Soạn bài lớp 11: Tiếng mẹ đẻ nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức

Soạn bài lớp 11: Tiếng mẹ đẻ nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức

Soạn bài: Tiếng mẹ đẻ nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức

là tài liệu tham khảo hay dành cho quý thầy cô cùng các bạn học sinh. Bài soạn khái quát về tác giả Nguyễn An Ninh, bố cục, nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Mời các bạn tham khảo.

Soạn bài lớp 11: Bài thơ số 28

Soạn bài lớp 11: Chiều xuân

Tiếng mẹ đẻ nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức
(Nguyễn An Ninh)

I. Tìm hiểu chung

1.Tác giả: Nguyễn An Ninh (1899 -1943).

• Là nhà báo, nhà văn, nhà yêu nước đầu thế kỉ XX.
• Từ một trí thức Tây học, ông đến với chủ nghĩa Mác và những người cộng sản.
• 1908 bị bắt đày đi Côn Đảo.
• Sự nghiệp và tên tuổi của ông gắn liền với những buổi diễn thuyết.
• Phê phán đạo Khổng – đề cao tinh thần học hỏi văn hoá châu Âu.
• Văn phong khúc chiết, trong sáng, có độ sâu về tư duy văn hoá, tràn đầy nhiệt huyết yêu nước gần gũi với đời sống và con người lao động.

2. Tác phẩm

• Tiếng mẹ đẻ – nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức là tác phẩm tiêu biểu cho thể văn chính luận, một thể văn coi trọng lí luận, trình bày những vấn đề có ý nghĩa xã hội rộng lớn. Ngay ở nhan đề, bài báo đã chỉ ra vai trò quan trọng và thiêng liêng của tiếng Việt, đó là: Nguồn giải phóng của dân tộc.
• Bài báo có bố cục chặt chẽ, khoa học thể hiện khả năng tư duy lôgíc của một nhà báo hoạt động chính trị; vì vậy, nó vừa có sự hấp dẫn của báo chí, vừa có tính thuyết phục, tư tưởng của một bài diễn thuyết chính trị.
• Mở đầu bài viết, tác giả phê phán một số người do thiếu hiểu biết, thích khoe khoang nên đã vô tình "từ bỏ văn hoá cha ông và tiếng mẹ đẻ".
• Phần tiếp theo, tác giả thuyết minh cho tư tưởng nòng cốt của bài viết: Tiếng mẹ đẻ là nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức. Với lối viết ngắn gọn, súc tích, tác giả đã chỉ ra một cách cụ thể ý nghĩa của tiếng mẹ đẻ, đồng thời khẳng định và chứng minh rằng: Tiếng Việt rất giàu có...
• Phần kết thúc, tác giả trình bày vai trò hướng đạo của giới trí thức trong việc phát triển ngôn ngữ dân tộc, quan niệm của mình về mối quan hệ giữa tiếng mẹ đẻ và tiếng nước ngoài. Cốt lõi của quan điểm đó là : học tiếng nước ngoài trên tinh thần tiếp thu lựa chọn tinh hoa để làm giàu có hơn cho ngôn ngữ nước mình.

II. Đọc – hiểu văn bản

A. Nội dung

1. Phê phán những kiểu học đòi "Tây hoá"

• Bập bẹ xem vài ba tiếng Tây trong lời nói: Làm tổn thương tiếng mẹ đẻ và tự bộc lộ là người kém văn hoá.
• Lối sống lai căng từ kiến trúc đến lời ăn tiếng nói. Đó là biểu hiện từ bỏ văn hoá dấu hiệu mất gốc => Mất nước

2. Giá trị và vai trò của tiếng nói trong sự nghiệp giải phóng dân tộc

• Tiếng nói rất quan trọng với vận mệnh dân tộc 

"tiếng nói ......thống trị"
"tiếng nói là tinh thần của dân tộc... từ chối quyền tự do"

• => Tiếng nói được bảo tồn và phát triển thì nó là nhịp cầu tri thức giúp tiếp xúc nền văn minh, khoa học thế giới, mở mang dân trí.
• Dẫn chứng để chứng tỏ tiếng nước mình không nghèo nàn
• Ngôn ngữ của Nguyễn Du giàu hay nghèo
• Tại sao dịch những tác phẩm Trung Quốc mà không viết tác phẩm tương tự.
• => Ngôn ngữ nghèo hay người dùng bất tài.

3. Quan niệm của tác giả về mối quan hệ giữa ngôn ngữ nước mình với ngôn ngữ nước ngoài

• Bên cạnh việc tôn vinh tiếng mẹ đẻ, tác giả còn thấy được vai trò của ngoại ngữ. Người học phải biết một ngoại ngữ để cho đồng bào tiếp cận tri thức nhân loại, đồng thời góp phần bồi đắp làm giàu cho tiếng mẹ đẻ.

B. Nghệ thuật

• Luận điểm, luận cứ rõ ràng, lập luận chặt chẽ, sử dụng ngôn ngữ chính luận sắc sảo.

C. Ý nghĩa văn bản

• Từ mối tương quan giữa tiếng mẹ đẻ và nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức, bài viết đã thể hiện lập trường dân tộc và yêu nước của Nguyễn An Ninh. Ngày nay, tư tưởng ấy vẫn còn nguyên giá trị.

III. Tổng kết

• Bài viết bàn về hiện tượng lai căng ngoại ngữ lúc đó và khẳng định tiếng Việt ta rất giàu có, cần được bồi đắp cho phong phú.
• Qua bài viết, tác giả thể hiện cái nhìn khoa học, khách quan mang đậm tinh thần dân tộc. - Giọng điệu nhẹ nhàng đầy sức thuyết phục.