Luyện tập Tổng kết về từ vựng (tiếp theo) trang 158 SGK Văn 9

1. Điểm khác biệt đáng chú ý giữa hai dị bản là gật đầu trong dị bản thứ nhất và gật gù trong dị bản thứ hai. Gật đầu: cuối đầu xuống rồi ngẩng lên ngay, thường để chao hỏi hay tỏ sự đồng ý, còn gật gù: gật nhẹ và nhiều lần, biếu thị thái độ đồng tình, tán thưởng. Như vậy, từ gật gù thể hiện thích hợp hơn. Ý nghĩa cần biểu đạt: tuy món ăn rất đạm bạc nhưng đôi vợ chồng ngheo rất ngon miệng vì họ biết chia sẻ những niềm vui đơn sơ trong cuộc sống.

2. Người vợ không hiểu ý nghĩa của cách nói chỉ có một chân sút. Cách nói này có nghĩa là chỉ thuận có một chân, chỉ một chân có thể sút mạnh và chính xác.

3. Những từ được dùng theo nghĩa gốc: miệng, chân, tay. Những từ được dùng theo nghĩa chuyên: vai (hoán dụ), đầu (ẩn dụ).

4. Vận dụng kiến thức từ vựng đã học để phân tích nét nổi bật của việc dùng từ trong bài thơ.

Các từ (áo) đỏ y (cây) xanh, (ánh) hồng ánh (hồng), lửa, cháy, tro tạo thành trường từ vựng: trường từ vựng chỉ màu sắc và trường từ vựng chỉ lửa và những sự vật, hiện tượng có quan hệ liên tưởng với lửa. Các từ thuộc hai trường từ vựng lại có quan hệ chặt chẽ với nhau. Màu áo của cô gái thắp lên trong mắt chàng- trai (và bao người khác). Ngọn lửa đó lan tỏa trong con người anh làm anh say đắm, ngất ngây (cháy thành tro) và lan ra cả không gian, làm không gian cũng biến màu(cây xanh như củng ánh theo hồng).