Soạn bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ của Đặng Trần Côn

Đề bài: Soạn bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ của Đặng Trần Côn I. tìm hiểu chung 1. tác giả – Đặng Trần Côn là người làng Nhân Mục, huyện Thanh trì, thành phố Hà Nội – Ông sống vào những năm đầu thế kỉ XVIII – Ông là một người tài hoa và thông minh tuy nhiên lại không thích thi cử cho nên ông đã không đi thi – Tác phẩm tiêu biểu của ông chính là Chinh phụ ngâm khúc 2. Dịch giả – Phan Huy Ích ...

Đề bài:
I.    tìm hiểu chung
1.    tác giả

–    Đặng Trần Côn là người làng Nhân Mục, huyện Thanh trì, thành phố Hà Nội
–    Ông sống vào những năm đầu thế kỉ XVIII
–    Ông là một người tài hoa và thông minh tuy nhiên lại không thích thi cử cho nên ông đã không đi thi
–    Tác phẩm tiêu biểu của ông chính là Chinh phụ ngâm khúc

2.    Dịch giả

–    Phan Huy Ích (1750 – 1822)
•    Quê ở Thiên Lộc Nghệ An
•    Năm 26 tuổi ông đỗ tiến sĩ
•    Tác phẩm tiêu biểu như Dụ Am văn tập, dụ am ngâm lục
–    Đoàn Thị Điểm (1705 – 1748)
•    Quê ở Văn Giang Kinh bắc nay thuộc tỉnh Hưng Yên
•    Bà là người phụ nữ vừa có tài vừa có sắc
•    Tác phẩm tiêu biểu: dịch bản chinh phụ ngâm, truyền kì tấn phả

3.    Tác phẩm

a.    Hoàn cảnh sáng tác: được viết vào những năm 40 của thế kỉ XVIII, dịch giả đã có sự sáng tạo khi dịch bản ngâm khúc chữ hán theo thể ngâm khúc, thể trường đoản cú thành thể thơ song thất lục bát
b.    Vị trí đoạn trích: từ câu 193 đến 216
c.    Bố cục : 2 phần
–    Phần 1: 16 câu thơ đầu: thể hiện nỗi cô đơn lẻ loi của người chinh phụ
–    Phần 2: 8 câu còn lại: niềm nhớ thương người chồng nơi trận chiến binh đao

II.    Phân tích
1.    Nỗi cô đơn lẻ loi của người chinh phụ được thể hiện qua những cảnh vật

–    Người chinh phụ dạo từng bước trên hiên vắng, hình ảnh gieo từng bước thể hiện bước đi chậm rãi buồn bã chẳng thiết bước
–    Ngồi rèm mà mong ngóng chồng của mình
–    Mong có con chim thước đến để có thể biết được tin tức của người chồng nơi chiến trận nhưng bên ngoài cũng không có. Mà trong rèm đèn có hiểu được tấm lòng của người chinh phụ
–    Câu hỏi được đặt ra sau đó lại tự trả lời. Đèn có biết cũng bằng không biết, bởi nó không biết nói, cũng chẳng thể an ủi nàng. Chỉ có riêng nàng trong nỗi cô đơn bi thiết không nói nên lời mà nói cũng chả nói được với ai
–    Ngoại cảnh cũng như mang tâm trạng
•    Gà eo óc gáy
•    Hòe phất phơ rủ bóng -> ủ rũ buồn bã
•    Thời gian trôi qua như một năm
•    Mối sầu thì dằng dặc
–    Trong căn phòng mọi thứ cũng diễn ra gượng gạo:
•    Hương gượng đốt
•    Gương gượng soi -> lệ châu chan
•    Người chinh phụ gảy đàn
•    Dây uyên kinh đứt phím loan ngại -> thể hiện sự chia ly cách trở, mối lo âu về sự lìa xa. Dây uyên kia chính là dây uyên ương chỉ tình yêu thương lứa đôi
->    Qua 16 câu thơ đầu ta nhận thấy tâm trạng của người chinh phụ thể hiện qua ngoại cảnh. Nàng dường như thức cả năm canh cho nên mới nghe được tiếng gà eo óc, bóng đèn với bóng người hòa chung làm một. thời gian của một khắc trôi qua mà cứ tựa một năm.  Vắng chồng, lại thêm nỗi lo li biệt âm dương người chinh phụ chỉ biết buồn bã và khóc trong vô vọng, không thiết gì đến soi gương điểm phấn cả

2.    Tâm trạng của người chinh phụ được thể hiện trực tiếp

–    Lòng nàng xin gửi đến gió đông đến bên chàng để chàng biết hiểu được nỗi lòng của người ở nhà mong ngóng thương yêu mức nào
–    Người chinh phụ tự biết rằng sẽ chẳng đến được nhưng nỗi nhớ cứ đeo bám lấy nàng. Nỗi nhớ ấy đằng đẵng như đường lên trời vậy
–    Trời dẫu rộng thăm thẳm nhưng cũng không hiểu thấu được lòng người chinh phụ
–    Lòng nàng vẫn đau đáu nỗi nhớ để rồi cảnh cũng mang tâm trạng cùng nàng, tiếng mưa cuối bài hay tiếng lòng người đang nỉ non nức nở
->    Một tâm trạng khó tả khôn nguôi, đó là nỗi nhớ người chồng lại còn là nỗi lo lắng về sự an nguy của chồng. Vì thế nó càng làm cho người chinh phụ đau đáu hơn

III.    Tổng kết

–    Đoạn trích thể hiện được tâm trạng của những người phụ nữ có chồng phải đi lính đánh trận xa xôi. Đó không chỉ là tình yêu nỗi nhớ mà đó còn là nỗi lo về sự an nguy của chồng mình
–    Nghệ thuật: sử dụng nhiều hình ảnh đẹp, câu hỏi tu từ, thể thơ thể hiện tốt nội dung