Tiến bộ của công nghệ/3

Trong vài năm qua, Công nghệ thông tin đã tiến bộ nhanh hơn phần lớn mọi người nghĩ. Những công nghệ này có thể cho mọi công ti những cơ hội lớn để cải tiến năng suất, hiệu năng, tác động thị trường, và lợi nhuận. Nhưng nó cũng có thể tạo ra đe doạ nghiêm trọng cho những người không thích nghi với nó một cách nhanh chóng. Trong số 500 công ti lớn nhất trên thế giới vào cuối thế kỉ 20, chỉ 167 công ti vẫn còn hoạt động khi các công ti khác phải đóng cửa hay phá sản.

Mặc cho đe doạ của cuộc cách mạng công nghiệp nơi công nghệ làm thay đổi mọi thứ, nhiều người lãnh đạo công ti vẫn còn bị lẫn lộn và không biết phải làm gì. Họ đã từng thành công dựa trên quá khứ nhưng họ không thể thấy được tương lai vì nhiều công nghệ đang nổi lên xảy ra nhanh chóng thế và làm họ bị tràn ngập. Mọi ngày, họ nghe từ các phương tiện báo chí và truyền hình về biến đổi số thức, trí khôn nhân tạo, dữ liệu lớn hay Robotics v.v. nhưng họ không biết cách điều chỉnh để tận dụng ưu thế của những công nghệ này.

Vì công nghệ liên tục thay đổi với tốc độ nhanh chóng, điều quan trọng với công ti là hội tụ vào việc thuê những người tốt nghiệp trẻ, người có những kĩ năng này hơn là dựa vào những công nhân có tri thức lỗi thời. Người lãnh đạo doanh nghiệp cần hội tụ vào việc áp dụng công nghệ mới để tận dụng “ưu thế đầu tiên” thay vì rơi vào cạnh tranh trong thị trường cạnh tranh dữ dội. Về căn bản, công nghệ mới có thể tạo ra nhiều cơ hội hơn cho công ti có thể điều chỉnh được thành nhanh nhất. Chẳng hạn, nếu Amazon vẫn phụ thuộc vào việc bán mọi thứ trực tuyến thì nó không bao giờ tăng trưởng là một trong những công ti lớn nhất trên thế giới. Ngày nay Amazon là “Công ti mọi thứ”, từ bán mọi thứ trực tuyến tới cung cấp dịch vụ tính toán mây, từ bán thức ăn tới phóng vệ tinh v.v. và nó vẫn đang tăng trưởng, bành trướng sang các kinh doanh khác. Nếu Google vẫn phụ thuộc vào việc cung cấp “Tìm kiếm” thì nó không bao giờ tăng trưởng thành một trong những công ti sinh lời nhất trên thế giới. Ngày nay Google là “Công ti mọi thứ”, cung cấp tìm kiếm và dịch vụ đa phương tiện (YouTube), phát triển công nghệ xe hơi tự lái, tiến hành nghiên cứu về công nghệ sinh học và nhiều thứ khác v.v.

Nếu bạn nhìn lại thế kỉ 20, phần lớn các công ti lớn nhất đều là công ti chế tạo (thép, ô tô v.v.) và các công ti phát triển tài nguyên tự nhiên (dầu, khí ga v.v.) nhưng nếu bạn nhìn vào phần lớn các công ti thành công nhất ngày nay gần hai phần ba trong số đó là các công ti công nghệ. Nếu bạn nhìn vào danh sách các tỉ phú ngày nay, gần hai phần ba số họ bắt nguồn từ miền công nghệ hay đầu tư trong công nghệ. Với thế kỉ 20. các lĩnh vực học tập phổ biến là kinh doanh, tài chính, kế toán, quản lí và bán hàng vì chúng đáp ứng cho nhu cầu của các công ti chế tạo và tài nguyên tự nhiên. Với thế kỉ 21, các lĩnh vực học tập phổ biến là Khoa học máy tính, Kĩ nghệ phần mềm, và Kĩ nghệ điện tử vì chúng đáp ứng cho nhu cầu của nền kinh tế được dẫn lái bởi công nghệ.

Nếu bạn không nghĩ về cạnh tranh toàn cầu thì bạn không hiểu thế giới được kết nối này nơi mọi thứ được tích hợp đầy đủ với công nghệ. Nhiều người lãnh đạo công ti không nghĩ những người cạnh tranh sẽ tới thị trường địa phương của họ và cạnh tranh với họ. Họ nhầm. Tôi thường cảnh báo: “Các cửa hàng ăn nhanh chỉ là bắt đầu rồi các siêu thị bán lẻ lớn sẽ tới và chung cuộc kinh doanh trực tuyến sẽ tiếp quản.” Không lâu trước đây, mọi nước đều có nhiều nhà hàng nhỏ nơi một gia đình có thể kiếm sống thoải mái. Tuy nhiên, với việc bành trướng của các công ti đồ ăn nhanh như McDonald, Kentucky Fried Chicken, Starbuck v.v. nhiều nhà hàng nhỏ hơn bây giờ đóng cửa vì họ không thể cạnh tranh được. Không lâu trước đây, mọi nước đều có nhiều chợ với nhiều cửa hàng bán lẻ nhỏ nơi kinh doanh gia đình có thể tạo ra việc sống thoải mái. Tuy nhiên, với việc bành trướng của các siêu thị như Wal-Mart, Costco, Lotte Mart v.v. nhiều chợ và các cửa hành bán lẻ nhỏ hơn bây giờ đóng cửa vì họ không thể cạnh tranh được. Tuy nhiên, chỉ là vấn đề thời gian khi các doanh nghiệp trực tuyến như WalMart, Amazon, Alibaba, và Tencent v.v. tới. Toàn thể thị trường có thể bị đảo lộn vì các công ti địa phương sẽ không thể cạnh tranh được với các công ti khổng lồ này.

Các công nghệ như Dữ liệu lớn, Trí khôn nhân tạo, Robotics có thể làm thay đổi nhiều thứ. Những công nghệ này rất hiệu quả khi được tổ hợp với các doanh nghiệp để đẩy tới việc biến đổi công ti từ nhỏ thành lớn, và từ lớn thành khổng lồ. Vấn đề là tìm đâu ra những người lãnh đạo đúng, người hiểu những công nghệ này? Tìm đâu ra những công nhân đúng người có thể thực hiện các công nghệ này? Câu trả lời là từ hệ thống giáo dục nếu nó có thể thay đổi đủ nhanh. Nền tảng của bất kì thịnh vượng kinh tế nào tuỳ thuộc vào năng lực của hệ thống giáo dục để tạo ra những người tốt nghiệp có tri thức và kĩ năng, người có thể dẫn lái cho kinh tế và biến đổi nó từ hội tụ nông nghiệp sang hội tụ chế tạo và từ hội tụ chế tạo sang hội tụ công nghệ. Biết những sự kiện này, là sinh viên ngày nay, bạn bên hội tụ việc học vào khoa học và công nghệ.

English version

Tác phẩm, tác giả, nguồn

• Tác phẩm: Xu hướng khoa học công nghệ toàn cầu
• Biên tập: Kipkis.com
• Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.