24/05/2018, 20:30

Sự cần thiết phải cải tiến công tác tổ chức và phục vụ nơi làm việc

Khái niệm về nơi làm việc Nơi làm việc là một phần diện tích và không gian sản xuất được trang bị thiết bị các phương tiện vật chất kỹ thuật cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ sản xuất đã được xác định. Tại nơi ...

Khái niệm về nơi làm việc

Nơi làm việc là một phần diện tích và không gian sản xuất được trang bị thiết bị các phương tiện vật chất kỹ thuật cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ sản xuất đã được xác định.

Tại nơi làm việc, có đầy đủ các yếu tố của quá trình sản xuất: sức lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động. Chính tại nơi làm việc quá trình kết hợp các yếu tố đó đã diễn ra, hay nói cách khác nơi làm việc là nơi diễn ra quá trình lao động. Nơi làm việc diễn ra sự biến đổi của đối tượng lao động trở thành sản phẩm theo yêu cầu của sản xuất, là nơi thể hiện kết quả cuối cùng của mọi hoạt động về tổ chức sản xuất và tổ chức lao động trong xí nghiệp.

Trong sản xuất nơi làm việc rất phong phú và đa dạng, có thể phân chia nơi làm việc theo các tiêu thức sau:

Theo trình độ cơ khí hóa: nơi làm việc được chia thành nơi làm việc thủ công, nơi làm việc cơ khí hóa và nơi làm việc tự động hóa. Nơi làm việc thủ công là nơi chủ yếu là lao động chân tay, máy móc dụng cụ thô sơ. Nơi làm việc cơ khí hoá sử dụng các máy móc thiết bị hiện đại hơn nhưng vẫn sử dụng nhiều lao động. Sử dụng lao động ít nhất là nơi làm việc tự động hoá, các quá trình làm việc hoàn toàn do máy đảm nhiệm, người lao động chỉ việc điều khiển ở một trung tâm điều khiển nào đó.

Theo số lượng người làm việc: nơi làm việc được chia thành nơi làm việc cá nhân và nơi làm việc tập thể. Nơi làm việc cá nhân là nơi chỉ dành cho cá nhân một người. Nơi làm việc tập thể là nơi mà mọi người cùng làm việc, có thể thay đổi chỗ làm việc cho nhau dễ dàng.

Theo số lượng máy móc thiết bị: nơi làm việc được chia thành nơi làm việc tổng hợp và nơi làm việc chuyên môn hóa. Nơi làm việc tổng hợp sẽ bao gồm tất cả các công đoạn sản xuất. Ngược lại nơi làm việc chuyên môn hoá thì chỉ có một công đoạn nào đó của quá trình sản xuất.

Theo tính chất ổn định của vị trí: nơi làm việc được chia thành nơi làm việc cố định, nơi làm việc di động hoặc nơi làm việc trong nhà, nơi làm việc ngoài trời hoặc nơi làm việc dưới đất, nơi làm việc trên cao.

Tùy theo mục đích nghiên cứu mà nơi làm việc có thể được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau nữa như: loại hình sản xuất, theo nghề nghiệp của công nhân, theo tư thế làm việc chủ yếu.

Khái niệm về Tổ chức nơi làm việc

Tổ chức nơi làm việc là một hệ thống các biện pháp nhằm thiết kế nơi làm việc, trang bị cho nơi làm việc nhưng thiết bị dụng cụ cần thiết và sắp xếp bố trí chúng theo một trật tự nhất định trong sản xuất.

Trình độ tổ chức nơi làm việc càng cao thì càng tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện công việc. Việc sắp xếp bố trí những thiết bị dụng cụ dùng trong quá trình sản xuất càng khoa học, thuận tiện thì việc sử dụng chúng càng đơn giản và góp phần giảm thiểu thời gian lãng phí, nâng cao năng suất lao động.

Khái niệm về Phục vụ nơi làm việc

Trong quá trình sản xuất sản phẩm, quá trình lao động là những hoạt động tiêu thụ. Phục vụ nơi làm việc là việc cung cấp và nuôi dưỡng quá trình lao động sản xuất đó, trong đó các phương tiện vật chất đều chuyển từng phần hoặc toàn phần giá trị của nó vào giá trị sản phẩm, quá trình đó được diễn ra liên tục và không ngừng. Phục vụ nơi làm việc đảm bảo cho quá trình sản xuất được diễn ra một cách liên tục và nhịp nhàng. Nếu phục vụ không tốt, các phương tiện vật chất không cung cấp một cách thường xuyên, đúng yêu cầu thì hiệu quả lao động không cao, năng suất lao động giảm.

