Soạn bài: Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình
Hướng dẫn soạn bài Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Bài Lời của ai, nói với ai ? Cơ sở (1) lời mẹ hát ru con “ghi lòng con ơi” (2) lời người con gái lấy chồng xa quê với mẹ “trông về quê ...
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
| Bài | Lời của ai, nói với ai ? | Cơ sở |
| (1) | lời mẹ hát ru con | “ghi lòng con ơi” |
| (2) | lời người con gái lấy chồng xa quê với mẹ | “trông về quê mẹ” |
| (3) | con cháu với ông bà | dựa vào nghĩa và câu “nhớ ông bà bấy nhiêu” |
| (4) | - ông bà, cô bác nói với cháu - cha mẹ dặn dò con cái - anh em một nhà | dựa trên nội dung |
Câu 2 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Phân tích Bài 1 :
- Tình cảm muốn diễn tả : tình cảm cha mẹ với con cái, nhắn nhủ con phải ghi nhớ công lao trời biển của cha mẹ.
- Cái hay : phép so sánh (công cha - núi ngất trời; nghĩa mẹ - nước biển Đông), đối xứng (cha-mẹ; núi-biển), thể lục bát dân gian, âm điệu sâu lắng đi vào lòng người.
- Một số câu ca dao tương tự :
+ "Lên non mới biết non cao
Nuôi on mới biết công lao mẫu tử"
+ "Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con"
+ "Nuôi con mẹ héo vóc hình
Cạn bầu sữa ngọt mà tình không vơi"
Câu 3 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Phân tích Bài 2 - Tâm trạng người phụ nữ lấy chồng xa quê :
- Thời gian : "chiều chiều" - từ láy gợi buồn và thời gian tuần hoàn, lặp lại.
- Không gian : "ngõ sau " - vắng lặng, không gian rộng, gợi sự cô đơn.
- Hành động : "đứng " - sự hướng vọng, không yên lòng.
- Nỗi niềm : "ruột đau chín chiều " - "chín bề", nhiều bề : nỗi cô đơn làm dâu xứ lạ, nhớ thương cha mẹ, tê tái, đau buồn không giúp đỡ được cha mẹ.
Câu 4 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Phân tích Bài 3 - nỗi nhớ và sự yêu kính với ông bà :
- "Ngó lên " : thể hiện sự tôn kính.
- Hình ảnh "nuộc lạt " : có hai ý nghĩa là "rất nhiều" và "tình cảm gắn bó".
- Cặp từ so sánh "Bao nhiêu ... bấy nhiêu " : nỗi nhớ trùng điệp nhiều vô kể.
Câu 5 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Phân tích Bài 4 - tình cảm anh em thân thương :
- Điệp từ "cùng chung - cùng thân " : tình thiêng liêng, quan trọng.
- So sánh : ví anh-em với tay-chân, những bộ phận gắn bó khăng khít trên một thể thống nhất, nói lên sự gắn bó anh em.
→ Nhắc nhở : anh em phải hòa thuận, đoàn kết, thương yêu nhau để cha mẹ vui lòng cũng là lẽ sống đúng đắn.
Câu 6 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): Những biện pháp nghệ thuật được cả bốn bài ca dao sử dụng :
- Thể thơ lục bát
- Lối ví von, so sánh.
- Hình ảnh gần gũi, quen thuộc trong đời sống.
- Ngôn ngữ vẫn mang tính chất hướng ngoại nhưng không theo hình thức đối đáp mà chỉ là lời nhắn nhủ, tâm tình.
Luyện tập
Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Tình cảm diễn tả trong bốn bài ca dao là tình cảm gia đình : cha mẹ - con cái, mẹ con, ông bà - con cháu, anh em một nhà.
- Nhận xét : Đó là những tình cảm thiêng liêng, đáng quý, chúng ta cần phải tôn trọng, giữ gìn nó.
Câu 2* (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Một số bài ca dao nội dung tương tự :
- "Biển Đông còn lúc đầy vơi
Chớ lòng cha mẹ suốt đời tràn dâng"
- “Chiều chiều xách giỏ hái rau
Nhìn lên mả mẹ ruột đau như dần”
- “Đói lòng ăn hột chà là
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng”
- “Khôn ngoan đối đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau”
Các bài Soạn văn 7 | Soạn bài lớp 7 hay khác :
Loạt bài Soạn văn lớp 7 | Soạn bài lớp 7 | Để học tốt Ngữ văn 7 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Để học tốt ngữ văn 7 và bám sát nội dung sgk Ngữ văn 7 Tập 1 và Tập 2.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
