Phân tích đoạn trích Những đứa trẻ trích trong tác phẩm Thời thơ ấu của văn hào Go-rơ-ki – Văn mẫu lớp 9

Đánh giá bài viết Phân tích đoạn trích Những đứa trẻ trích trong tác phẩm Thời thơ ấu của văn hào Go-rơ-ki – Bài làm 1 của một bạn học sinh giỏi Văn tỉnh Nghệ An Bộ ba tự truyện của Go-rơ-ki (Thời thơ ấu, Kiếm sống, Những trường đại học của tôi) là những trang văn có chỗ thâm đầy lệ, có nơi có những tiếng thở dài, cũng có nụ cười tiếng hát, có những dặm đường đầy thử thách của một chú bé, một ...

Phân tích đoạn trích Những đứa trẻ trích trong tác phẩm Thời thơ ấu của văn hào Go-rơ-ki – Bài làm 1 của một bạn học sinh giỏi Văn tỉnh Nghệ An

Bộ ba tự truyện của Go-rơ-ki (Thời thơ ấu, Kiếm sống, Những trường đại học của tôi) là những trang văn có chỗ thâm đầy lệ, có nơi có những tiếng thở dài, cũng có nụ cười tiếng hát, có những dặm đường đầy thử thách của một chú bé, một chàng trai, có những tấm lòng tràn đầy nhân hậu mênh mông.

Đọc chương 9 tập Thời thơ ấu, dõi theo hành trình của cậu bé Pê-scốp, lòng chúng ta xôn xao rung động trước vẻ đẹp một tâm hồn thơ bé. Tình bạn, tình yêu bà của bé A-li ô-sa Pê-scốp nhiều rung động, chứa chan.

1. Một tình bạn trong sáng tươi đẹp

Pê-scốp đã sớm nếm trải nhiều cay đắng, bất hạnh. Lên mười tuổi thì cả cha lẫn mẹ đều lần lượt qua đời. Ông ngoại dữ đòn. Chỉ có bà ngoại dịu hiền, yêu thương đứa cháu côi cút hết mực. Những chuyện cổ tích bà kể, những bài thánh ca bà hát như hương hoa ngào ngạt ướp vào tâm hồn tuổi thơ A-li-ô-sa. Cháu chỉ còn biết tìm đến thế giới loài chim, cháu bẫy chim, nuôi chim để nghe chim hót. Khao khát tình thương và tình bạn. Nhà nghèo, ít được đến trường nên A-li-ô-sa ngồi vắt vẻo trên cành cây nhìn sang một cái sân rộng, có lúc phải nhìn qua khe hở hàng rào nhìn ba anh em nhà láng giềng chơi. Khuôn mặt tròn, mắt xám với màu áo xanh cùng những trò chơi lạ của ba anh em đã làm chú ta rất thích. Chúng chơi rất thú vị, vui vẻ và không bao giờ cãi nhau. A-li-ô-sa thích cách ăn vận, thích thái độ săn sóc của chúng đối với nhau… Mỗi khi đứa em nhỏ, một thằng bé “ngộ nghĩnh và lanh lợi” bị ngã thì hai thằng anh lại cười vui, rồi xúm vào đỡ em dậy, hoặc lấy khăn tay, lấy lá cây ngưu bàng lau các ngón tay và quần cho em. Tiếng nói của đứa anh thứ hai, nói một cách hiền hậu “Em lóng ngóng quá " làm cho A-Ii-ô-sa chú ý. cả 3 anh em đều khỏe mạnh, rất nhanh nhẹn, chan hòa yêu thương, không bao giờ cãi nhau hoặc gian lận cả! A- li-ô-sa đã ngắm nhìn say mê, tưởng như chú đang cùng chơi vui vẻ với chúng. Chú phải leo lên cành cây, lúc thì "huýt sáo gọi chúng”, lúc thì “hét lên hoặc cười thật to" để 3 anh em nhà nọ nhìn thấy…, chúng thì thầm bàn bạc gì với nhau, chúng nói khẽ với nhau điều gì,… nên đã làm cho A-li-ô-sa "ngượng quá bèn tụt xuống đất”. Có một cái gì ngăn cách hai thế giới tâm hồn tuổi thơ, hay là hàng rào, hay là…, điều đó làm cho A-li-ô-sa cảm thấy tủi và "cô đơn” nhiều lắm!