Phục vụ nơi làm việc trong xí nghiệp rất phong phú và da dạng, mỗi nơi làm việc đều có các nhu cầu phục vụ rất khác nhau và chúng hợp thành những đồng bộ riêng về phục vụ từng nơi làm việc. Chính vì vậy để có thể tổ chức và phục vụ nơi làm việc tốt thì cần nghiên cứu kĩ nơi làm việc, cần những thiết bị gì, bố trí sắp xếp các công cụ thiết bị đó ra sao và phục vụ những yếu tố sản xuất như thế nào để đảm bảo hiệu quả của quá trình sản xuất.

Nhiệm vụ của tổ chức và phục vụ nơi làm việc

Xuất phát từ những vai trò quan trọng của nơi làm việc nên muốn nâng cao năng suất lao động, tiến hành sản xuất với hiệu quả cao, xây dựng đào tạo lớp người lao động mới cho xã hội thì phải tổ chức và phục vụ tốt nơi làm việc. Trình độ tổ chức và phục vụ nơi làm việc có ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ của người lao động cũng như hứng thú của họ trong sản xuất. Nhiệm vụ của tổ chức phục vụ nơi làm việc là phải đưa ra những điều kiện vật chất kỹ thuật cần thiết để tiến hành các nhiệm vụ sản xuất với năng suất cao, bảo đảm cho quá trình sản xuất được diễn ra một cách đồng bộ liên tục, tạo ra những điều kiện thuận lợi nhất để tiến hành quá trình lao động và tạo hứng thú tích cực cho người lao động. Đặc biệt tổ chức và phục vụ nơi làm việc còn phải đảm bảo được khả năng thực hiện các động tác lao động trong tư thế thoải mái, phù hợp với đặc điểm sinh lý, cho phép áp dụng các phương pháp và thao tác lao động tiên tiến.

Tổ chức và phục vụ nơi làm việc hợp lý là nơi làm việc phải thoả mãn một cách đồng bộ các yêu cầu về sinh lý, vệ sinh lao động, về tâm lý và xã hội học, về thẩm mỹ sản xuất và về kinh tế. Để đảm bảo được vấn đề đó, cần phải nghiên cứu một cách kỹ lưỡng nội dung của tổ chức và phục vụ nơi làm việc.

Nội dung của tổ chức nơi làm việc

Thiết kế nơi làm việc

Do sản xuất phát triển, trình độ cơ khí hóa ngày càng cao, xóa bỏ dần dần những lao động chân tay mà chủ yếu là sử dụng và điều khiển các máy móc thiết bị hoạt động, làm giảm khoảng cách về nội dung lao động giữa những công việc khác nhau. Vì vậy, việc thiết kế mẫu cho các nơi làm việc trở nên thuận lợi hơn, để đảm bảo cho việc nâng cao hiệu quả lao động của công nhân.

Trình độ phát triển ngày càng cao của khoa học công nghệ đã tạo ra những máy móc thiết bị ngày càng cải tiến và hiện đại vì vậy đòi hỏi tổ chức nơi làm việc phải có sự thay đổi để đáp ứng yêu cầu.

  • Việc thiết kế nơi làm việc được tiến hành theo các trình tự sau:

Chọn các thiết bị phụ, các dụng cụ đồ gia công nghệ, các trang bị của tổ chức thực hiện cho quá trình sản xuất sao cho phù hợp. Với mỗi loại hình sản xuất khác nhau các trang thiết bị chính khác nhau, tuy nhiên lựa chọn các trang thiết bị phụ cũng cần phải được nghiên cứu kĩ lưỡng. Lựa chọn các trang thiết bị cần thiết để trang bị cho quá trình sản xuất sao cho đáp ứng được nhu cầu mà lại không lãng phí.

Chọn các phương án bố trí nơi làm việc tối ưu. Với mỗi nơi làm việc khác nhau thì bố trí công cụ dụng cụ cũng khác nhau. Cần phải đưa ra nhiều phương án bố trí nơi làm việc, tính toán và tìm ra được phương án tối ưu nhất, vừa hiệu quả về tổ chức vừa hiệu quả về mặt kinh tế.

Thiết kế các thao tác lao động hợp lý và tạo các tư thế lao động thuận lợi với đặc điểm nhân thái học và nhân chủng học của người lao động. Qua đó, xác định được độ dài của quá trình lao động và mức thời gian cho bước công việc bằng cách thực hiện bấm giờ bước công việc. Thiết kế được các thao tác hợp lý, có được mức thời gian chính xác ta có thể xây dựng được định mức lao động có tính khoa học và chuẩn xác. Từ đó là cơ sở để tăng năng suất lao động.

Xây dựng hệ thống phục vụ theo chức năng. Điều này có nghĩa là ngay trong khi thiết kế nơi làm việc đã phải có được hệ thống phục vụ theo chức năng. Cần phải trả lời được những chức năng nào của phục vụ sẽ được thực hiện trong quá trình sản xuất? Thiết kế và xây dựng chúng thành một hệ thống đồng bộ.

