Phân tích nhân vật Hoạn Thư trong trích đoạn “Kiều báo ân báo oán” của Nguyễn Du

Đề bài: Phân tích nhân vật Hoạn Thư trong trích đoạn "Kiều báo ân báo oán" của Nguyễn Du

Bài làm

Truyện Kiều của Nguyễn Du là một kiệt tác bất hủ của thi ca Việt Nam. Trong Truyện Kiều của Nguyễn Du có nhiều nhân vật sống mãi với thời gian trong lòng người đọc như nhân vật Hoạn Thư, Sở Khanh, Mã Giám Sinh…

Trong đó, nhân vật Hoạn Thư là một nhân vật được người đọc vô cùng ấn tượng sâu sắc. Đặc biệt trong trích đoạn "Kiều báo ân báo oán"

Đoạn trích "Thúy Kiều báo ân báo oán" thể hiện cảnh Thúy Kiều đền ơn những người đã giúp đỡ mình như Thúc Sinh, và trừng trị những kẻ tàn ác, đã từng hãm hại mình.

Bằng ngòi bút tinh tế sắc sảo của Nguyên Du đã phác họa thành công bộ mặt khôn ngoan, mưu trí giảo hoạt trong ngôn ngữ của nhân vật Hoạn Thư.

Nhân vật Hoạn Thư là con người đa mưu túc trí, thường giấu đi bộ mặt nham hiểm của mình bằng vẻ ngoài cởi mở, nhưng bụng dạ lại hẹp hòi, ích kỷ:

“ Bề ngoài thơn thớt nói cười
Mà trong nham hiểm giết người không dao”

Chính vì sự ghen tuông của Hoạn Thư mà cuộc sống của Thúy Kiêu gặp nhiều gian nan, sống gió. Hoạn Thư là một người nham hiểm, ghen tuông ghê gớm và nghĩ ra được nhiều âm mưu thâm độc.

“Thoắt trông nàng đã chào thưa
Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây”

Trong phút đầu tiên gặp lại Thúy Kiều, giờ Thúy Kiều đã làm vợ Từ Hải từ một cô gái lầu xanh Thúy Kiều trở thành một mệnh phụ phu nhân, có quyền lực trong tay có thể thực hiện việc báo ân báo oán. Nên trong tình huống này Hoạn Thư gặp lại Thúy Kiều nàng ta không khỏi giật mình có chút lo lắng, hoảng sợ.

Hồn siêu phách lạc là một chuyện bình thường khi giờ đây Hoạn Thư là một người yếu thế hơn Thúy Kiều rất nhiều nàng có thể hô mưa gọi gió. Nếu Thúy Kiều muốn tính lại chuyện cũ với Hoạn Thư cũng không phải việc gì khó khăn.

Khi nhìn thấy Thúy Kiều ngồi trên ghế cao, thể hiện một người quyền cao chức trọng Hoạn Thự tự hạ thấp mình nhã nhặn, nhún mình trước Thúy Kiều, để bảo toàn tính mạng. Nhưng vốn là người khôn ngoan, lại xảo hoạt trong ngôn ngữ nên Hoạn Thư đã thanh minh lại chuyện cũ với Thúy Kiều tự gỡ tội cho mình.

Lời kêu than của Hoạn Thư thể hiện một người có tính cách lanh lợi, thông minh và có sự mưu trí biết tùy thuộc tình huống mà có thái độ ứng xử đúng đắn, Hoạn Thư lý giải vì việc ghen tuông của đàn bà vì quá yêu mà sinh hận.

Mùi hôi từ miệng do giun sán gây ra!
“ Rằng : Tôi chút phận đàn bà
Ghen tuông thì cũng người ta thường tình”

Trong hai câu thơ này nhân vật Hoạn Thư đã gợi lại chút tình nghĩa xưa, nhằm xóa đi sự đối lập giữa Thúy Kiều và Hoạn Thư từ bị cáo cần phải định tội, trở thành người cùng cảnh ngộ, đáng thương.

Hoạn Thư đã than thở với Thúy Kiều rằng cùng chung số phận đàn bà nên có tâm lý ghen tuông khi chồng mình có người khác, "chồng chung ai dễ ai chiều cho ai" những bộc bạch tâm sự của Hoạn Thư khiến cho cô ta trở thành nạn nhân của một chế độ phong kiến đa thê, chịu cảnh tranh giành chồng chung vợ chạ, nên đâm ra ghen tuông mù quáng.

“ Nghĩ cho khi gác viết kinh
Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo”

Còn hành động Hoạn Thư cho Thúy Kiều ra viết sách chép kinh phật, rồi sau đó Thúy Kiều tìm cách bỏ trốn Hoạn Thư biết nhưng không cho người truy cứu bắt nàng về. Vì Hoạn Thư cố tình để cho Thúy Kiều ra đi. Hoạn Thư vô cùng khôn khéo nhận hết lỗi về mình rồi xin Thúy Kiều rộng lòng bỏ qua những chuyện cũ.

“ Trót lòng gây việc chông gai
Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng”

Những lời nói của Hoạn Thư vừa có lý có tình là có sự thành khẩn nên Thúy Kiều cũng vô cùng ưng tai và với tấm lòng khoan dung của mình Thúy Kiều đã tha cho Hoạn Thư ra về. Chính vì vậy, thông qua đoạn trích này ta thấy Thúy Kiều là người nhân hậu khi đã bao dung độ lượng với Hoạn Thư một người đàn bà độc ác, chua ngoa, đã khiến đời nàng gặp nhiều sóng gió.

Kết thúc đoạn trích sự việc làm người đọc khá bất người, nhưng lại phù hợp với diễn biến tâm lý nhân vật. Bởi Thúy Kiều đã từng chịu nhiều cay đắng bể dâu trong cuộc sống này nên càng hiểu được việc nàng xâm phạm gia đình Hoạn Thư là điều không hề chính đáng, việc nàng làm lẽ Thúc Sinh cũng làm cho Hoạn Thư chịu nhiều đau khổ khi phải chia sẻ chồng mình với người khác.

Vì vậy, hành động Thúy Kiều tha cho Hoạn Thư là đúng với tấm lòng cao thượng của Thúy Kiều và đúng lí lẽ cuộc đời.

Cách xây dựng nhân vật Hoạn Thư cho thấy Nguyễn Du có sự đồng cảm, nhân đạo với nhân vật này, khi ông để cho Thúy Kiều tha cho Hoạn Thư bởi chính Hoạn Thư cũng chỉ nạn nhân của một chế độ phong kiến thối nát mà thôi.

Thảo Nguyên