Go-rơ-ki đã kể lại một cách tỉ mỉ kỉ niệm xa xưa ấy, đã làm cho mỗi chúng ta cảm động nhớ lại những chuyện vui buồn thời bé thơ, nhớ lại những kỉ niệm ấm áp về tình bạn dưới mái trường Tiểu học ngày nào…

Một cơ hội đã đến để 3 anh em nhà kia mời A-Ii-ô-sa cùng sang chơi. Một lần chơi trò ú tim, đứa em út non nớt ngây thơ và khờ dại đã ngồi vào gầu và rơi xuống giếng. A-li-ô-sa chợt nhìn thấy, nhảy phắt xuống sân và kêu to: “Ngã xuống giếng rồi!”. Chú đã đến kịp thời để cùng hai đứa anh kéo thằng em út lên, thoát hiểm. Thằng bé ướt sũng, bàn tay rớm máu, "mặt tái xanh nhưng vẫn mỉm cười". Chúng bàn nhau cách nói dối "em ngã vào vũng nước". Trước lúc đưa em vào nhà, thằng anh lớn đã "gật đầu" và “chìa tay” cho A-li-ô-sa và nói: "Cậu chạy đến nhanh lắm!". Sự việc diễn ra quá nhanh, đến nỗi A-li-ô-sa lúc nhìn lại cành cây mà từ đó, chú nhảy xuống cứu bạn “vẫn còn rung rung và một chiếc lá vàng rụng xuống" Có thể nói, sự nhanh nhẹn và tấm lòng của A-li-ô-sa trong việc ứng cứu đứa bé là một "chiến công", một thử thách cho tình bạn của chú với anh em nhà nọ một tuần sau đó.

Hàng rào ngăn cách vô hình đã bị lũ ưẻ phá tung. Và chỉ mấy ngày sau, ha anh cm lại kéo nhau ra sân chơi, thằng anh lớn nhìn thấy A-li-ô-sa trên cây đã thân mật gọi: “Xuống đây chơi với chúng tớ". Đó là tiếng gọi của bạn bò. Là niềm thương yêu tin cậy. Là phần thưởng, là giây phút hạnh phúc nhất đối với A-li-ô-sa mà chú mong đợi bấy nay.

Vốn tâm hồn trong sáng, nhạy cảm, bốn đứa bé như bốn con chim non ríu rít chơi với nhau. A-li-ô-sa hỏi chúng nó có bị đánh không. Chúng trao đổi với nhau về chuyện bắt chim nuôi chim, về chim Bạch yến… Chúng nói với nhau về mẹ và dì ghẻ cả bốn đứa bé đều cùng cảnh ngộ “mồ côi mẹ”, sự đồng cảm về cảnh ngộ đã gắn bó tâm hồn tuổi thơ. A-Ii-ô-sa kể cho chúng nghe “Chuyện mụ dì ghẻ phù thủy”… Bốn đứa bé “ngồi sát vào nhau như những chú gà con". Đây là những khoảnh khắc thần tiên của chúng. Thằng bé nhất thì "mím chặt môi và phồng má lên”. Một đứa thì "chống khuỷu tay lên đầu gối… " và quàng lên vai em nó. Chúng im lặng lắng nghe cổ tích.

Ở đời, xưa và nay, tình bạn luôn luôn được thử thách qua cảnh giàu nghèo, sang hèn, lúc thành đạt, v.v… ở người lớn và trẻ em có tình bạn thủy chung, có thứ tình bạn "nắng sớm, chiều mưa”, v.v.ẵ. Bốn đứa trẻ này đang chơi thân với nhau, bỗng người lớn đã xông vào “phá đám". Lão đại tá già xuất hiện với bộ ria trắng, đầu đội chiếc mũ xù lông đã thô bạo "nắm lấy vai” và đuổi A- li-ô-sa ra khỏi cổng với lời đe dọa: “cấm không được đến chỗ tao!". Rồi trận đòn của ông ngoại. Sự đặt điều mách lẻo, sự để ý “theo dõi" của bác Piốt. Ông ngoại đã nghiêm cấm cháu không được chơi với mấy đứa con lão đại tá, V.V.. nhưng tuổi thơ và tình bạn trong sáng của tuổi thơ, ai có thể ngăn cấm và li gián được? Vì thế A-li-ô-sa vẫn tiếp tục chơi với 3 đứa bé kia và quan hệ giữa chúng nó "cũng ngày càng trở nên thích thú. Chẳng có "ải quan”, "bức tường thành” nào ngăn cách được bốn đứa trẻ ! Mọi định kiến giai cấp, mọi sự ngăn cấm và đòn roi đối với chúng nó chẳng có nghĩa lý gì. Giữa bức tường và hàng rào nhà ông đại tá, có một cây du, một cây bồ đề và một bụi hương mộc rậm rạp, “một lỗ hổng hình bán nguyệt” đã được bí mật khoét ra. Chính tại đây ba đứa con trai đại tá, một đứa đứng canh, hai đứa ngồi xổm hoặc quỳ nói chuyện khe khẽ với nhau”. Chúng nói về cuộc sống buồn, về những con chim, nhiều chuyện trẻ con khác,… Chúng nghe A-li-ô-sa kể chuyện cổ tích. Có một chi tiết rất thú vị là mỗi lần kể chuyện, nửa chừng quên mất chỗ nào, A-li-ô-sa lại chạy về hỏi bà… Chúng vẫn chơi vui, vẫn tâm tình, vẫn chan hòa trong niềm thơ ấu cổ tích. Một tình bạn trong sáng, hồn nhiên.