Tính các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của nơi làm việc như: số lượng công nhân, số lượng sản phẩm được sản xuất ra trong một giờ tại nơi làm việc…Các chỉ tiêu này dựa trên các yếu tố chuẩn đã được xây dựng. Ví dụ như dựa vào số lượng máy móc thiết bị, diện tích nơi làm việc, yêu cầu của công việc để tính toán số công nhân chính, công nhân phụ, sử dụng bấm giờ chụp ảnh để xác định định mức lao động hay chính là xác định được số lượng sản phẩm sản xuất trong một đơn vị thời gian…

Dự kiến các yếu tố của điền kiện lao động tại các nơi làm việc như ánh sáng, độ ẩm, độ bụi, tiếng ồn…Cần phải dựa trên các bản tiêu chuẩn của Bộ y tế để đảm bảo sức khỏe cho người lao động.

  • Để thực hiện thiết kế nơi làm việc có hiệu quả trước khi tiến hành cần nghiên cứu các khía cạnh sau:

Các tài liệu về máy móc, thiết bị, quy trình công nghệ. Tại nơi làm việc, chiếm diện tích lớn nhất vẫn là các máy móc này. Cần phải xem xét các máy móc đó để bố trí làm sao cho phù hợp với diện tích của phân xưởng. Quy trình công nghệ cũng cần được nghiên cứu để có thể bố trí sao cho phù hợp.

Tiêu chuẩn về vệ sinh phòng bệnh, tiêu chuẩn về kỹ thuật, an toàn và bảo vệ lao động. Các tiêu chuẩn này đã được Bộ Y tế quy định rõ rang. Khi thiết kế cần phải tham khảo để đảm bảo đúng tiêu chuẩn đề ra, đảm bảo được sức khỏe cho người lao động.

Tiêu chuẩn về định mức lao động.

Trang bị nơi làm việc

Trang bị nơi làm việc là đảm bảo đầy đủ các loại máy móc, thiết bị, dụng cụ cần thiết cho nơi làm việc theo yêu cầu của nhiệm vụ sản xuất và chức năng lao động. Nơi làm việc chỉ có hiệu quả khi nó phù hợp với nội dung của quá trình sản xuất cả về số lượng và chất lượng.

Trang bị nơi làm việc cần có những thiết bị như sau:

Các thiết bị chính: là những thiết bị mà người công nhân dùng để trực tiếp tác động vào đối tượng lao động. Các thiết bị chính phải phù hợp với từng lĩnh vực sản xuất và hoạt động.

Các thiết bị phụ: là những thiết bị giúp cho người công nhân thực hiện quá trình lao động với hiệu quả cao hơn như các thiết bị bốc xếp, các thiết bị vận chuyển (cầu trục, pa lăng, xe đẩy, xe nâng hạ, băng truyền..). Tùy thuộc vào công việc của thiết bị chính, sản phẩm của từng giai đoạn sản xuất ở mỗi nơi làm việc mà yêu cầu các thiết bị phụ khác nhau.

Các thiết bị chính và thiết bị phụ phải phù hợp với yêu cầu của công thái học và nhân chủng học, phải giải phóng con người ra khỏi lao động chân tay nặng nhọc, tạo ra được các tư thế làm việc tốt nhất, ngoài ra còn đảm bảo yêu cầu vệ sinh an toàn khi sử dụng và đáp ứng được yêu cầu thẩm mỹ. Có như vậy mới giảm bớt được sự nhàm chán trong công việc, giúp người lao động hứng thú trong lao động.

Đối với các trang bị công nghệ như dụng cụ kẹp đồ, gá, các dụng cụ kiểm tra, các dụng cụ cắt…thì yêu cầu đối với loại này là cấu trúc của nó phải đảm bảo tính chính xác, sử dụng với lực nhỏ. Khi sử dụng không gây tiếng động và đảm bảo năng suất lao động cao. Hầu hết các thiết bị này đều là các thiết bị cầm tay vì vậy phải thiết kế tay cầm hợp lý và thích ứng với đặc điểm giải phẫu của con người tạo cho người lao động thoải mái trong công việc.

Đối với các trang bị tổ chức bao gồm: bàn, ghế, tủ, giá đỡ,bục đứng…Các thiết bị này phải đảm bảo có kết cấu, kích cỡ phù hợp với tâm sinh lý của con người, phải chắc chắn, tiện lợi khi sử dụng và tiếp kiệm được diện tích nơi làm việc.

Đối với các thiết bị thông tin liên lạc bao gồm điện thoại tín hiệu phải đảm bảo độ tin cậy cao, phù hợp với đặc điểm của tổ chức sản xuất tại nơi làm việc. Những tín hiệu phát đi từ nơi làm việc phải được giữ cho tới khi người nhận được đầy đủ mới xóa đi đồng thời đảm bảo cho nhiều nơi làm việc có thể cùng liên hệ với người quản lý được. Ngoài ra còn có các thiết bị an toàn, vệ sinh công nghiệp phục vụ sinh hoạt như các loại lưới, tấm chắn bảo vệ, các thiết bị thông gió, chiếu sang, các phương tiện phục vụ sinh hoạt như nước uống,…

Bố trí nơi làm việc

Bố trí nơi làm việc là sự sắp xếp các loại máy móc, vật dụng, khu vực sản xuất của công nhân, khu phục vụ khách hàng, khu chứa nguyên vật liệu, lối đi, văn phòng làm việc, phòng nghỉ, phòng ăn....

