Mô hình cơ cấu đơn giản kiểu doanh nghiệp cá nhân, mô hình tổ chức theo chức năng và mô hình tổ chức theo sản phẩm

Đây là cấu trúc đơn giản nhất. Mọi việc nói chung phụ thuộc vào người chủ doanh nghiệp. Người chủ doanh nghiệp quyết định và làm mọi công việc quản lý. Những người nhân công được tuyển để thực hiện những nhiệm vụ cụ thể. Không có hoặc rất ít cấu trúc các phòng ban rõ ràng. Đó là những tổ chức linh hoạt. Các công ty buôn bán thường có cấu trúc linh hoạt này.

Tổ chức theo chức năng là hình thức phân chia bộ phận trong đó các cá nhân chuyên trách về những lĩnh vực chức năng khác nhau như marketing, nghiên cứu và phát triển, sản xuất, tài chính, quản lý nguồn nhân lực…, được hợp nhóm trong cùng một đơn vị cơ cấu.

Sơ đồ 1: Sơ đồ cơ cấu chức năng cho một hãng sản xuất

Ưu điểm:

• Hiệu quả tác nghiệp cao nếu nhiêm vụ có tính lặp đi lặp lại hàng ngày.
• Phát huy đầy đủ hơn những ưu thế của chuyên môn hoá ngành nghề.
• Giữ được sức mạnh và uy tín của các chức năng chủ yếu.
• Đơn giản hóa việc đào tạo.
• Chú trọng hơn đến tiêu chuẩn nghề nghiệp và tư cách nhân viên.
• Tạo điều kiện cho kiểm tra chặt chẽ của cấp cao nhất.

Nhược điểm:

• Thường dẫn đền mâu thuẫn giữa các đơn vị chức năng khi đề ra các chỉ tiêu và chiến lược.
• Thiếu sự phối hợp hành động giưa các phòng ban chức năng.
• Chuyên môn hoá quá mức và tạo ra cách nhìn quá hạn hẹp ở các cán bộ quản lý.
• Hạn chế việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý chung.
• Đổ trách nhiệm về vấn đề thực hiện mục tiêu chung của tổ chức cho cấp lãnh đạo cao nhất.
• Mô hình tổ chức theo chức năng tương đối dễ hiểu và được hầu hết các tổ chức sử dụng trong một giai đoạn phát triển nào đó, khi tổ chức tổ chức có quy mô vừa và nhỏ, hoạt động trong một lĩnh vực, đơn sản phẩm, đơn thị trường.

Việc hợp nhóm các hoạt động và đội ngũ nhân sự theo sản phẩm hoặc tuyến sản phẩm đã từ lâu có vai trò ngày càng gia tăng trong các tổ chức quy mô lớn với nhiều dây chuyền công nghệ. Ví dụ, hãng Procter và Gamble đã từng sử dụng mô hình này một cách có hiệu quả trong nhiều năm.

Ưu điểm:

• Việc quy định trách nhiệm đối với các mục tiêu cuối cùng tương đối dễ dàng.
• Việc phối hợp hành động giưa các phòng ban chức năng vì mục tiêu cuối cùng có hiệu quả hơn.
• Tạo khả năng tốt hơn cho việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý chung.
• Các đề xuất đổi mới công nghệ dễ được quan tâm.
• Có khả năng lớn hơn là khách hàng sẽ được tính tới khi đề ra quyết định.

Sơ đồ 2: Sơ đồ cơ cấu theo sản phẩm