Một số biện pháp nhằm khôi phục nhanh đàn gia súc gia cầm?

Vụ đông xuân năm 2010-2011. Miền Bắc phải hứng chịu đợt rét đậm kéo dài hiếm thấy ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người và sản xuất nông lâm nghiệp, đặc biệt là các tỉnh Trung du miền núi, trong đó tỉnh Phú Thọ cũng chịu thiệt hại rất lớn về nông nghiệp. Kèm theo rét đậm rét hại là dịch bệnh trên đàn gia súc gia cầm làm suy giảm nhanh về số lượng và chất lượng vật nuôi. Chỉ tính riêng đàn trâu bò đ• thiệt hại trên 900 con; riêng các huyện miền núi như Tân Sơn, Thanh Sơn, Yên Lập, Hạ Hòa chiếm trên 50% tổng số, chưa kể các loại vật nuôi khác. Như vậy mức độ thiệt hại do thời tiết khắc nghiệt đối với vật nuôi là rất lớn, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống kinh tế và thu nhập của bà con.

Để phục hồi đàn gia súc, gia cầm phục vụ sản xuất, chúng tôi xin giới thiệu một số biện pháp kỹ thuật sau:
Tăng cường chăm sóc nuôi dưỡng

Chăm sóc nuôi dưỡng là giúp cho vật nuôi có sức khoẻ tốt và tăng cường khả năng chống lại các tác nhân gây hại.

* Thức ăn: Đối với trâu bò, trong thời điểm này người chăn nuôi cần chủ động nguồn thức ăn thô xanh cho trâu bò bằng cách tranh thủ diện tích đất nhàn rỗi để gieo ngô dày, tận thu các nguồn thức ăn xanh trên đồng ruộng; tranh thủ những ngày trời nắng để phơi thức ăn thô (rơm, rạ, cỏ khô,...) để loại bỏ nấm mốc và các mầm bệnh đang tiềm lưu trú trong thức ăn.

Tăng cường chế biến rơm urê làm thức ăn vừa tiết kiệm thức ăn vừa nâng cao giá trị dinh dưỡng. Đồng thời hàng ngày bổ sung thêm thức ăn tinh (bột ngô, bột sắn, …).

Đối với gia súc nhai lại, muối ăn có tác dụng nâng cao sức chống đỡ của cơ thể đối với điều kiện bất lợi, đồng thời là nguồn dinh dưỡng bổ sung hàng ngày không thể thiếu.

Riêng bò cái có chửa cần được ăn uống đầy đủ, mỗi ngày 15-20kg cỏ tươi, 2 kg rơm ủ, 1,5kg thức ăn tinh (Bột ngô, cám gạo),...30-40g muối, 30-40g bột khoáng. Không bắt bò làm việc nặng và tránh xô đẩy, xua đuổi mạnh trong các tháng chửa thứ 3, 7, 8, 9.

Đối với các loại gia súc, gia cầm (như lợn, gà, ngan, ngỗng): Do đặc điểm thời tiết trong thời điểm này rất dễ làm cho thức ăn bị ẩm mốc, nấm độc phát triển làm cho chất lượng thức ăn giảm sút. Vì vậy người chăn nuôi nuôi cần chú ý khâu bảo quản và chế biến thức ăn thật tốt để tránh ẩm mốc, khi sử dụng thức ăn cho gia súc gia cầm ăn hàng ngày phải kiểm tra kỹ, đối với gia súc, nếu thức ăn có nấm mốc nhẹ có thể sử lý, nếu mốc nhiều nên loại bỏ, riêng đối với gia cầm, tuyệt đối không sử dụng thức ăn đ• bị mốc.

* Nước uống: Cần lưu ý cho tất cả các loài gia súc, gia cầm uống đủ nước sạch, đặc biệt đối với trâu bò do ăn thức ăn thô, khô và nhu cầu nước uống là rất lớn, nên duy trì nước uống thường xuyên tại chuồng. Hạn chế tối đa để Trâu, bò uống nước ngoài đồng, trên các kênh mương…

*Chuồng trại: Cần đảm bảo khô ráo, sạch sẽ, thoáng, kín gió và tránh mưa nắng trực tiếp. Phải bố trí cống r•nh thoát nước tốt, tuyệt đối không để gây ô nhiễm môi trường, hạn chế tối đa sự phát triển của vi khuẩn ở khu vực xung quanh chuồng nuôi.

Vệ sinh phòng bệnh

Vệ sinh sạch sẽ khu vực chuồng và xung quanh chuồng nuôi, định kỳ phun thuốc sát trùng tiêu độc, phun thuốc chống ruồi, muỗi cho gia súc. 

Khơi thông các rãnh nước đọng xung quanh chuồng, khu vực chăn thả gia súc vì đây là nơi chứa đựng mầm bệnh nguy hiểm. 

Chủ động tiêm phòng bằng vác xin theo quy định của thú y đối với các bệnh truyền nhiễm. Thực hiện đầy đủ quy  trình chăn nuôi an toàn sinh học.            

Tuyển chọn bổ sung  đàn giống bố mẹ     

Ngoài việc tích cực chăm sóc nuôi dưỡng đàn gia súc gia cầm hiện có, cần phải có kế hoạch bổ sung nâng cấp chất lượng đàn giống bố mẹ, đây chính là một giải pháp tích cực nhằm phục hồi nhanh cả về chất lượng cũng như hiệu quả chăn nuôi hiện nay.

* Đối với đàn bò: Tuyển chọn những bò, bê cái có tỷ lệ máu lai Zebu cao bổ sung đàn bò nái nền, thay thế bò cái già, bò cái có tỷ lệ máu lai thấp …. Khuyến cáo áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo ở những nơi có dẫn tinh viên để vừa nâng cao chất lượng con giống vừa hạn chế dịch bệnh lây truyền hoặc áp dụng phương pháp nhảy trực tiếp với bò đực lai Zebu để cải tạo tầm vóc và sức sản xuất đàn bò.

* Đối với đàn lợn: Tuyển chọn thay thế và tiến tới thải loại đàn nái nền đ• nhiễm bệnh truyền nhiễm, đẻ nhiều lứa, chất lượng đàn con giảm sút bằng đàn nái chưa nhiễm bệnh và được tiêm phòng triệt để đối với tất cả các loại vác xin nhằm tạo ra đàn lợn giống sạch bệnh, an toàn bền vững. Tăng cường công tác thụ tinh nhân tạo và quản lý tốt chất lượng đàn lợn đực giống đang được sử dụng trong dân, mặt khác tiếp tục bổ sung đàn đực giống tốt đối với những địa phương chưa có điều kiện áp dụng thụ tinh nhân tạo.
    Thực hiện quản lý nghiêm ngặt và có biện pháp xử lý đối với những chủ hộ tự ý nhập con giống nhất là bò đực, lợn đực giống mà không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng con giống, kiểm dịch thú y, gây hậu quả nghiêm trọng đối với đàn gia súc tại địa phương.

* Đối với gia cầm: Thực hiện tốt việc ấp nở an toàn sinh học, kiểm soát chất lượng trứng trước khi ấp nở bằng cách phun sát trùng và bảo quản đúng kỹ thuật, vệ sinh sử lý máy ấp sau mỗi kì ấp nở,…

Nhập bổ sung vào cơ cấu đàn giống những giống gia cầm có nguồn gốc suất xứ rõ ràng, đảm bảo an toàn dịch bệnh, có chất lượng như yêu cầu của giống cần nhập.