Thông qua mặt bằng, người ta tiến hành sắp xếp các qui trình ở trong và xung quanh nhà máy, không gian cần thiết cho sự vận hành các qui trình này và các công việc phụ trợ khác.

Bố trí nơi làm việc đòi hỏi phải sắp xếp một cách hợp lý trong không gian tất cả các phương tiện vật chất cần thiết của sản xuất tại nơi làm việc.

  • Để có thể bố trí nơi làm việc có thể áp dụng các dạng bố trí như sau:

Bố trí chung là sắp xếp về mặt không gian các nơi làm việc, trong phạm vi của một bộ phận sản xuất hay một phân xưởng sao cho phù hợp với sự chuyên môn hóa nơi làm việc, tính chất công việc và quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm.

Bố trí bộ phận là sắp xếp các yếu tố trang bị trong quá trình lao động ở từng nơi làm việc. Dạng bố trí này tạo ra sự phù hợp giữa người công nhân với các loại trang bị và sự phù hợp giữa các loại trang thiết bị với nhau, tạo ra điều kiện thuận lợi cho công nhân trong quá trình lao động.

Bố trí riêng biệt là sự sắp xếp các loại dụng cụ, phụ tùng, đồ gá trong từng yếu tố trang bị.

  • Để có được bố trí nơi làm việc một cách hợp lý thì cần đáp ứng các yêu cầu như sau:

Xác dịnh đúng diện tích sản xuất và tạo ra chu kỳ sản xuất ngằn nhất. Khi bố trí phải xác định đúng diện tích nơi làm việc, diện tích nơi làm việc phải thỏa mãn việc phân bố các trang thiết bị theo yêu cầu của sản xuất ngoài ra cần phải có diện tích dự phòng khi mở rộng sản xuất hoặc thay đổi nhiệm vụ lao động. khi bố trí nơi làm việc phải chú ý đến dòng di chuyển của nguyên vật liệu, đường đi của công nhân trong quá trình lao động sao cho ngắn nhất để giảm được hao phí thời gian vào việc vận chuyển nguyên vật liệu và tiết kiệm được sức lực của công nhân

Phải phù hợp với thị lực của con người thông tin mà con người thu được là thông qua thị giác vì vậy việc bố trí các đối tượng lao động, dụng cụ công nghệ ở nơi làm việc phải lưu ý đến vùng nhìn của mắt, là khoảng không gian mà trong đó mắt có thể kiểm soát và phân biệt được các đối tượng quan sát nhanh nhất và dõ nét nhất. Để đáp ứng được yêu cầu của thị lực thì cần chú ý đến việc bố trí các nguồn sáng. Các nguồn sáng được bố trí sao cho không được tạo thành các bong đen tại nơi làm việc, không được chói lóa trong phạm vi thường nhìn của mắt, ánh sáng phải được phân bố đều trên bề mặt chi tiết gia công

Tạo được tư thế làm việc hợp lý tư thế làm việc hợp lý sẽ tạo điều kiện để giảm hao phí năng lượng trong quá trình lao động, thực hiện các thao tác một cách thuận lợi, chính sác, nâng cao năng suất lao động và mệt mỏi ít hơn. Trên thực tế có 3 tư thế làm việc là ngồi, đứng và kết hợp giữa đứng và ngồi:

+ Đối với tư thế ngồi cần phải tạo ra được mặt chỗ ngồi,mặt bàn làm việc, chỗ tựa lưng, chỗ đặt chân có kích thước phù hợp với nhân chủng học của con người.

+ Đối với tư thế đứng thường phải bỏ ra lực tác dụng tương đối lớn, nhịp độ âm thanh và hoạt động tương đối rộng, vì vậy phải có tư thế đứng hợp lý hơi nghiêng về phía trước 10-15 độ, tư thế đứng phải mất một lượng hao phí năng lượng để giữ cho cơ thể dứng thẳng do đó khi bố trí phải trang bị thêm một ghế để công nhân ngồi nghỉ trong thời gian ngắn.

+ Tư thế kết hợp giữa đứng và ngồi được sử dụng cho nhiều công việc trong tư thế này công nhân ít mệt mỏi hơn vì có sự thay đổi làm việc của các nhóm cơ trong cơ thể.

