Phân tích bài thơ Quy hứng của Nguyễn Trung Ngạn

Phân tích bài thơ Quy hứng của Nguyễn Trung Ngạn

Ngữ văn lớp 10: Phân tích bài thơ Quy hứng 

là tài liệu văn mẫu lớp 10 hay được VnDoc.com sưu tầm và tổng hợp. Hi vọng tài liệu này này sẽ giúp ích cho quý thầy cô giáo và các em học sinh trong việc nâng cao hiệu quả dạy và học môn Ngữ Văn.

Phân tích bài thơ Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão

Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi

Dàn ý 

I. Mở bài

- Vài nét về tác giả Nguyễn Trung Ngạn.

- Trường hợp sáng tác bài Quy hứng: năm 1311, khi tác giả cùng Phạm Mai vâng mệnh vua Trần Minh Tông đi sứ Trung Quốc.

II. Thân bài

A. TÌNH QUÊ HƯƠNG CỦA NHÀ THƠ

Dâu già lá rụng tằm vừa chín,

Lúa sớm bông thơm cua béo ghê.

Các chi tiết dâu già lá rụng, tằm vừa chín, lúa sớm bông thơm và cua đang lúc béo đều là nói về thời vụ sản xuất của nhà nông, trồng lúa chăn tằm và hương vị nơi đồng quê khoảng đầu thu. Tỉnh Hưng Yên “nhiều ruộng cấy lúa chiêm, ít ruộng cấy lúa mùa, nhà nông chăm cày” (Đại Nam nhất thống chí) nên cấy thêm lúa ngắn ngày gọi là “lúa sớm”, lúa sớm được gieo cấy vào đầu vụ mùa khoảng tháng 5, đến tháng 10 thì thu hoạch. Theo Đại Nam nhất thống chí, (tên “tháng 7. tháng 8 bất đầu có gió mát là tiết lúa mùa xanh tốt (tục ngữ có câu: Tháng tám gió mát, lúa mùa ngát đồng. Lúa ngắn ngày cấy trước lúa mùa nên tháng 7 lúa sớm đã có bông thơm).

Qua những chi tiết trên, có thể thấy Nguyễn Trung Ngạn tuy đỗ đạt cao, làm quan to nhưng vẫn luôn thiết tha với chuyện làm ăn của nhà nông và rất thú cái hương vị chỉ nơi đồng quê mới có. Vì vậy mà con người ở nơi xa nhà hàng vạn, hàng nghìn dặm vẫn nóng lòng muốn trở về quê ngay.

B. DẪU VUI ĐẤT KHÁCH CHẲNG BẰNG VỀ

Nghe nói ở nhà nghèo vẫn tốt

Ở mà tức là không phải ở nơi xa nhà. Tuy không nói ra trực tiếp nhưng ai cũng hiểu phải ở nơi xa nhà là do chuyện đi sứ. Vẫn tốt khẳng định về một sự đánh giá cho là hơn. Nlư vậy mấy chữ trên có nghĩa: ở nhà dẫu nghèo túng nhưng vẫn tốt hơn chuyện phải đi sứ. Nguyễn Trung Ngạn rất tận tụy với trách nhiệm được giao nhưng con người công vụ ít thể hiện trong thơ. Cả chuyện đi sứ, ông chỉ một lần nói rõ vai trò sứ giả trong bài thơ khác làm ở trạm Khâu Ôn. Vả lại, bài Hứng trở về lại được làm trên đường về, tức là công vụ đã xong, nên có thể suy nghĩ thoải mái. Tuy nhiên tác giả đã ý tứ đặt lại chữ nghe nói ở đầu câu để biểu thị ý khẳng định là do nghe thấy người ta nói.

Dẫu vui đất khách chẳng bằng về.

Đất Giang Nam tuy vui chẳng bằng về nhà vẫn là một sự so sánh, đánh giá, nhưng là so sánh niềm vui được du ngoạn ở nơi phồn hoa đô hội với cái thú được về nhà. Trong năm chục bài thơ đi sứ, ông hay nói mình là du nhân (khách đi chơi), du tứ (khách ngao du) nhưg ở bài này, niềm vui du ngoạn chẳng thể nào so được với cái thú trở về nhà. Chữ bất như dịch là “chẳng bằng” diễn đạt ý phủ định dứt khoát hơn “không bằng”.

III. Kết bài

Trong loạt bài ở nơi xa tưởng nhớ quê nhà (Tư quy, Quy hứng) khi tác giả đi sứ, lời thơ mạnh mẽ, phóng khoáng. Riêng bài Quy hứng thể hiện rõ tình quê hương thật sâu đậm từ hời vụ sản xuất của nhà nông đến hương vị ruộng đồng thôn dã…

Văn mẫu lớp 10:

Bài tham khảo 1

Nguyễn Trung Ngạn (1289 – 1370) tự là Bang Trực, hiệu là Giới Hiên, người ở làng Thổ Hoàng, huyện Thiên Thi (nay là Ân Thi, Hưng Yên), Ông là một danh thần dưới thời trần, cùng với đó là số lượng tác phẩm ông để lại, đặc biệt là "Giới hiên thi tập". Hứng trở về là một trong số những tác phẩm của Giới hiên thi tập được sáng tác khi tác giả đang đi sứ ở Trung Quốc, qua đây đã thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc sâu sắc của tác giả. Tình yêu nồng nàn ấy được thể hiện bằng nỗi nhớ quê hương da diết và sự gắn bó với cuộc sống bình dị nơi quê nhà.

