hàng ngày hoặc tiêm thuốc hàng quý.
Chống chỉ định
Có thai hay nghi ngờ có thai.
Các trường hợp chảy máu âm đạo không rõ nguyên nhân.
Bệnh gan (viêm gan cấp, u lành hoặc ác tính).
Ung thư vú.
Bệnh huyết khối, viêm tĩnh mạch.
Ðang bị một số bệnh hệ thống như: đái tháo đường thể nặng, bệnh thận giai đoạn cuối, đau nửa
Thực hiện
Thăm khám đánh giá trước khi áp dụng biện pháp
Hỏi kỹ tiền sử để phát hiện chống chỉ định (dùng bảng kiểm).
Thăm khám để loại trừ có thai, ra máu không rõ nguyên nhân.
Thời điểm cấy
Ngay khi đang có kinh hoặc trong 7 ngày đầu của vòng kinh.
Sau đẻ 3 tuần nếu không cho con bú hoặc cho bú không hoàn toàn.
Ngay sau phá thai hoặc trong 7 ngày đầu.
Ngay sau khi lấy thuốc cấy nếu muốn đặt tiếp.
Có thể cấy bất kỳ thời gian nào của chu kỳ kinh nếu chắc chắn là không có thai.
Nơi cấy
Mặt trong cánh tay không thuận (thường là tay trái).
Cấy nông dưới da.
Với Norplantcấy 6 nang hình nan quạt.
Với Implanon cấy ở khoảng giữa mặt trong cánh tay.
Lưu ý
- Biện pháp không có tác dụng phòng tránh BLTQÐTD.
- Cho khách hàng biết các tác dụng phụ có thể gặp.
- Khách hàng có thể đến khám lại bất cứ lúc nào khi có vấn đề hoặc muốn tháo que cấy tránh thai.
- Không phải là biện pháp tránh thai vĩnh viễn, norplant có tác dụng trong 5 năm còn Implanon có tác dụng trong 3 năm.
- Ðang sử dụng thuốc điều trị lao, động kinh, an thần có thể làm giảm tác dụng của thuốc cấy.
Thuốc dán tránh thai
Thay vì phải uống thuốc hằng ngày, những phụ nữ muốn tránh thai chỉ cần dùng 3 miếng dán trong một tháng. Mỗi miếng dán có tác dụng trong 1 tuần. Miếng đầu tiên dán trong vòng 24 giờ kể từ khi thấy kinh. Từ đó, không cần dùng thêm biện pháp tránh thai nào vì thuốc có hiệu quả ngay. Cũng ngày đó trong 2 tuần tiếp theo, thay miếng dán mới vào một vùng da khác để tránh kích ứng. Sau đó, nghỉ cho đến khi bắt đầu chu kỳ mới.
Cách sử dụng miếng dán tránh thai rất đơn giản và thuận tiện: Có thể dán miếng tránh thai vào vùng da mông, bụng, phía trong cánh tay hay bất cứ vùng da nào ít cọ sát với quần áo, khô, sạch, không bị trầy xước hay mẩn đỏ. Tuy nhiên, nên tránh vùng ngực vì rất dễ bị tróc.
Chi phí cho việc dùng miếng dán tránh thai là khoảng 150.000 đồng mỗi tháng.
Ưu điểm của phương pháp tránh thai bằng miếng dán là rất tiện lợi, giúp phụ nữ tránh được nỗi phiền toái phải uống thuốc hằng ngày, dễ quên.
Nhược điểm là người dùng có thể quên thay và gỡ bỏ miếng dán đúng thời điểm. Thuốc cũng có thể làm thay đổi thị lực ở những người đeo kính áp tròng.
Thuốc diệt tinh trùng
Mặc dù chất diệt tinh trùng được gọi là thuốc nhưng nó không phải là hoóc môn mà là một hóa chất có tác dụng diệt tinh trùng. Thuốc diệt tinh trùng có nhiều dạng như bọt, kem, viên đặt. Tại thị trường thuốc mang nhãn hiệu là Pharmatex.