Đảm bảo sự tiết kiệm động tác để đảm bảo cho yêu cầu tiết kiệm động tác của công nhân thì khi bố trí các phương tiện vật chất kỹ thuật tại nơi làm việc cần chia chúng ra làm 2 loại sử dụng thường xuyên và sử dụng không trong thời gian ngắn và bố trí chúng một cách hợp lý theo nguyên tắc sau:

+ Những dụng cụ sử dụng thường xuyên phải được bố trí trong vùng làm việc tối ưu còn các loại khác thì tùy theo mức độ sử dụng mà bố trí nhưng không vượt quá khoảng cách 560mm với tư thế ngồi và 750mm với tư thế đứng.

+ Những vật dụng tay phải thì đặt bên phải, vật dụng tay trái thì để bên trái, đảm bảo thuận tay cho người sử dụng.

+ Những vật dụng theo trình tự nhất định thì đặt cạnh nhau để sử dụng động tác ngược lại.

+ Mỗi dụng cụ phải để ở vị trí cố định để đỡ mất thời gian tìm.

Đảm bảo an toàn lao động và thẩm mỹ lao động thì nơi làm việc phải chú ý đến các vấn đề sau:

+ Đường vận chuyển phải đủ rộng để đề phòng tai nạn xảy ra khi vận chuyển.

+ Các đường vận chuyển nếu cắt nhau thì phải tạo thành một góc 90 độ.

+ Các thiết bị nên bố trí vuông góc với đường vận chuyển để khi cần có thể tạp thành hang rào che chắn cho công nhân.

+ Sắp đặt các loại nguyên vật liệu, sản phẩm phải gọn gàng, vững chắc tránh đổ rơi.

+ Nơi làm việc phải được bố trí gọn gàng đẹp mắt tạo cảm xúc mạnh và kích thích hưng phấn lao động của công nhân.

Nội dung của phục vụ nơi làm việc2Tham khảo giáo trình Tổ chức lao động khoa học trong xí nghiệp, Nhà xuất bản Giáo dục, 1994

Các chức năng phục vụ chính của nơi làm việc

Trong quá trình sản xuất, quá trình lao động thì các phương tiện vật chất, các yếu tố đầu vào sẽ chuyển từng phần hoặc toàn phần giá trị của nó vào giá trị của sản phẩm, của yếu tố đầu ra. Quá trình này liên tục và không ngừng ở tất cả các nơi làm việc. Trong đó tổ chức phục vụ nơi làm việc chính là cung cấp và nuôi dưỡng quá trình đó. Những nơi làm việc khác nhau thì sẽ có nhu cầu phục vụ khác nhau. Trước khi tiến hành sản xuất một sản phẩm nào đó thì xí nghiệp phải có các chức năng phục vụ chính như sau:

Trước tiên phải chuẩn bị sản xuất nghĩa là việc giao nhiệm vụ sản xuất cho từng nơi làm việc, chuẩn bị các tài liệu các bản vẽ kỹ thuật và chuẩn bị các loại nguyên vật liệu để bắt đầu tiến hành sản xuất. Sau đó người phuc vụ hay tổ phục vụ sẽ cung cấp cho nơi làm việc các dụng cụ cắt gọt, dụng cụ đo, dụng cụ công nghệ và đồ gá đồng thời thực hiện cả việc bảo quản, kiểm tra chất lượng dụng cụ, sửa chữa dụng cụ khi cần thiết

Trong xí nghiệp cũng phải cung cấp các phương tiện vận chuyển bốc dỡ cho sản xuất như vận chuyển nguyên vật liệu, bán thành phẩm, các loại tài liệu, dụng cụ phụ tùng. Đảm bảo cung cấp cho nơi làm việc các nhu cầu về năng lượng như điện, xăng dầu hơi nước và nước một cách liên tục, thường xuyên sửa chữa thiết bị như điều chỉnh và sửa chữa nhỏ, lớn nhằm khôi phục khả năng hoạt động của thiết bị.

Ngoài ra, phục vụ còn có chức năng kiểm tra chất lượng nguyên vật liệu, bán thành phẩm trước khi đưa xuống nơi làm việc và kiểm tra chất lượng sản phẩm của nơi làm việc sau khi đã chế tạo ra.

Chức năng phục vụ kho tàng bao gồm: kiểm kê, phân loại bảo quản nguyên vật liệu của sản phẩm, phụ tùng, dụng cụ, làm các thủ tục giao nhận.

Chức năng phục vụ xây dựng và sửa chữa nơi làm việc: sửa chữa theo kì hạn các công trình xây dựng, các phòng sản xuất, các nơi làm việc, đường đi lại trong khu vực sản xuất ở nơi làm việc.

