Bình giảng bài thơ Từ Ấy của Tố Hữu

Đề bài: Em hãy bình giảng bài thơ Từ Ấy của Tố Hữu để làm rõ lý tưởng của tình yêu thương chân thành cho con người và niềm tin bất diệt vào tương lai dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng.

Bài thơ Từ Ấy của nhà thơ Tố Hữu  được xem  như một lý tưởng sống  mới của người con cách mạng: Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ, Mặt trời chân lý sáng trong tim...

Những vần thơ đầy sức sống như một tuyên ngôn, đã ghi lại những giây phút say mê phấn khởi khi được Đảng soi đường.

Dưới đây là những bài văn bình giảng bài thơ Từ Ấy của Tố Hữu để các em tham khảo:

Bài 1: Bài văn của em Trịnh Công Bình đã  bình giảng bài thơ Từ Ấy của Tố Hữu:

Tố Hữu là nhà thơ lớn, gần gũi với bao thế hệ người Việt Nam. Thơ Tố Hữu có sức sống lâu bền trong lòng bạn đọc bởi chất mon say của lí tưởng cao cả, của tình yêu thương chân thành cho con người, cùa niềm tin bất diệt vào tương lai. Bài thơ Từ ấy đã ghi lại giây phút mê say của nhà thơ khi bắt gặp ánh sáng cùa Đảng soi đường. Đó không chỉ là cảm xúc vui sướng, phấn khởi mà còn là phẩm chãt cao đẹp của người cộng sản muốn hoà nhập và cống hiến hết mình cho cuộc đời.

Mỗi người đều có những giây phút trọng đại, thiêng liêng trong cuộc đời. Với người mẹ đó là khi đứa con yêu ra đời và bập bẹ biết nói, biết đi. Với người yêu nhau là khi họ bắt gập nhau lần đầu tiên đă tưởng chừng như quen biết tự bao giờ. Nhà thơ Xuân Diệu từng có giây phút đó:

Từ lúc yểu nhau hoa nở mãi

Trong vườn thơm ngát của hồn tôi.

Còn riêng Tô’ Hữu, hạnh phúc nhất là lúc nhận ra con đường đi đúng đắn cho mình, bắt gặp ánh sáng lí tưởng của Đảng. Đó là cái mới đánh dấu bước ngoặt lớn trong đời người thanh niên yêu nước đầy nhiệt tình, hăm hở. Tố Hừu vào Đảng khi còn rất trẻ – mười bảy tuổi, vậy mà mối duyên với cách mạng sớm đưa lại những đổi thay kì diệu về tình cảm và tâm hồn, nhận thức:

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân li chói qua tim

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim.

Từ ấy đặt ngay đầu bài thơ như bức tường vạch chia ranh giới rõ ràng giữa hai khoảng thời gian. Thời gian cuộc đời của nhà thơ tự phân làm hai nửa trước và nửa sau từ ấy cho chúng ta sự khác biệt trong một con người. Trước Từ ấy là cuộc sông bế tắc không lối thoát, cô đơn tuyệt vọng chán chường.

Đâu những ngày xưa tôi nhớ tôi

Băng khuâng đi kiếm lẽ yêu đời

Vẩn vơ tlieo mãi dòng quanh quẩn

Muốn thoát than ôi, bước chẳng rời. (Nhớ đồng)

Đó không phải là tâm trạng của riêng mình nhà thơ mà là chung cho cả thế hệ trẻ lúc bấy giờ vừa rời ghế nhà trường liền va đập ngay với những cảnh đời trớ trêu. Họ bi quan, không xác định cho mình một hướng đi, hay một lí tưởng dứt khoát Bâng khụâng đứng giữa hai dòng nước, chọn một dòng hay dể nước trôi.

Từ ấy khép lại chuỗi ngày dằn vặt, đau khổ, bóng tối, mở ra một cuộc sống mới đầy hứa hẹn. Nó toát lên từ sức sống mạnh mẽ bên trong, từ sự thức tỉnh kì diệu. Tố Hữu ghi lại giây phút đổi thay ấy bằng những hình ảnh giàu tính hình tượng bừng nắng hạ, thứ ánh nắng sáng tươi, rực rỡ chiếu soi tỏ khắp nơi đặc biệt soi sáng cả những ngõ ngách sâu kín nhất của tâm hồn, trí tuệ, nhận thức. Mặt trời chân lí là hình ảnh ẩn dụ chỉ lí tưởng Đảng, nó có sức mạnh vừa cảm hoá, lay động vừa thức tĩnh không chỉ nhận thức, lí trí mà cá tình cảm, con tim của nhà thơ. Dường như có một cuộc đổi thay nhanh chóng giông như người đang sông trong đêm tối mò., tâm hồn khô kiệt bỗng chốc đèn pha bật sáng như ngày mai lên, mọi vật hiện ra, rõ ràng đến từng chi tiết và cảm xúc nảy sinh. Niềm vui sướng thật sự đang trào khi tâm hồn nhà thơ có cuộc sống mới tươi vui, rộn rã:
Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim.

Hình ảnh so sánh hồn thơ – Vỉtòn hoa lá diễn tả quá đầy đủ về cuộc sống, sức sống dào dạt, sinh sôi. Những xao xuyến, hứng khởi trong tâm hồn sâu kín của nhà thơ được phơi trải ra thật sống động. Đó là cuộc sống đầy màu sắc, âm thanh và mùi vị, có màu xanh yên bình của lá, của hoa. có hương thơựi của hoa và tiếng chim rộn ràng. Tất cả những âm vang của cuộc sống được nhà thơ chắt lọc để nuôi dường sức sống của hồn người. Nó được đẩy đến ngưỡng cao nhất. Bằng việc sử dụng các tính từ chỉ mức độ như bừng, chói, rất, đậm, rộn Tố Hữu cho ta thấy sự say mê, ngáy ngất của người chiến sĩ cộng sán khi bước theo ánh sáng lí tưởng đời mình. Ghi lại bước chuyển quan trọng trong đời nhưng nhà thơ không lên gân, vẫn giọng thơ nhẹ nhàng dứt khoát má thấm đảm cảm xúc vui tươi, tha thiết như mạch sống lan toả khắp nơi và ngav cả nơi sâu kín nhất.

Từ ấy là sự đánh dấu một cuộc đổi đời, cao hơn là sự hồi sinh của một con người. Từ đây, sức sống đó sẽ được nhân lên mạnh mẽ, tâm hồn sê như một vườn hoa lá: trong sáng, hồn nhiên:

Rồi một hôm nào tôi thấy tôi

Nhẹ nhăng như con chim cà lơi

Say đồng hương vắng vui ca hát

Trân chín tầng cao bát ngát trời.

Sau những phút giây sung sướng nhận ra lí tưởng cao cả cần đi, người chiến sĩ cộng sản phải xác định một tâm thế, một hành động cho xứng dáng. Đó trước hết là ý thức trách nhiệm trước cuộc đời. Nhà thơ thay lời cái tôi chiến sĩ nói lên tâm nguyện, khát vọng ây:

Tôi buộc lòng tôi với mọi người.

Để tình trang trải vói trăm nơi

Để hồn tôi với bao hồn khổ

Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.

Con người cá nhân đến đày đang tan biến dần nhường chồ cho cái tôi rộng lớn – cái tôi hướng đến cuộc đời và mọi người. Những ích ki, hẹp hòi ngăn cách cái tôi đến với mọi người không còn nữa, con đường hoà nhập rộng mở thênh thang. Làm được điều đó không phải dề dàng, cần phải đấu tranh, cân nhắc, lựa chọn bằng ý thức trách nhiệm xuất phát từ sự chân thành, tự nguyện. Tôi – nhà thơ tự buộc lòng mình với mọi người. Đó là thái độ dứt khoái, mạnh mẽ xác định bởi lí trí sáng suốt. Môi dây ràng buộc với mọi người đã xoá bỏ sự đô’i lập chất chứa, đầy căm phẫn ngự trị trong tâm hồn tói trước đây đồng thời thiết lập tình yêu thương, gắn kết giữa Iigười và người. Đó là sự cảm thông, chia sẻ trước nỗi đau, vui buồn của bao kiếp người. Tinh thần tự nguyện buộc đế tạo nên khối đời, gần gũi, mạnh mẽ là mục đích cuối cùng nâng cao phẩm chất của người cách mạng. Tình nhán ái làm cho mỗi người hoà vào cuộc đời trở thành con người đúng theo nghĩa của nó.