Cách sử dụng rất đơn giản: khoảng 15 phút trước khi giao hợp, người nữ đưa thuốc vào trong âm đạo, chú ý phải đưa sâu đến tận cổ tử cung để thuốc lan ra khắp vùng cổ tử cung. Tinh trùng gặp thuốc sẽ ngừng hoạt động. Thuốc diệt tinh trùng không phải là hiệu quả nhất trong việc phòng tránh thai và nó không phòng tránh được bệnh Lây truyền qua đường tình dục, trong đó có cả HIV/AIDS.
Nếu được sử dụng thường xuyên, đúng theo hướng dẫn, thuốc diệt tinh trùng sẽ đạt hiệu quả khoảng 94%. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng trên thực tế thấp hơn, do không đưa thuốc vào sâu, hoặc đưa vào chưa được 15 phút đã giao hợp khiến thuốc không lan khắp vùng cổ tử cung nên kém tác dụng. Để đạt hiệu quả cao trong việc phòng chống các bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục(STIs), trong đó có cả HIV/AIDS thì dùng thuốc diệt tinh trùng kết hợp với bao cao su, đạt hiệu quả rất cao.
Điểm bất lợi của phương pháp này là giá hơi cao. Ngoài ra, một số phụ nữ gặp tác dụng phụ là âm đạo bị nấm hoặc có cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, cảm giác khó chịu này không kéo dài. Nếu muốn sử dụng, bạn đừng ngại. Cứ dùng thử xem thuốc có phù hợp với mình không đã, nếu khó chịu thì hãy thôi dùng.
Triệt sản nam
Chỉ định
Nam giới đã có đủ số con mong muốn, các con khoẻ mạnh, tự nguyện dùng một biện pháp tránh thai vĩnh viễn và không hồi phục.
Chống chỉ định
Có nhiễm khuẩn tại chỗ (vùng bìu, bệnh lây truyền qua đường tình dục, viêm tinh hoàn, viêm mào tinh).
Tràn dịch màng tinh.
Các bệnh lý tại chỗ: thoát vị bẹn, có khối u trong bìu, giãn tĩnh mạch vùng bìu.
Rối loạn đông máu.
Thực hiện
- Tiến hành bới bác sĩ chuyên khoa sản hay ngoại đã được đào tạo về triệt sản nam.
- Tìm hiểu kỹ xem khách hàng có đúng chỉ định không.
- Hỏi kỹ tiền sử bệnh tật nội ngoại khoa, khám toàn thân và bộ phận (tim, phổi, ổ bụng). Ðặc biệt chú ý khám vùng sinh dục ngoài (bìu, tinh hoàn, mào tinh).
- Xét nghiệm bắt buộc: thời gian máu đông và thời gian máu chảy.
- Có đơn tình nguyện xin triệt sản.
Bất kỳ thời gian nào thuận tiện.
Làm sạch vùng mổ: cắt bớt lông mu, rửa sạch vùng sinh dục bằng dung dịch sát khuẩn.
Khách hàng mặc quần áo sạch, nằm ngửa thoải mái trên bàn mổ. Trải khăn mổ có lỗ để hở vùng bìu.
Phẫu thuật viên và trợ thủ rửa tay, mặc áo, đi găng như qui trình phẫu thuật.
Gây tê tại chỗ bằng Lidocain1%.
Cho 5 mg Diazepam nếu khách hàng quá lo lắng.
3.6.1. Thắt ống dẫn tinh bên phải
Dùng kỹ thuật 3 ngón tay để xác định và cố định ống dẫn tinh.
Ðặt kẹp ôm ống dẫn tinh qua cả da bìu
Chọc kìm phẫu tích qua da
Bộc lộ và nâng cao ống dẫn tinh
Bấu vào ống dẫn tinh bằng kẹp vòng tròn
Bóc tách cân tinh.
Thắt và cắt đoạn ống dẫn tinh.
Ðặt 1 cân để cách ly đầu xa của ống dẫn tinh.
3.6.2. Thắt ống dẫn tinh bên trái: kỹ thuật tương tự
Lưu ý:
Không cần khâu da bìu, băng ép lỗ mở da bìu.
Phải cầm máu kỹ trong suốt quá trình làm thủ thuật.
Ðể khách hàng nghỉ ngơi thoải mái trong vài giờ đầu, không cần nằm viện.
Khách hàng có thể về nhà sau khi nghỉ ngơi tại chỗ một vài giờ.
Uống kháng sinh 5 ngày.
Giảm đau bằng Paracetamol.
Tư vấn
Lắng nghe và tìm hiểu nhu cầu của khách hàng về triệt sản nam.
Hiệu quả, ưu điểm, nhược điểm của triệt sản nam (nhấn mạnh đây là biện pháp tránh thai không phục hồi), các nguyên nhân có thai lại sau triệt sản. Biện pháp không có tác dụng phòng tránh BLTQÐTD.
Giải thích quy trình triệt sản nam.
Hướng dẫn khách hàng tự chăm sóc.
Khách hàng có thể có cảm giác tức nặng ở bìu nhưng không đau (nên mặc quần lót chật trong vài ngày đầu giúp có cảm giác thoải mái).
Tránh lao động nặng trong 1 - 2 ngày đầu.
Sau 1 tuần có thể sinh hoạt tình dục bình thường nhưng vẫn có thể có thai.
Phải dùng bao cao su trong 20 lần xuất tinh hoặc trong vòng 3 tháng sau khi triệt sản.
Theo dõi các dấu hiệu viêm nhiễm tại chỗ.
Phương pháp tránh thai truyền thống
Các phương pháp này hiệu quả kém, tỷ lệ thất bại cao, dễ gây có thai, không gây khoái cảm khi giao hợp, đòi hỏi sự theo dõi, tính toán và ưng thuận của cả hai người (đặc biệt về phía bạn nam phải có sự hợp tác tích cực và có ý chí thì mới có hiệu quả). Chính sự kém bảo đảm này làm ảnh hưởng đến tâm lý người sử dụng, gây lo lắng và không thoải mái khi sinh hoạt tình dục.
Nhớ là: Không có phương pháp truyền thống nào bảo vệ được bạn tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, gồm cả HIV. Khi sử dụng các phương pháp truyền thống cần dùng cả bao cao su để tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục(STIs).
Tính vòng kinh
Tính vòng kinh là theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ, tính ra thời kỳ mà nếu giao hợp thì có khả năng thụ thai cao (thời kỳ không an toàn) để kiêng giao hợp hoặc dùng một biện pháp hỗ trợ (như bao cao su) trong thời kỳ đó.
Ước tính về độ an toàn:
Phương pháp này hiệu quả thấp (75%) vì kinh nguỵệt phụ nữ có những dao động thông thường (vài ba ngày) và dao động bất thường (một tuần, nửa tháng do căng thẳng về tinh thần hoặc ốm đau) nên việc tính có thể không chính xác. Vả lại, có những chu kỳ không có trứng rụng, sau đó trứng có thể rụng bất cứ lúc nào, không nhất thiết trong khoảng thời gian tính được nên rất dễ gây mang thai ngoài ý muốn
Đối tượng nào nên sử dụng biện pháp này:
Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có chu kỳ kinh nguyệt đều.
Ưu điểm:
- Các cặp vợ chồng chủ động trong việc muốn tránh thai hay muốn có thai.
- Giúp “giới mày râu” tham gia kế hoạch hoá gia đình.
- Không có tác dụng phụ, không tốn kém.
- Không phải gặp người cung cấp phương tiện nhiều lần.
- Không ảnh hưởng đến sữa.
Nhược điểm:
- Hiệu quả không cao phải khảo sát vòng kinh từ 6-8 tuần.
- Không ngăn ngừa được các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục
- Thời gian kiêng giao hợp dài nên nên nhiều khi khó kiềm chế.
- Không sử dụng được cho những phụ nữ sau đẻ, chưa có kinh nguyệt trở lại.
- Rất khó thực hiện nếu người phụ nữ có nhiều bạn tình.
- Phương pháp tính vòng kinh không hiệu quả nếu chu kỳ kinh nguyệt không đều.
Cách tính:
Người phụ nữ theo dõi khoảng 6-8 chu kỳ kinh nguyệt (Lưu ý: Chu kỳ được tính từ ngày bắt đầu hành kinh đến ngày cuối cùng trước đợt hành kinh tiếp theo). Chỉ khi các chu kỳ không chênh nhau quá 2 ngày, mới có thể áp dụng cách tính này theo công thức:
Ngắn trừ 20, Dài trừ 10
- Lấy số ngày của chu kỳ ngắn nhất trừ đi 20, được ngày không an toàn đầu tiên.
- Lấy số ngày của chu kỳ dài nhất trừ đi 10, được ngày không an toàn cuối cùng
Ví dụ:
Hoa theo dõi kinh nguyệt của mình và thấy:
- Chu kỳ thứ nhất dài 29 ngày
- Chu kỳ thứ hai dài 30 ngày...
- Đến hết chu kỳ thứ tám, Hoa thấy các chu kỳ dao động rất ít, chỉ từ 29 đến 31 ngày.
- Hoa tính: 29 - 20 = 9; 31- 10 = 21.
Vậy, thời kỳ không an toàn của Hoa là từ ngày thứ 9 đến ngày thứ 21 trong mỗi chu kỳ. Có nghĩa là trong những ngày này, Hoa không nên có quan hệ tình dục, hoặc nếu có Hoa nên sử dụng bao cao su.
Tại sao tôi nghe người ta nói tính vòng kinh đơn giản là trứng rụng ngày thứ 14 của chu kỳ?
Có người quan niệm rằng vòng kinh phải là 28 ngày, và đối với vòng kinh đó, trứng thường rụng khoảng 14 ngày trước khi hành kinh lần sau, cũng là ngày thứ 14 của chu kỳ. Nhưng trên thực tế, ít người có vòng kinh như vậy. Đa số phụ nữ có vòng kinh dài hơn (30, 32, 36 ngày), hoặc ngắn hơn và có dao động. Chính vì thế mà cách tính trứng rụng ngày thứ 14 đã khiến nhiều người bị vỡ kế hoạch.
Xuất tinh ngoài âm đạo
Ước tính về độ an toàn:
Xuất tinh ngoài âm đạo là một biện pháp tránh thai tự nhiên hiệu quả thấp khoảng 60-70%. Vì ngay trong dịch tiết ra từ dương vật do hưng phấn tình dục (trước khi xuất tinh) cũng có thể có tinh trùng. Đó là chưa kể trước khi phóng tinh, một vài giọt tinh dịch có thể rơi ra rồi mà người nam không biết, gây thụ thai
Đối tượng nào nên sử dụng biện pháp này:
- Các cặp vợ chồng, bạn tình khoẻ mạnh không chuẩn bị một biện pháp tránh thai nào hoặc không sử dụng được các biện pháp tránh thai hiệu quả cao, mà người nam có quyết tâm chủ động tránh thai
- Không khuyến khích vị thành niên và thanh niên sử dụng biện pháp này vì dễ gây nguy cơ có thai ngoài ý muốn và nguy cơ lây nhiễm các bệnh viêm nhiẽm lây truyền qua đường tình dục.
Ưu điểm:
- Các cặp vợ chồng chủ động trong việc muốn tránh thai hay muốn có thai
- Giúp “giới mày râu” tham gia kế hoạch hoá gia đình
- Không dùng dụng cụ gì, không có tác dụng phụ, không tốn kém
- Không phải gặp người cung cấp phương tiện nhiều lần
- Không ảnh hưởng đến sữa.
Nhược điểm:
- Hiệu quả không cao
- Không ngăn ngừa được các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục
- Gây ảnh hưởng đến tâm lý khi sử dụng như: luôn ở trong tâm trạng căng thẳng, đề phòng, không “toàn tâm toàn ý” vào việc giao hợp, lo lắng mang thai ngoài ý muốn, hoặc việc rút ra làm giảm khoái cảm của người nam, gây hẫng hụt ở người nữ… nên ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng tình dục
- Khó thực hiện đều đặn, vì nhiều khi người nam không dừng lại kịp.
Những trục trặc thường gặp:
Có thai ngoài ý muốn. Do nhiều khi người nam không dừng lại kịp, xuất tinh từ khi chưa rút dương vật ra.
Download slide powerpoint tại đây