Phân tích đoạn trích “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh” (Trích Vũ trung tùy bút của Phạm Đình Hổ)

Đề bài : Phân tích đoạn trích “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh” (Trích Vũ trung tùy bút của Phạm Đình Hổ)

MB:

Đọc “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh” của tác giả Phạm Đình Hổ, chúng ta đều có ấn tượng khó quên về hình ảnh thu nhỏ của triều đình phong kiến thời vua Lê – chúa Trịnh đang trên đà suy tàn. Sự thực đó được tác giả tập trung khắc họa qua thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh và các quan lại hầu cận trong phủ chúa.

TB:

1. Tác giả vạch trần thói ăn chơi xa xỉ vô độ của chúa trịnh và các quan lại hầu cận trong phủ chúa bằng nhiều sự việc và chi tiết gây ấn tượng mạnh.

– Chúa Trịnh Sâm “thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các li cung trên Tây Hồ, núi Tử Trầm, núi Dũng Thúy” nên cho xây rất nhiều cung điện, đình đài ở các nơi. Việc xây dựng đình đài cứ liên miên làm hao tốn không biết bao nhiêu tiền của và công sức của nhân dân.

– Những cuộc dạo chơi của chúa ở Tây hồ được miêu tả rất tỉ mỉ:

+ Được diễn ra thường xuyên “mỗi tháng ba bốn lần”.

+ Huy động rất đông người hầu hạ “Binh lính dàn hầu vóng qunh bốn mặt hồ”, các nội thần, quan hộ giá, bọn nhạc công được bố trí khắp nơi…

+ Còn bày đặt nhiều trò chơi giải trí lố lăng và tốn kém như:

Giả trò mua bán: “các nội thần thì đều bịt khăn, mặc áo đàn bà, bày bách hóa chung quanh bờ hồ để bán” để “thuyền ngự đi đến đâu thì các quan đại thần tùy ý ghé vào bờ mua bán các thứ như ở cửa hàng trong chợ”.

Bố trí dàn nhạc khắp nơi để tấu nhạc làm vui: “bọn nhạc công ngồi trên gác chuông hồ Trấn Quốc, hay dưới bóng cây bến đá nào đó, hòa vài khúc nhạc”.

– Ngoài ra, chúa còn cho tìm thu (thực chất là cướp đoạt) những của quý trong thiên hạ như những loài chim quý, thú lạ, những cây cổ thụ, những hòn đá hình dáng kì lạ cổ quái, chậu hoa, cây cảnh,… về tô điểm cho nơi ở của chúa.

• Tất cả các cảnh đó đều được miêu tả cụ thể, tỉ mỉ, chân thực và khách quan góp phần tăng tính hiện thực và tính phê phán với thú ăn chơi vô độ, tốn kém của chúa Trịnh.

2. Vạch mặt bọn quan lại hầu cận trong phủ chúa đã có nhiều thủ đoạn bỉ ổi “mượn gió bẻ măng”, nhũng nhiễu vơ vét của dân.

– Bọn hoạn quan cung giám hầu hạ trong phủ chúa đã có nhiều thủ đoạn bỉ ối “mượn gió bẻ măng”:

+ Đêm đến lẻn ra ngoài dò xem nhà nào có chậu hoa, cây cảnh, chim quý thì biên lai hai chữ “phụng thủ” (lấy để tiến chúa).

+ Đêm đến lẻn ra, sai lính bắt về, có khi phá nhà đập tường để đưa cây hoặc đá (non bộ) đi.

+ Dọa dẫm tống tiền.

+ Nhân dân kêu van chí chết, có khi phải đập bỏ cảnh đẹp trong nhà mình để tránh tai vạ.

• Tất cả những việc ấy cho thấy bản chất của bọn hoạn quan, chúng khéo xu nịnh nên được nhà chúa sủng ái, ỷ thế nhà chúa mà ngang nhiên hoành hành, tác oại tác quái, gây bao tai vạ cho nhân dân.

– Để tăng thêm sức mạnh tố cáo, tác giả kể thêm một sự việc của chính gia đình mình: bà mẹ đã phải sai chặt đi một cây lê và cây lựu quý có hoa thơm quả đẹp trong vườn nhà mình để tránh tai họa.

• Bản thân gia đình tác giả thuộc hàng quý tộc chốn cung đình, vậy mà còn trở thành nạn nhân của chúa Trịnh.

+ tác giả còn nêu những địa danh “phường Hà Khẩu”, huyện “Thọ Xương” càng làm tăng thêm tính chân thực, vì thế sức thuyết phục càng lớn, và qua đó cũng tăng giá trị tố cáo đối với bọn quan lại.

KB:

– Bằng thể văn tùy bút ghi chép những sự việc cụ thể, chân thực và sinh động, “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh” của Phạm Đình Hổ đã giúp chúng ta hiểu rõ về đời sống xa hoa vô độ của vua chúa và sự nhũng nhiễu của quan lại thời vua Lê chúa Trịnh.

– Dù thời gian trôi qua đã lâu, nhưng câu chuyện ấy vẫn còn giá trị tư liệu, giá trị lịch sử và văn chương.

Xem thêm: Vẻ đẹp của người lái xe Trường Sơn trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính