Lý Hồng Chương

(tiếng Hán giản thể: 李鸿章; phồ thể: 李鴻章; bính âm: Lǐ Hóngzhāng; phiên âm Wade–Giles: Li Hung-chang), phiên âm tiếng Anh: Li Hongzhang) (1823-1901), là một đại thần triều đình nhà Thanh trong lịch sử Trung Quốc. Ông là người tỉnh An Huy, xuất thân gia đình quan lại. Trong cuộc đời quan trường của mình ông đã thành lập Hoài quân tham gia cùng với Tăng Quốc Phiên, Tả Tông Đường trấn áp phong trào Thái Bình Thiên Quốc. Vì có công lao to lớn, ông được bổ nhiệm làm tổng đốc Hồ quảng, tổng đốc Trực Lệ kiêm Bắc dương đại thần, Tổng đốc Lưỡng Quảng, Túc nghị nhất đẳng bá.

tên tự là Thiếu Thuyên, người huyện Hợp Thi tỉnh An Huy, xuất thân từ một gia đình giàu có, đậu tiến sĩ đời Đạo Quang đã từng được bổ nhiệm chức Đạo đài tỉnh Phúc Kiến, Tăng Quốc Phiên nghe tiếng Chương đa tài, vời vào làm mạc khách, sau đó tiến cử về triều. Tăng Quốc Phiên sai quay về chiêu mộ đạo quân nghĩa dũng, chiếu theo bình chế Tương quân lúc trước mà tổ chức, để huấn luyện cho nghĩa quân vùng Hoài, Từ. Phiên lại chọn mấy tay danh tướng của Tướng quân như Trinh Học Khải, Quách Tùng Lâm để giúp Chương. sau khi tuyển mộ dân binh, hết tâm huấn luyện tổ chức thành một đại đội hương dũng quân gọi là Hoài quân, dùng làm hậu ứng cho Tương quân. Tháng hai năm thứ nhất niên hiệu Đồng Trị, Chương đem quân Hoài dũng đến An Khánh, Tăng Quốc Thuyên cùng với em là Tăng Quốc Bảo cũng đem quân Tương dũng kéo sang.

Với sự trợ giúp của đoàn quân Thường Thắng có người ngoại quốc cầm đầu, vốn đã được tổ chức trước khi ông được phái tới Thượng Hải trong năm 1862, họ Lý đã tái chiếm tỉnh Giang Tô trong vòng hai năm và được triều đình bổ nhiệm tuần phủ Giang tô tạo điều kiện thuận lợi cho sự chiếm giữ sau rốt thành phố Nam Kinh;

Ông cũng đã dẹp tan được quân Niệm nổi loạn trong năm 1868 sau khi hơn hai mươi viên chỉ huy quân sự khác đã thất bại. Sự thành công về quân sự mà ông có được một phần cũng là nhờ ảnh hưỏng của người bảo trợ cho ông, Tăng Quốc Phiên, người đã giúp ông tổ chức Hoài quân theo khuôn mẫu đội quân tỉnh Hồ Nam của chính họ Tăng. Hoài quân của trở thành một đạo quân thiện chiến với 25000 người trong thời gian nửa cuối thế kỷ XIX với các chỉ huy nổi tiếng như Lưu Minh Truyền (về sau làm Tuần phủ Đài loan), Đinh Nhữ Xương (về sau làm Đô đốc Hải quân Bắc dương), Trương Thụ Thanh (về sau làm Tổng đốc Lưỡng Quảng), Trình Học Khải...

Ông là người có thế lực lớn trong triều đình, thâu tóm cả ngoại giao, nội chính, quân sự. Ông đã thay mặt triều đình nhà Thanh ký điều ước Yên đài năm 1876 với nước Anh, điều đình với nước Pháp trong cuộc tranh chấp Trung - Pháp về vấn đề Bắc Kỳ, kí các điều ước quốc tế Thiên Tân 1885, Mã Quan 1895, Tân Sửu 1901, từ những điều ước này làm cho Trung Quốc ngày càng lệ thuộc phương Tây. ông còn chỉ huy quân phối hợp với các nước phương Tây trấn áp phong trào Nghĩa Hòa Đoàn

Trong thời gian tham chính ông đóng vai trò lớn trong việc thành lập các cơ quan dịch vụ và công nghiệp theo kiểu Tây phương như: Cục pháo binh và Tổng cục chế tạo cơ khí Giang nam ở Thượng hải, Cục làm pháo Tây dương ở Tô châu, Cục cơ khí Kim lăng ở Nam kinh, Cục Bưu điện năm 1882, Luân thuyền chiêu thương cục năm 1872, Tổng y viện thuộc Hải quân Bắc dương. Thành lập hải quân Bắc Dương hiện đại năm 1871. .

Nhận xét sau của Lương Khải Siêu đủ cho ta thấy tài năng của : " dũng cảm hơn Tăng Quốc Phiên, nhẫn nại hơn Tả Tông Đường. Trương Chi Động vốn có thể so với Lý nhưng rốt cuộc lại không bằng Lý".