13 tiêu chuẩn của một Hiệu trưởng tốt và tử tế

13 tiêu chuẩn của một Hiệu trưởng tốt và tử tế

Nhiều trường học Việt Nam đang tích cực chuyển mình về tư duy quản lý, đề cao yếu tố con người và trao quyền chủ động cho hiệu trưởng. Vậy Hiệu trưởng trong các cơ sở giáo dục cần có những yêu cầu, tiêu chuẩn gì? Trong bài viết này, TS.Nguyễn Tùng Lâm – Chủ tịch Hội đồng giáo dục trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) nêu ra những tiêu chuẩn đó.

Bài phát biểu của Hiệu trưởng trong lễ Tri ân và Trưởng thành

Mỗi trường học muốn thành công đều có những cách đi riêng trong việc tổ chức quản lý nhà trường, đầu tư cơ sở vật, xây dựng đội ngũ nhà giáo, tập hợp lực lượng, xây dựng nguồn lực cho mỗi nhà trường…

Song quan sát những mô hình giáo dục thành công trong nền kinh tế thị trường, trong giai đoạn đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào tạo hiện nay, mỗi hiệu trưởng đều phải đứng vững và giải quyết đồng bộ cả 3 yếu tố cơ bản. Đó là:

- Xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.

- Tổ chức và quản lý chất lượng giáo dục.

- Vận dụng tiến bộ khoa học giáo dục, khoa học quản lý để bồi dưỡng đội ngũ, đổi mới phương thức giáo dục, phương pháp quản lý.

Xây dựng đội ngũ chỉ là một yếu tố cơ bản; yếu tố tổ chức quản lý, vận dụng tiến bộ khoa học giáo dục cùng với cơ sở vật chất cũng phải được trang bị hoàn thiện đồng bộ với những yêu cầu khác của đổi mới giáo dục, hiệu trưởng mới phát huy hết vai trò và đảm bảo thành công.

Vai trò hiệu trưởng ở đây không chỉ là nhà quản lý đơn thuần mà trước hết họ còn phải là nhà giáo dục, vận dụng thành thạo cả khoa học quản lý lẫn khoa học giáo dục, hiệu trưởng không chỉ là đóng vai trò thủ lĩnh dẫn dắt hội đồng sư phạm mỗi nhà trường mà còn là người biết truyền lửa, khích lệ đội ngũ như một vị huấn luyện viên tài năng của những đội bóng danh tiếng.

Mặc khác, trong nền kinh tế thị trường, để mỗi cơ sở giáo dục đào tạo có “thương hiệu”, người hiệu trưởng còn phải biết xây dựng văn hóa tổ chức (văn hóa học đường) của mỗi nhà trường.

Hiệu trường chỉ trên cơ sở tổ chức mọi hoạt động của nhà trường, của cả thầy và trò đều trong bầu không khí tôn vinh các giá trị cốt lõi bằng những việc làm gắn kết, tạo nên sự phát triển bền vững của cả nhân cách cả thầy và trò.

Sản phẩm cuối cùng của mỗi hiệu trưởng không chỉ là những quy định của công tác quản lý hành chính của mỗi nhà trường mà còn là nhân cách của học trò, những năng lực phẩm chất mà mỗi nhà giáo đã mang lại cho mỗi học sinh là như thế nào?

Học sinh không chỉ biết được gì khi rời khỏi nhà trường mà quan trọng các em phải làm được gì từ những điều đã biết cho những điều xã hội đang yêu cầu, phải có đủ 4 trụ cột “học để biết, học để làm, học để chung sống và học để làm người”.

Muốn có kết quả đó, Hiệu trưởng phải giúp mỗi nhà giáo cũng phải có đủ phẩm chất, năng lực, nhân cách của nhà giáo phải đủ lớn để làm tấm gương dẫn dắt học trò.

Đồng thời họ cũng phải là người nắm được những phẩm chất, năng lực cần có của học sinh của mình ở mỗi cấp học để từ đó họ phải có khả năng vận dụng thành thạo trong quá trình giảng dạy, giáo dục học sinh.

Để mỗi nhà giáo trong mỗi nhà trường hoàn thành trọng trách của mình, Hiệu trưởng, chứ không ai khác trong nhà trường phải là người hỗ trợ đắc lực để mỗi nhà giáo thành công trong sự nghiệp đổi mới giáo dục.

Đặc biệt, Hiệu trưởng và các cán bộ quản lý trường chất lượng cao phải thấm nhuần những yêu cầu, tiêu chuẩn của người cán bộ quản lý trường học thế kỉ 21 (Theo GS.Roger Moltzen, trưởng khoa giáo dục đại học Waikato).

Một là, tiếp cận với phát triển chuyên môn phù hợp để luôn là những nhà lãnh đạo dẫn đầu, nhiều tham vọng và có kinh nghiệm.

Hai là, có kỹ năng để phát triển và thực hiện những mục tiêu và tầm nhìn chung.

Ba là, có khả năng thích ứng, có niềm tin vào bản thân cao và có mục đích rõ ràng.

Bốn là, có kỹ năng giao tiếp hiệu quả, thông minh trong các mối quan hệ cá nhân và đáp ứng nhanh về văn hóa.

Năm là, là những người lãnh đạo về chương trình và sư phạm, và ưu tiên người học và việc học tập.

Sáu là, hiểu và có thể sử dụng các hệ thống quản lý để hỗ trợ và nâng cao việc học tập của học sinh.

Bảy là, đặt ra mong đợi vào về bản thân mình, đội ngũ cán bộ và học sinh của mình.

Tám là, có khả năng hòa nhập cao, quan tâm toàn diện tới sự tiến bộ và sức khỏe của mỗi học sinh và cán bộ công nhân viên.

Chín là, xây dựng văn hóa nơi mà tinh thần tập thể được coi trọng và nơi mà cán bộ và học sinh cảm nhận được sự gắn kết và cảm thấy được trân trọng.

Mười là, xây dựng và phát triển quan hệ đối tác và các mạng lưới để nâng cao việc học tập của học sinh.

Mười một là, có thể giao phó trách nhiệm và hỗ trợ cán bộ công nhân viên phát triển nghề nghiệp chuyên môn.

Mười hai là, tôn vinh những thành công của cán bộ và học sinh.

Mười ba là, coi trọng và khuyến khích sự linh hoạt, đổi mới và sáng tạo.

TS. Nguyễn Tùng Lâm