2. Và tình yêu thương của bà

Ba anh em con nhà đại tá mồ côi mẹ, chịu cảnh dì ghẻ, chúng lại không còn bà. Cồn A-li-ô-sa , tuy thỉnh thoảng vẫn bị ông ngoại đánh đòn, nhưng em còn có hà ngoại. Bà là dòng sữa cổ tích ngọt ngào nuôi dưỡng tâm hồn cm. Bà là chỗ dựa tinh thần bảo vệ che chở cháu khi bị người lớn đặt điều. Ta hãy nghe bà trả lời dứt khoát bác Piốt:

"Ối chà, bác Piốt, tự bác đặt điều ra thì có, nó không chửi bác như vậy đâu!". Mỗi lần A-li-ô-sa quên một tình tiết nào đó trong cổ tích, chạy về hỏi bà, em đã làm cho bà "rất hài lòng". Chú đã tự hào kể bao nhiêu chuyện tốt đẹp về bà ngoại mình, đã làm cho 3 anh cm nhà đại tá xúc động. Cả 3 anh em đều buồn và thằng anh lớn đã “thở dài" nói: "Có lẽ tất cả các bù đều rất tốt, bà mình trước đây cũng rất tốt". Đó là một câu nói giản dị của một em bé đã trải qua nhiều bất hạnh. Những bạn nhỏ nào đó đã từng được nghe bà ru, bà kể chuyện cổ tích, từng được bà ôm ấp gãi lưng cho ? Những bạn nhỏ nào đó trong cơn mơ từng thấy bà hiền hậu đang cầm “quả thị Tấm Cúm" trên tay ? Và những ai đó khi cất tiếng chào đời chưa một lần nào được nhìn thấy mái tóc bà, nụ cười hiền hậu của bà sẽ xúc động biết bao khi nghe một đứa bé “thở dài" nói trong ngao ngán “bà mình trước cũng rất tốt”…

Có thể nói tình bạn và tình yêu thương bà là những tình cảm đậm đà, trong sáng, thiêng liêng của tuổi thơ. Đọc những dòng tự thuật trên đây, ta thấy chất thơ dào dạt trên trang văn của Go-rơ-ki – Ta biết yêu bà, yêu bạn. Ta lớn lên và được sống tin cậy trong tình yêu thương mênh mông;. Thiếu tình thương, tuổi thơ buồn lắm vì phải trải qua những tháng ngày u ám cô đơn. Từ khi có bạn, được chơi trong tình bạn. những em bé mồ côi như có ánh nắng đem lại sự ấm áp cho tâm hồn. Go-rơ-ki đã nói rất cảm động điều đó. Tính chân thực, hồn nhiên và truyền cảm tạo nên vẻ đẹp văn chương đích thực của Thời thơ ấu.

Phân tích đoạn trích Những đứa trẻ trích trong tác phẩm Thời thơ ấu của văn hào Go-rơ-ki – Bài làm 2

Mác -xim Gor- ki là nhà văn nổi tiếng của dòng văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa Nga Xô viết. “Thời thơ ấu” là tiểu thuyết tự truyện kể về quãng đời thơ ấu của tác giả. “Những đứa trẻ” là đoạn trích đầy tâm tình xúc động chứa chan tình bạn, tình yêu bà của cậu bé Aliôsa. Thông qua đoạn trích ta thấy được thời thơ ấu dữ dội của tác giả.

Tuổi thơ của tác giả đã chảy ra nhiều cay đắng và bất hạnh: cha mẹ mất sớm để lại một mình côi cút giữa cuộc đời. Ông ở với ông bà ngoại mà ông ngoại lại là người giáo dục cháu bằng hành động luôn đối xử với chú bé bằng roi vọt tàn nhẫn, chú bé chỉ chông chờ vào hai cậu, nhưng hai cậu luôn tranh gianh nhau gia tài của ông ngoại. Lão đại tá hàng xóm thì hách dịch coi khinh tầng lớp dưới. Đó là những năm tháng tuổi thơ heo hắt, gia đình buồn đến nhức nhối. Nhưng thật may mắn là chú luôn được sống trong tình thương của bà ngoại, người thợ bên hàng xóm và những đứa trẻ rất đáng yêu của con nhà đại tá. Chính những tình cảm tốt đẹp ấy đã thổi vào tâm hồn trẻ thơ của chú những cảm xúc trong lành và thắm thiết.

