Soạn bài Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê

Câu 1: "Những ngôi sao xa xôi" kể về cuộc sống chiến đấu của ba cô thanh niên xung phong – tổ trinh sát mặt đường – Phương Định, Nho và chị Thao. Họ sống trong một cái hang,trên cao điểm tại một vùng trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn những năm chống Mỹ. Công việc của họ là quan sát máy bay địch ném bom, đo khối lượng đất đá để san lấp hố bom do địch gây ra, đánh dấu những quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc nguy hiểm, luôn phải đối mặt với cái chết, nhưng cuộc sống của họ vẫn không mất đi niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thảnh thơi, thơ mộng. Họ rất gắn bó, yêu thương nhau dù mỗi người một cá tính. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, hai người đồng đội hết lòng lo lắng và chăm sóc cho Nho. Một cơn mưa đá vụt đến và vụt đi đã gợi trong lòng Phương Định bao hoài niệm, khát khao.

Câu 2. Truyện kể về ba cô gái thanh niên xung phong ở một tổ trinh sát phá bom trên cao điểm giữa một vùng trọng điểm trên tuyến, đường Trường Sơn, nơi tập trung nhất của bom đạn và sự nguy hiểm, ác liệt. Công việc của ho luôn cận kề với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và phải hết sức bình tĩnh. Không chỉ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch, họ còn phải lao ra trọng điểm, sau mỗi trận bom để đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới đến những quả bom chưa nổ và dùng thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Những công việc đặc biệt nguy hiểm đó đã trở thành công việc thường ngày của ba cô gái. Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay dang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim dập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết ràng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa, nhưng nhất định sẽ nổ... Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang.

     Đều còn rất trẻ, có cá tính riêng và hoàn cảnh riêng, nhưng ba cô gái thanh niên xung phong này đều giống nhau ở chỗ là cùng có những phẩm chất chung của chiến sĩ thanh niên xung phong ở chiến trường. Nghĩa là họ đều có tinh thần trách nhiệm cao, dũng cảm làm nhiệm vụ. Không sợ hi sinh, luôn gắn bó với đồng đội. Ngoài ra, họ còn chung những đậc điểm thường thây ở các cô gái trẻ: dễ xúc động, hay mộng mơ, dễ vui mà cũng dễ trầm ngâm. Ở chiến trường nhưng các cô gái này cũng thích làm đẹp cho cuộc sông của mình: Nho thích thêu thùa, chị Thao hay chép bài hát, Định thích soi gương, ngồi mơ mộng và hát. Tuy có nhửng điểm chung như thế nhưng đồng thời ba cô gái cũng có những nét tính cách riêng biệt. Vốn là nữ sinh thành phố, Phương Định nhạy cảm, hồn nhiên hay mơ mộng sống với kỉ niệm cũ. Chị Thao nhiều kinh nghiệm sống hơn nên có mơ ước và dự tính tương lai có vé thiết thực hơn nhưng cũng không thiếu những khát khao và rung động của tuổi trẻ. Chiến đấu rất dũng cảm bình tĩnh nhưng chị lại rất sợ khi thấy máu chảy.

Câu 3:

     Phương Định là một cô gái thành phố tự biết mình đẹp nhưng trong lòng thì cô coi những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ là đẹp nhất. Phương Định thuộc nhiều bài hát, thích bịa lời bài hát, cô hay mơ mộng " hát và nghĩ vớ vẩn". Cô hay quan sát, để ý những đồng đội của mình. Cô dành tình yêu thương cho Nho - người bạn như cây kem trắng; dành tình cảm quý mến, trân trọng cho chị Thao, con người "cương quyết, táo bạo".

     Phương Định làm quen với bom nổ, với căng thẳng hàng ngày. Nhưng mỗi lần phá bom là một thử thách mới. Cô đi thẳng đến quả bom chưa nổ. Cô đào đất và đặt thuốc nổ vào dưới quả bom có thể nổ tung bất kì lúc nào. Hành động của cô thật nhanh gọn, khéo léo trong một không khí cực kì căng thẳng. Với cô, cái chết thật mờ nhạt trước điều quan tâm lớn nhất: Liệu mìn có nổ, liệu bom có nổ không ? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?

     Khi Nho bị thương, Phương Định bình tĩnh chăm sóc bạn, rửa vết thương , băng và tiêm cho bạn. Gặp cơn mưa đá bất ngờ, tính hồn nhiên của cô được bộc lộ mạnh mẽ. Cô vui thích cuống cuồng như con trẻ. Và cơn mưa lại gợi cho cô nhớ về thành phố, về mẹ, về những ngôi sao to trên bầu trời thành phố.

     Nhân vật Phương Định đã bộc lộ những nét tiêu biểu nhất của các cô gái trẻ: hồn nhiên, sinh đẹp, mộng mơ, thích hát, tự trọng, luôn cố gắng trong công việc, vượt lên gian khổ, khó khăn, nguy hiểm và nỗi sợ hãi, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ.

Câu 4. Nhận xét về ngôn ngữ, giọng điệu của truyện

- Về ngôn ngữ, ngôn ngữ trần thuật cúa truyện phù hợp với nhân vật kể chuyện: Phương Định, cô gái xung phong người Hà Nội ra chiến trường - đã khiến cho truyện có được một giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày của người Hà Nội, trẻ trung và đặc biệt giàu châ't nữ tính.

- Tác giả thường dùng câu ngắn, nhịp nhanh thể hiện được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến tranh. Riêng các đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại gợi nhớ một thời tuổi nhó đã qua, một thời vô tư hồn nhiên và không khí bình yên trước chiến tranh.

Câu 5:

     Thế hệ trẻ trong thời kháng chiến chống Mĩ là những người sẵn sàng làm nhiệm vụ. Họ là những cô gái thanh niên xung phong như Phương Định, Nho, chị Thao (Những ngôi sao xa xôi). Họ là những chiến sĩ lái xe lạc quan, dũng cảm. Họ là những chàng trai trên đình Yên Sơn làm nhiệm vụ trên đài khí tượng, lặng lẽ cống hiến cho đất nước những con số về gió, về mây, mưa, góp phần sản xuất và chiến đấu chống máy bay Mĩ (Lặng lẽ Sa Pa). Họ là cô kĩ sư, là đoàn viên sẵng sàng nhận công tác ở bất cứ nơi đâu.

     Thế hệ những người trẻ tuổi đó hồn nhiên, dũng cảm, ham học hỏi, sẵn sàng làm bất cứ công việc gì mà đất nước yêu cầu.

     Đó là một thế hệ rất đáng tự hào, rất đáng để cho thanh niên ngày này học tập.

     Trong truyện, tác giả sử dụng ngôn ngữ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện - cô gái thanh niên xung phong người Hà Nội - tạo cho tác phẩm có giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên, trẻ trung và đầy nữ tính. Những câu văn ngắn, nhịp nhanh tạo được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến trường. Ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại, gợi nhớ những kỷ niệm của tuổi thiếu niên hồn nhiên, vô tư.

Zaidap.com