Đối với mỗi người con xa xứ, quê hương luôn là một nỗi nhớ man mác không nguôi, lúc nào trong họ cũng đau đáu một nỗi buồn, nhớ mong vô tận với quê hương, đó là nơi chôn rau cắt rốn nơi mẹ già luôn ngóng mong, nơi có những cánh đồng, dòng sông hay đơn giản chỉ là những bữa cơm đạm bạc. Chỉ là cà dầm tương, nhớ dáng ai tát nước, dãi gió dầm sương mà gợi ra bao nhiêu xúc cảm:

Anh đi anh nhớ quê nhà,
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
Nhớ ai dãi gió dầm sương,
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao

Tình yêu đó hết sức bình dị, xuất phát từ mỗi con người và chẳng bao giờ chẳng nguôi ngoai nhất là khi đứng trên đất khách quê người. Những câu thơ viết về quê hương, những vần thơ gắn với chốn gắn bó máu thịt. Hứng trở về là một trong số những bài thơ mà đề tài về quê hương và nỗi lòng mong ngóng được trở về nới thân yêu đó. Bằng tất cả những tình cảm đó, Hứng trở về đã sớm tạo dựng sự đồng cảm trong lòng độc giả. Bài thơ Hứng trở về mở đầu bằng nỗi nhớ quê hương da diết của người li khách cùng với đó là tình yêu quê hương đất nước, càng khiến tâm trạng tác giả nặng trĩu:

Dâu già lá rụng tằm vừa chín,
Lúa sớm bông thơm cua béo ghê

Những hình ảnh dâu, tằm, lúa đơm bông quá đỗi quen thuộc với miền quê Việt Nam khi sản xuất chu yếu. Những nương dâu xanh mướt, những cánh đồng lúa mênh mông, thấm những giọt mồ hôi nước mắt của ông cha từ bao đời nay. Chính những thứ thân quen nhỏ nhặt này lại có sức lay động mãnh liệt tới con người ta như thế. Hương thơm quen thuộc, một làn gió chiều, một hoàng hôn buồn cũng chỉ là do tâm hồn quá nhạy cảm trước thiên nhiên rộng lớn. Mà cũng chính vì người mang tâm trạng nên cảnh vật cũng nhuốm màu tâm trạng. Đứng giữa chốn phồn hoa, giữa bao nhiêu thú vui , nhưng luôn chọn cho mình một nơi để trở về- đó là quê hương. Nhưng đó chưa phải cái trọng tâm của nỗi niềm tác giả ẩn sâu đó là tình yêu quê hương đất nước và cả lòng tự hào tự tôn dân tộc.

Nghe nói ở nhà nghèo vẫn tốt
Dầu vui đất khách chẳng bằng về

Tình yêu quê hương đất nước đó lại càng được thể hiên ở hai câu cuối này, sự đối lập giữa đất khách và quê nghèo, giữa chốn phồn hoa với chồn nghèo đói, càng đẩy tâm trạng và tình cảm của tác giả lên cao cao trào. Sự hồn hoa đô hội, giàu có và mới lạ nơi đất khách quê người cũng không đủ sức níu giữ bước chân của li khách. Nỗi nhớ quê càng thêm thường trực trong lòng. Trong hoàn cảnh này của tác giả, điều đó còn có ý nghĩa sâu xa hơn nỗi nhớ quê đó là sự thể hiện niềm tự hào, tự tôn dân tộc, còn khẳng định tấm lòng son sắt với quê hương của ông. Những xúc cảm của ông được thể hiện gián tiếp qua những hình ảnh bình dị quen thuộc nhưng lại dễ dàng đi vào lòng người. Khát khao cháy bỏng được trở về quê hương dâng lên ngùn ngụt, chỉ những kí ức những hình ảnh quê hương mới xoa dịu bớt nỗi đó.

Với những gì Hứng trở về mang tới cho độc giả, một hương vị mới cho thơ văn Việt Nam. Những ngôn từ hình ảnh hết đỗi bình dị hưng lại khai thác triệt để những xúc cảm không chỉ dâng lên trong chính tác giả mà trong chính nỗi lòng của những người con xa xứ, đang ngày đêm mong ngóng về quê nhà. Chính những nét đẹp giản dị này đã tạo nên dấu ấn của Hứng trở về trong lòng độc giả.

(Còn tiếp)