Chức năng phục vụ sinh hoạt, văn hóa tại nơi làm việc như giữ gìn vệ sinh nơi làm việc, dọn dẹp các phế liệu phế phẩm, cung cấp nước uống, ăn bồi dưỡng…

Các nguyên tắc tổ chức phục vụ nơi làm việc3Tham khảo giáo trình Tổ chức lao động khoa học trong xí nghiệp, Nhà xuất bản Giáo dục, 1994

Để tổ chức và phục vụ nơi làm việc một cách có hiệu quả thì việc tổ chức và phục vụ nơi làm việc cần phải tuân theo các nguyên tắc sau đây:

Phục vụ theo chức năng: nghĩa là việc xây dựng hệ thống phục vụ nơi làm việc phải theo các chức năng phục vụ riêng biệt, phải căn cứ vào nhu cầu sản xuất về số lượng và chất lượng, phải căn cứ vào từng chức năng để tổ chức và phục vụ được đầy đủ và chu đáo.

Phục vụ phải căn cứ vào kế hoạch sản xuất: xây dựng kế hoạch phục vụ sao cho việc phục vụ nơi làm việc phải hợp với tình hình sản xuất, sử dụng một cách có hiệu quả tác động và thiết bị, giảm bớt thời gian lãng phí do chờ đợi phục vụ. Kế hoạch phục vụ phải được gắn chặt với kế hoạch sản xuất mà công ty đề ra.

Phục vụ phải mang tính dự phòng: nghĩa là hệ thống phục vụ phải chủ động đề phòng những hỏng hóc thiết bị để đảm bảo hệ thống sản xuất được liên tục trong mọi tình huống. Để đảm bảo được yếu tố này thì phải luôn có được sự chuẩn bị sẵn sàng.

Phục vụ phải có sự phối hợp giữa các chức năng phục vụ khác nhau trên quy mô toàn xí nghiệp để đáp ứng mọi nhu cầu phục vụ, không để thiếu một nhu cầu nào.

Phục vụ phải mang tính linh hoạt: hệ thống phục vụ phải nhanh chóng loại trừ các hỏng hóc, thiếu sót, không để sản xuất chính bị đình trệ.

Đảm bảo chất lượng và độ tin cậy cao : điều này đòi hỏi cần có đội ngũ lao động có trình độ tay nghề làm việc tận tuỵ, hết sức cố gắng vì công việc của công ty.

Phục vụ phải mang tính kinh tế: chi phí phục vụ phải ít nhất có thể được, nhưng vẫn phải đảm bảo được hiệu quả phục vụ. Không thể sử dụng chi phí một cách lãng phí.

Các hình thức phục vụ nơi làm việc

Tùy theo đặc điểm của loại hình sản xuất số lượng nhu cầu phục vụ và tính ổn định của xí nghiệp mà xí nghiệp có thể sử dụng một trong các hình tổ chức thức phục vụ sau đây:

Hình thức phục vụ tập trung: là hình thức trong đó tất cả các nhu cầu phục vụ theo chức năng đều do các trung tâm phục vụ đáp ứng. Hình thức này chủ yếu áp dụng với những loại hình sản xuất hàng loạt. Hình thức này cho phép sử dụng một cách có hiệu quả lao động và thiết bị phục vụ, có thể áp dụng được các hình thức tiên tiến, cho phép tiến hành cơ giới hóa, tự động hóa công tác phục vụ. Nhờ vào đó chất lượng phục vụ được nâng cao, nó được áp dụng phổ biến trong điều kiện số lượng nhu cầu phục vụ đủ lớn và có tính ổn định cần thiết.

Hình thức phục vụ phân tán: đây là hình thức phục vụ trong đó các chức năng phục vụ không tập trung mà các phân xưởng, các bộ phận sản xuất tự đảm nhiệm lấy việc phục vụ của mình. Nghĩa là mỗi phân xưởng, mỗi bộ phận có thể tự có một đội ngũ phục vụ riêng. Hình thức phục vụ này có ưu điểm là dễ quản lý, dễ lãnh đạo, khi có trục trặc ở bộ phận nào thì bộ phận đó có thể tự huy động nguồn lực, không phải chờ đợi. Tuy nhiên, hình thức này có hiệu quả kinh tế thấp, tốn nhiều lao động, và hình thức này chỉ áp dụng cho loại hình sản xuất hàng loạt nhỏ, đơn chiếc, khi mà nhu cầu phục vụ không lớn và cũng không ổn định.

Hình thức phục vụ hỗn hợp: là hình thức phục vụ kết hợp 2 hình thức trên. Điều này có nghĩa là sẽ có những bộ phận thực hiện phục vụ tập trung (áp dụng đối với các bộ phận nhu cầu phục vụ lớn và nhu cầu ổn định) và có những bộ phận phục vụ phân tán (nhu cầu phục vụ ít và không ổn định). Nó phát huy ưu điểm của cả hai hình thức trên, và là hình thức áp dụng phổ biến nhất trong các xí nghiệp.