Khố thơ cuối tiếp tục nhấn mạnh ý thức trách nhiệm của con người cụ thể trước cuộc đời rộng lớn:

Tôi đã là con của vạn nhà

Là em của vạn kiếp phôi pha

Là anh của vạn đầu em nhỏ

Kliông-áo cơm cù bất cù bơ.

Ba từ là xuất hiện liên tiếp trong đoạn thơ như lời khẳng định chắc nịch, rắn rỏi, dứt khoát cho sự hoà nhập tuyệt đối. Người chiến sĩ đã ở giữa đời và mọi người rất khiêm tốn mà không làm mất đi vẻ tự nhiên vôn có, là con của gia đình, là em của kiếp đời phôi pha, là anh của các em thơ nghèo khổ, đói cơm rách áo. Khối đời to lớn ở đày tạo bởi từng số phận với những cảnh ngộ riêng là em bé Phước trong bài Đi đi em sớm chịu cảnh nô lệ, cả người vú em để con mình đói khát phải đi chăm con người và biết bao người khác nữa. Nhà thơ bắt gặp cuộc đời mình trong những mảnh đời cơ cực ấy. Số từ được sử dụng tăng dần từ một, mọi, trăm, khối, vạn như mở rộng khối đời đồng thời kết nối tình cảm yẻu thương gắn bó giữa họ. Ớ đó không còn là sự cảm thông mà cao hơn nhà thơ tự thấy mình là thành viên của gia đình rộng lớn phải truyền cho họ tình yêu và trách nhiệm trước số phận của mình. Phải chiến đấu để đem lại cuộc sống tốt hơn cho gia đình, cho mọi người và dìu dắt, bảo ban những em thơ.

Đến đây phẩm chất của người cách mạng được soi sáng. Tâm hồn nhận thức, quan hệ đều được soi chiếu nhờ ánh sáng lí tưởng Đảng. Không có sự trải nghiệm, người cộng sản – nhà thơ không thê cỏ những đổi thay lớn lao như vậy.

Từ ấy là bản đàm đạo khúc vui đầu tiên của người cộng sản khi gặp lí tưởng Đăng. Đó là lúc tâm hồn được hồi sinh, trí tuệ bừng sáng, nhận thức trách nhiệm lớn lao với cuộc đời. Thơ Tô* Hữu hay khi kết hợp sâu sắc lí tưởng cộng sản, tình thương yêu con người và niềm vui hướng về tương lai. Từ ấy đã kết tinh cái hay ấy và tạo nên sức hút lớn đối với những con người chân chính đã và đang đi theo lí tưởng của mình. Nhà thơ khơi lên lòng nhiệt huyết, quyết tâm của biết bao thế hệ để họ hôm nay và mai sau thực hiện ước nguyện xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.
 

--------------------------------------------

Bài 2. Bài văn của em Trần Thanh Tuyền đã bình giảng bài thơ Từ Ấy của Tố Hữu:

Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành sinh năm 1920 tại Thừa Thiên - Huế. Ông là nhà thơ lớn của nền thi ca cách mạng Việt Nam. Cuộc đời thơ của Tố Hữu gắn liền với cuộc cách mạng của ông. Mỗi tác phẩm của thi sĩ là một chặng đường lịch sử, là một chiến công của nhâu dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và Hồ Chủ tịch: Từ ấy (1937 - 1946), Việt Bắc (1954), Gió lộng (1961), Ra trận (1972), Máu và Hoa (1977)...Bài thơ nói lên niềm vui sướng hạnh phúc của một thanh niên yêu nước bắt gặp lí tưởng cách mạng của Đảng, thấy gắn bó với nhân dân cần lao.

