Lập kế hoạch cho tương lai/3

Ngày nay chúng ta đang sống trong một thế giới cạnh tranh nơi việc lập kế hoạch nghề nghiệp là bản chất. Dựa trên giả định sai hay không lập kế hoạch chút nào thì tương lai của bạn có thể bị nguy hiểm. Nếu bạn lập kế hoạch vào đại học, dù ở trong nước hay ở nước ngoài, có những điều bản chất mà bạn có thể lấy để chuẩn bị cho nghề nghiệp tốt hơn trong tương lai.

Tôi biết nhiều học sinh trung học không biết họ muốn gì hay không nghĩ xa về tương lai nhưng ngày nay, điều quan trọng với họ và gia đình họ là thăm dò “thông tin khách quan” về con đường nghề nghiệp sớm nhất có thể được. Trước khi lựa chọn lĩnh vực học tập, họ cần biết về xu hướng việc làm, bằng cấp nào được cần, lương trung bình có thể như thế nào, và cơ hội nghề nghiệp nào đang có nhu cầu để cho họ có thể lập kế hoạch cho tương lai của họ dù là ở địa phương hay toàn cầu. Trong thế giới được toàn cầu hoá này, điều quan trọng là nghĩ theo cái nhìn rộng hơn vì mọi người có thể làm việc ở nhiều chỗ nếu họ có kĩ năng đúng, không cần làm việc ở chỗ họ đang sống.

Theo ý kiến tôi, các lĩnh vực học tập tốt nhất ngày nay là trong các khu vực khoa học và công nghệ vì có nhiều cơ hội hơn các lĩnh vực khác. Theo nhiều khảo cứu toàn cầu, việc thiếu hụt công nhân có kĩ năng kĩ thuật sẽ kéo dài trong ít nhất mười năm nữa hay hơn do thay đổi công nghệ nhanh chóng. Lời khuyên của tôi cho học sinh là trong khi họ vẫn còn ở trường trung học, họ cần hội tụ nhiều hơn vào toán và khoa học để xây dựng nền tảng mạnh. Bên cạnh đại số và hình học chuẩn, học sinh nên học các môn phụ thêm trong tính toán, lượng giác, vật lí và công nghệ máy tính. Bằng việc học các môn học này, họ có thể chuẩn bị việc theo học tín chỉ tương lai trong đại học, bất kể môn học nào họ sẽ chọn vì các môn này là nền tảng cho phần lớn các việc làm tương lai.

Ngày nay, có nhiều websites sẵn có mà có thể giúp cho học sinh thăm dò thêm về các môn học về khoa học, công nghệ, kĩ nghệ, toán học (STEM). Điều bản chất là học sinh dành thời gian để học nhiều hơn về nghề nghiệp tương lai của họ để cho họ có thể chọn bất kì cái gì phù hợp với họ dựa trên thông tin môn học. Tôi biết nhiều học sinh ưa thích dành thời gian vào những thông tin tầm thường về phim ảnh, thể thao, âm nhạc hay tán gẫu với bạn bè qua Facebook, Twitter hay Instagram hơn là đọc “các môn học khô khan” nào đó như Công nghệ thông tin hay Công nghệ sinh học. Nhiều người sẽ đợi tới phút cuối cùng để làm quyết định nghề nghiệp hay để ai đó khác quyết định cho họ. Tôi thường khuyên học sinh của tôi: “Hôm nay, các em đều là học sinh như nhau nhưng năm tới mười năm nữa sẽ có khác biệt. Một số người sẽ làm tốt và một số người sẽ không làm tốt. Điều đó là tuỳ ở các em quyết định về nghề nghiệp của các em và bao nhiêu thời gian các em sẽ dành cho việc lập kế hoạch cho tương lai của các em hay chỉ bỏ qua mọi thứ bây giờ và hối tiếc về sau.

Cho dù các em vẫn còn ở trường trung học, các em chịu trách nhiệm cho bản thân các em vì đó là tương lai của các em và cuộc sống của các em. Trong thế giới đang thay đổi này, các em không thể dựa vào truyền thống thêm được nữa khi nhiều thứ không còn như cũ. Điều bố mẹ các em đã làm tốt trong quá khứ có thể không áp dụng được cho các em. Những nghề nghiệp đã quen thuộc nào đó trong quá khứ có thể không còn được cần tới. Các em cần lập kế hoạch cho tương lai của các em một cách cẩn thận dựa trên thông tin môn học bằng việc đọc và thăm dò nhiều hơn về các nghề nào được cần trong thời đại cách mạng công nghiệp thứ tư. Ngày nay các em không chỉ cạnh tranh việc làm với người trong nước em mà còn với những người từ các nước khác. Trong thế giới được kết nối này, nhiều việc làm sẽ KHÔNG có tính địa phương mà còn có tính toàn cầu. Sự kiện là nếu có kĩ năng đúng, các em có thể làm việc ở nhiều nơi không nhất thiết trong nước các em. Chẳng hạn, trên hai triệu người làm phần mềm Ấn Độ bây giờ đang làm việc ở Mĩ và con số này vẫn đang tăng lên. Có vài triệu người Philippine đang làm việc khắp trên thế giới trong chăm sóc sức khoẻ và chăm sóc người già.

Ngay cả ở trường trung học, nếu các em để thời gian đọc nhiều bài báo về khoa học và công nghệ hay tham gia các nhóm chat về các môn học này, điều đó sẽ giúp các em trong lập kế hoạch nghề nghiệp của các em. Các em cần biết các em thực sự giỏi về cái gì, cái gì có thể giúp cho các em hội tụ vào việc chọn nghề nghiệp trong lĩnh vực mà các em đã chọn. Trước khi vào đại học, các em cần chuẩn bị và quyết định lĩnh vực học tập hướng theo mối quan tâm cá nhân của các em và cái gì các em sẽ làm việc như nghề nghiệp. Bằng việc lập kế hoạch nghề nghiệp từ sớm, điều đó sẽ giúp các em nhận diện cần học môn học nào và đặt mục đích nghề nghiệp hiện thực để đạt tới. Bằng việc có tri thức đặc biệt sớm sẽ cho các em ưu thế so với người khác trong năm đầu đại học, nó cũng giúp giảm việc bị sốc khi dịch chuyển từ trung học lên đại học.

English version

Tác phẩm, tác giả, nguồn

• Tác phẩm: Lời khuyên cho sinh viên
• Biên tập: Kipkis.com
• Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.