Các chế độ phục vụ

Với mỗi hình thức phục vụ khác nhau có thể được áp dụng các chế độ phục vụ khác nhau. Có các chế độ phục vụ như sau:

Chế độ phục vụ trực nhật: được tiến hành khi có nhu cầu phục vụ xuất hiện. Nghĩa là phục vụ khi có những hỏng hóc, sai hỏng đột xuất, không có một kế hoạch cụ thể nào. Chế độ phục vụ này đơn giản nhưng có hiệu quả kinh tế thấp. Nguyên nhân là do lãng phí thời gian lao động và công suất máy móc thiết bị. Lãng phí là do khi máy móc hỏng hóc, đi vào sửa chữa thì người lao động không được làm việc, công suất của máy không được thực hiện. Do đó nó được áp dụng cho hình thức sản xuất hàng loạt nhỏ và đơn chiếc.

Chế độ phục vụ theo kế hoạch dự phòng: trong đó các công việc phục vụ được tiến hành theo một kế hoạch đã vạch ra từ trước phù hợp với kế hoạch sản xuất của xí nghiệp. Theo chế độ này, thì việc tổ chức phục vụ được lên kế hoạch từ trước, bao nhiêu lâu thì phục vụ một lần. Khoảng cách thời gian phục vụ dựa vào số lượng sản phẩm sản xuất của đơn vị. Chế độ phục vụ này đảm bảo cho sản xuất được nhịp nhàng liên tục, giảm được tổn thất thời gian của công nhân chính và công suất của máy móc thiết bị. Nó được áp dụng cho sản xuất hàng loạt lớn.

Chế độ phục vụ theo tiêu chuẩn: là chế độ phục vụ được tính toán và quy định thành tiêu chuẩn,và tiến hành phục vụ theo tiêu chuẩn đó. Đây là chế độ phục vụ hoàn chỉnh nhất đề phòng được mọi hỏng hóc của thiết bị, loại trừ được các lãng phí thời gian ở nơi làm việc, và đạt hiệu quả kinh tế cao. Nó được áp dụng cho sản xuất hàng khối với điều kiện là sản xuất liên tục và ổn định.

Đánh giá tổ chức phục vụ nơi làm việc

Để đánh giá được trình độ của tổ chức phục vụ nơi làm việc người ta có thể dựa vào nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là hai cách đánh giá chủ yếu

Thứ nhất là dựa vào kết quả phục vụ: xuất phát từ nhu cầu phục vụ của nơi làm việc và sự đáp ứng các nhu cầu đó để đánh giá tình hình tổ chức phục vụ nơi làm việc theo các chỉ tiêu sau:

  • Tổn thất thời gian cho chờ đợi phục vụ nơi làm việc. Thời gian này là thời gian lãng phí tổ chức. Do việc phục vụ nơi làm việc không tạo ra được sự nhịp nhàng thống nhất nên mất thời gian, gián đoạn sản xuất. Tổn thất thời gian chờ đợi phục vụ nơi làm việc càng lớn thì trình độ tổ chức phục vụ nơi làm việc càng kém và ngược lại.
  • Tổng công suất của máy móc thiết bị không được sử dụng do phục vụ không tốt. Khi sản xuất ra các máy móc thiết bị, nhà sản xuất luôn nghiên cứu và đưa ra được công suất lớn nhất của chúng. Nếu như việc sử dụng máy móc không hiệu quả, công suất không được sử dụng mà do yếu tố phục vụ không tốt thì chứng tỏ công tác tổ chức phục vụ nơi làm việc không có hiệu quả.

Thứ hai là dựa vào nguyên nhân: căn cứ vào tình hình thực tế của công tác phục vụ như tổ chức lao động phục vụ, hình thức phục vụ, chế độ phục vụ… để xem xét đánh giá.

Các nhân tố bên ngoài tổ chức

Quy định của nhà nước : về an toàn lao động và vệ sinh lao động cũng ảnh hưởng đến tổ chức và phục vụ nơi làm việc. Nó đòi hỏi người sử dụng lao động phải trang bị đầy đủ các phương tiện bảo hộ lao động, đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh lao động, các thiết bị phương tiện bảo vệ cá nhân cho người lao động.

Đối thủ cạnh tranh hoặc các đối tác: tổ chức và phục vụ nơi làm việc thường được các tổ chức học hỏi lẫn nhau. Các đối thủ cạnh tranh và các đối tác có thể có những tác động lớn đến việc tổ chức và phục vụ nơi làm việc của doanh nghiệp. Khi làm việc với các đối tác, các đối tác thường thăm quan, xem xét tình hình làm việc của các phân xưởng, vì vậy để có thể tạo được ấn tượng tốt đẹp cho họ tổ chức cũng sẽ phải nỗ lực hơn trong việc bố trí, sắp xếp, phục vụ ở nơi làm việc.

Yếu tố công nghệ kĩ thuật: khi công nghệ kĩ thuật càng phát triển như hiện nay, máy móc thiết bị ngày càng được hiện đại hoá thì việc tổ chức phục vụ nơi làm việc cũng phải có những cải tiến đảm bảo cho quá trình sản xuất được thông suốt.