Tình cờ cậu bé gặp lũ trẻ con nhà đại tá vào một buổi sáng đẹp trời từ trên cành cây vắt vẻo. Chú say mê ngắm nhìn chúng và khao khát được chung hòa với chúng. Muốn gây sự chú ý của chúng chú bé phải huýt sáo và cười thật to nhưng chúng cũng  chỉ thì thầm khiến chú bé ngượng quá bèn tụt xuống đất. Một hàng rào vô hình ngăn cách hai tâm hồn trẻ thơ khiến cho chú bé tủi và cô đơn nhiều lắm. Đó là một kỉ niệm đầy nước mắt của Aliôsa.

Cơ hội ngàn năm có một để chú chơi thân với lũ trẻ nhà đại tá, đó là lần chú cùng hai thằng anh cứu đứa em út của chúng bị ngã xuống giếng. Đó là một chiến công để hàng rào vô hình bị phá tung. Tiếng gọi đầu tiên của lũ trẻ: ” xuống đây chơi với chúng tớ” là tiếng gọi đầu tiên của tình bạn bè của tình thương và sự tin cậy. Đây cũng là giây phút hạnh phúc nhất của cậu bé.

Cũng từ đó chúng chơi với nhau như một bầy chim, ngồi sát bên nhau như những chú gà con, nín chặt môi và má phồng lên khi nghe Aliôsa kể chuyện cổ tích. Đây là những khoảng khắc thần tiên của chúng. Rồi bỗng nhiên mọi chuyện tan như bong bóng. Lão đại tá đã xuất hiện đuổi chú bé ra khỏi nhà và cấm chú không được chơi với con mình.

Rồi trận đòn của ông ngoại dáng xuống đầu chú. Nhưng tuổi thơ và tình bạn trong sáng ngây thơ không có gì có thể ngăn cản nổi. Chú vẫn tiếp tục chơi với bọn trẻ và quan hệ giữa họ càng ngày càng thân thiết gắn bó hơn. Chúng đã bí mật khoét một lỗ hồng giữa hàng rào để qua lại chơi với nhau. Chúng canh cho nhau để được nghe Aliôsa kể chuyện cổ tích về cuộc sống buồn tủi của những con chim….Có thể nói tuổi thơ của những đứa trẻ đầy ắp những kỉ niệm buồn, tội nghiệp và bất hạnh.

Nhưng vượt lên trên tất cả những bất hạnh buồn tủi ấy đó là tình bạn vô cùng hồn nhiên trong sáng và tươi đẹp. Tình cảm ấy như một dấu ấn giữa cuộc đời tác giả để rồi hơn bốn mươi năm sau ông vẫn còn nhớ như in  và kể lại hết sức chân thật và xúc động.

Tuổi thiw của Aliôsa may mắn được sống trong tình thương của bà ngoại. Bà ngoại là niềm hạnh phúc, nguồn sữa mát lành và ngọt ngào nuôi dưỡng tâm hồn chú. Bà là chỗ dựa tâm hồn mỗi khi em gặp chuyện chẳng lành. Chú rất tự hào kể bao nhiêu chuyện tốt đẹp về bà ngoại mình khiến lũ trẻ còn thấy buồn thở dài và nói: “có lẽ tất cả các bà rất tốt, bà mình trước đây cũng rất tốt”. Đó là câu nói hết sức giản dị và trong sáng xuất phát từ chính những cảm nhận của những đứa trẻ bất hạnh.

Tuổi thơ của Aliôsa trải qua những tình bạn và tình yêu thương ấm áp của bà. Chính tình bạn và tình yêu thương đã giúp Aliôsa vượt lên trên số phận bất hạnh của mình. Qua những dòng tâm sự của tác giả chúng ta hiểu thêm về một tâm hồn trong trẻo biết yêu bà, yêu bạn bè. Cũng nhờ đó chúng ta biết thấm thía thế nào là một tình bạn đẹp, tình bạn đẹp đó là tình bạn biết sưởi ấm sự trống trải quanh ta, thắp sáng niềm tin và đem lại hạnh phúc cho tuổi thơ. Đó là ý nghĩa nhân văn được toát ra từ vẻ đẹp văn chương của “thời thơ ấu”.