Từ ấy là lúc, là khi nhà thờ được giác ngộ chủ nghĩa Mác - Lênin, một kỉ niệm sâu sắc của người thanh niên yêu nước bắt gặp lí tường cách mạng mà sau này ông nói rõ trong một bài thơ Con lớn lên con đi tìm Cách mạng - Anh Lưu, Anh Diểu dạy con đi - Mẹ không còn nữa, con còn Đảng- Dìu dắt khi con chửa biết gì (Quê mẹ).

Mặt trời chán lí là hình ảnh ẩn dụ ca ngợi lí tưởng cách mạng, ca ngợi chủ nghĩa Cộng sản đã soi sáng tâm hồn, đã chói qua tim  đem lại ánh sáng cuộc đời như bừng lên trong nắng hạ - Một chách nói rất mới, rất thơ về lí tưởng.

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
 Mặt trời chân li chói qua tim

Lí tưởng cách mạng đã làm thay đổi hẳn một con người, một cuộc đời. So sánh để khẳng định một sự biến đổi ki diệu mà lí tưởng cách mạng đem lại:

Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất dậm hương và rộn tiếng chim

Hồn người đã trở thành vườn hoa, một vườn hoa xuân đẹp ngào ngạt, hương sắc, rộn ràng tiếng chim hót. Đây là khổ thơ hay nhất, đậm đà màu sắc lãng mạn nhất trong thơ Tố Hữu. Ngoài việc sáng tạo hình ảnh ẩn dụ (mặt trời chân lí), hình ảnh so sánh (vườn hoa lá) tác giả lựa chọn, sứ dụng từ ngữ chính xác, hình tượng và gợi cảm: bừng, chói, đậm, rộn – để diễn tả thật hay niềm say mê lí tưởng mà Đảng đã cho tôi sáng mắt sáng lòng (Agagông - Pháp)

Hai khổ thơ thứ 2 và thứ 3 nói lên tình yêu thương giai cấp của người chiến sĩ cách mạng. Dưới ánh sáng của lí tưởng Cộng sản chủ nghĩa nhà thơ thấy tâm hồn mình gắn bó với nhân dân cùng khổ:

Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tơi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.

Các động từ - vị ngữ như : buộc, trang trải, gần gũi diễn tả tình cảm gắn bó thiết tha của người chiến sĩ cách mạng, với quần chúng lao khổ. Các từ ngữ: mọi người - trăm nơi, bao hồn khổ chỉ số đông nhân dân cần lao mà nhà thơ hướng tới để xây dựng khối đời, khối công - nông liên minh ngày thêm mạnh, thêm gần gũi chặt chẽ. Ba chữ tôi  xuất hiện trong khổ thơ thể hiện một tình cảm chân thành, tiếng nói trái tim của người cách mạng.

Khổ cuối với cách diễn tả trùng điệp, các từ con, em, anh  xuất hiện liên tiếp, giọng thơ càng trở nên sôi nổi thiết tha: là con ...là em...là anh. Các số từ vạn”(vạn nhà), vạn (vạn kiếp phôi pha), vạn (vạn đầu em nhỏ..)- cho thấy người chiến sĩ cách mạng sống trong lòng nhân dân, được nhân dân yêu thương, đùm bọc, chở che để khơi dậy sức mạnh nhân dân đứng lên chiến đấu cho tự do và hạnh phúc. Tố Hữu đã có một cách nói sôi nổi, mới mẻ tinh cảm cách mạng, tình yêu giai cấp.

Tôi là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ...

Từ ấy mang hồn thơ trẻ trung, sôi nổi, nồng nàn, say mê vá tràn đầy yêu thương. Say mẽ lí tưởng, yêu thương giai cấp đã tạo nên tình cảm lớn trong bài thơ Từ ấy. Hình tượng đẹp và mới mẻ, chất tữ tình chính trị đã làm nên hương sắc bài thơ. Sáu mươi năm đã qua mà câu thơ Mặt trời chân lí choí qua tim vẫn còn mới mẻ. Tố Hữu là nhà thơ viết được những vần thơ hay nhất, đẹp nhất ca ngợi lí tưởng cách mạng và ca ngợi Đảng.