Các nhân tố bên trong tổ chức

Tình hình tài chính của công ty: Một tổ chức có tình hình tài chính mạnh thường đầu tư trang bị cho người lao động đầy đủ các máy móc thiết bị, các cơ sở vật chất, các điều kiện lao động tốt vì vậy họ sẽ tổ chức và phục vụ nơi làm việc tốt tạo cho người lao động làm việc trong tư thế thoải mái làm tăng năng suất lao động và giảm bớt thời gian lãng phí do phục vụ và tai nạn lao động của tổ chức.

Quan điểm của người lãnh đạo đây là yếu tố quan trọng quyết định đến việc tổ chức và phục vụ noi làm việc, người lãnh đạo có quan điểm cổ hủ, cứng nhắc, hoặc thiếu kinh nghiệm thì sẽ làm cho việc tổ chức và phục vụ nơi làm việc không hiệu quả

Dây truyền công nghệ của xí nghiệp cũng ảnh hưởng tới tổ chức và phục vụ nơi làm việc, xí nghiệp mà có dây truyền công nghệ lớn, quy mô sản xuất hàng khối, hàng loạt thì phải có hình thức phục vụ tập trung, các yêu cầu phục vụ đều do các trung tâm phục vụ đáp ứng, ngược lại dây truyền công nghệ nhỏ, sản xuất hàng loạt nhỏ thì phải có hình thức phục vụ phân tán các chức năng phục vụ sẽ được giao cho các phân xưởng, bộ phận sản xuất đảm nhiệm, hoặc xí nghiệp có thể áp dụng hỗn hợp cả hai hình thức trên sao cho phù hợp vơi dây truyền công nghệ và quy mô sản xuất của xí nghiệp mình.

Yếu tố về con người cũng ảnh hưởng đến công tác tổ chức và phục vụ nơi làm việc vì vậy phải trang bị hoặc bố trí máy móc thiết bị phù hợp với tâm sinh lý của người lao động như bàn ghế bố trí ra sao để người lao động có tư thế làm việc thoải mái

Tổ chức và phục vụ nơi làm việc có tác động trực tiếp tới hoạt động làm việc của người lao động từ đó gián tiếp tác động tới hiệu quả công việc của họ. Thực hiện tổ chức và phục vụ nơi làm việc tốt sẽ đảm bảo cho người lao động có được những tư thế làm việc thoải mái, không bị căng thẳng thần kinh, giúp họ giảm bớt mệt nhọc khi làm việc và tạo ra hứng thú tích cực cho người lao động. Chính sự phù hợp về tâm sinh lý là yếu tố quyết định giúp người lao động làm việc tiết kiệm sức lực hơn mà hiệu quả công việc lại cao hơn, giảm thiểu được mệt mỏi cho người lao động, giảm thiểu sự nhàm chán trong lao động.

Ngoài ra, tổ chức và phục vụ nơi làm việc còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các mối quan hệ, trao đổi thông tin giữa nơi làm việc, phát huy khả năng sáng tạo của người lao động trong thực hiện công việc.

Tổ chức và phục vụ nơi làm việc tốt đảm bảo cho quá trình làm việc được thông suốt, tạo ra sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý giữa các bộ phận trong quá trình làm việc, giảm bớt sự lãng phí thời gian do phải chờ đợi, nâng cao hiệu suất của công việc, giúp cho tổ chức nhanh chóng đạt được mục tiêu một cách hiệu quả.

Tổ chức và phục vụ nơi làm việc là một điều kiện trong môi trường làm việc, tạo ra động lực và duy trì động lực cho người lao động từ đó tác động mạnh mẽ đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của tổ chức. Khi người lao động yêu thích công việc hơn, họ làm việc say mê hơn, các sản phẩm hỏng sẽ giảm đi. Khi người lao động có được sự thoả mãn lớn hơn trong công việc thì họ cũng trở nên gắn bó hơn với tổ chức giảm thiểu được sự luân chuyển công việc, tốn kém chi phí cho việc thay thế.

Tổ chức phục vụ nơi làm việc không chỉ để tạo ra tư thế làm việc thoải mái cho người lao động mà nó còn tạo ra sự an toàn, tránh xảy ra tai nạn cho người lao động trong quá trình làm việc. Các tai nạn lao động xảy ra không chỉ ảnh hưởng đến sức khoẻ của người lao động mà còn ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức, gián đoạn sản xuất, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.

Với những ý nghĩa to lớn mà tổ chức và phục vụ nơi làm việc mang lại thì đặt ra một thực tế là cần phải cải tiến công tác này. Làm sao tổ chức và phục vụ nơi làm việc phải tốt để người lao động thực hiện công việc thoải mái và yên tâm trong quá trình lao động từ đó gián tiếp tác động tới hiệu quả của tổ chức.

0