Lớp và đối tượng trong C#

Bổ từ truy xuất

Bổ từ truy xuất xác định thành viên (nói tắt của biến thành viên và phương thức thành viên) nào của lớp được truy xuất từ lớp khác. Có các loại kiểu truy xuất sau:

Các tham số của phương thức

Mỗi phương thức có thể không có tham số mà cũng có thể có nhiều tham số. Các tham số theo sau tên phương thức và đặt trong cặp ngoặc đơn. Ví dụ như phương thức SomeMethodsau:

using System;
public class MyClass
{
public void SomeMethod(int firstParam, float secondParam)
{
Console.WriteLine("Here are the parameters received: {0}, {1}", firstParam, secondParam);
}
}
public class Tester
{
static void Main( )
{
int howManyPeople = 5;
float pi = 3.14f;
MyClass mc = new MyClass( );
mc.SomeMethod(howManyPeople, pi);
}
}

Hàm dựng - Constructor

Hàm dựng là phương thức đầu tiên được triệu gọi và chỉ gọi một lần khi khởi tạo đối tượng, nó nhằm thiết lập các tham số đầu tiên cho đối tượng. Tên hàm dựng trùng tên lớp; còn các mặt khác như phương thức bình thường.

Nếu lớp không định nghĩa hàm dựng, trình biên dịch tự động tạo một hàm dựng mặc định. Khi đó các biến thành viên sẽ được khởi tạo theo các giá trị mặc định:

public class Time
    {
    // public accessor methods
    public void DisplayCurrentTime( )
    {
    System.Console.WriteLine("{0}/{1}/{2} {3}:{4}:{5}", Month, Date, Year, Hour, Minute, Second);
    }
    // constructor
    public Time(System.DateTime dt)
    {
    Year = dt.Year; Month = dt.Month; Date = dt.Day; Hour = dt.Hour;
    Minute = dt.Minute; Second = dt.Second;
    }
    // private member variables int Year;
    int Month; int Date; int Hour; int Minute; int Second;
    }
    public class Tester
    {
    static void Main( )
    {
    System.DateTime currentTime = System.DateTime.Now; Time t = new Time(currentTime); t.DisplayCurrentTime( );
    }
    }
    

11/16/2000 16:21:40

Khởi tạo

Ta có thể khởi tạo giá tri các biến thành viên theo ý muốn bằng cách khởi tạo nó trong constructor của lớp hay có thể gán vào trực tiếp lúc khai báo. Với giá trị khởi tạo này thì khi một đối tượng khai báo kiểu của lớp này thì giá trị ban đầu là các giá trị khởi tạo chứ không phải là giá trị mặc định.

Hàm dựng sao chép

Hàm dựng sao chép (copy constructor) là sao chép toàn bộ nội dung các biến từ đối tượng đã tồn tại sang đối tượng mới khởi tạo.

public Time(Time existingTimeObject)
{
Year = existingTimeObject.Year; Month = existingTimeObject.Month; Date = existingTimeObject.Date; Hour = existingTimeObject.Hour;
Minute = existingTimeObject.Minute;
Second = existingTimeObject.Second;
}

Từ khoá this

Từ khoá this được dùng để tham chiếu đến chính bản thân của đối tượng đó.

public void SomeMethod (int hour)
{
this.hour = hour;
}

Cách gọi một thành viên tĩnh

Phương thức tĩnh (static) được nói là hoạt động trong lớp. Do đó, nó không thể được tham chiếu thischỉ tới. Phương thức static cũng không truy cập trực tiếp vào các phương thức không static được mà phải dùng qua thể hiện của đối tượng.

using System;
public class MyClass
{
public void SomeMethod(int firstParam, float secondParam)
{
Console.WriteLine(
"Here are the parameters received: {0}, {1}", firstParam, secondParam);
}
}
public class Tester
{
static void Main( )
{
int howManyPeople = 5;
float pi = 3.14f;
MyClass mc = new MyClass( );
mc.SomeMethod(howManyPeople, pi);
}
}

Trong ví dụ trên phương thức Main() là tĩnh và phương thức SomeMethod() không là tĩnh.

Sử dụng hàm dựng tĩnh

Hàm dựng tĩnh (static constructor) sẽ được chạy trước khi bất kỳ đối tượng nào tạo ra.

static Time( )
{
Name = "Time";
}

Khi dùng hàm dựng tĩnh phải khá thận trọng vì nó có thể có kết quả khó lường.

Hàm dựng private

Khi muốn tạo một lớp mà không cho phép tạo bất kỷ một thể hiện nào của lớp thì ta dùng hàm dựng private.

Sử dụng các trường tĩnh

Cách dùng chung các biến thành viên tĩnh là giữ vết của một số các thể hiện mà hiện tại nó đang tồn tại trong lớp đó.

using System;
public class Cat
{
public Cat( )
{
instances++;
}
public static void HowManyCats( )
{
Console.WriteLine("{0} cats adopted",instances);
}
private static int instances = 0;
}
public class Tester
{
static void Main( )
{
Cat.HowManyCats( );
Cat frisky = new Cat( ); Cat.HowManyCats( );
Cat whiskers = new Cat( ); Cat.HowManyCats( );
}
}

      0 cats adopted
      1 cats adopted
      2 cats adopted

Hủy tử của C#

Hủy tử của C# cũng giống như hủy tử trong C++. Khai báo một hủy tử theo cú pháp:

~<định danh>() {}
    

trong đó, định danh của hủy tử trùng với dịnh danh của lớp. Để hủy tường minh ta gọi phương thức Finalize()của lớp cơ sở trong nội dung của hủy tử này.

Finalize hay Dispose

Finalize không được pháp gọi tường minh; tuy nhiên trong trường hợp ta đang giữ môt tài nguyên hệ thống và hàm gọi có khả năng giải phóng tài nguyên này, ta sẽ cài đặt giao diện IDisposable (chí có một phương thức Dispose). Giao diện sẽ được đề cập đến sau.

Câu lệnh using

Bởi vì ta không thể chắc rằng Dispose() sẽ được gọi và vì việc giải phóng tài nguyên không thể xác định được, C# cung cấp cho ta lệnh using để đảm bảo rằng Dispose() sẽ được gọi trong thời gian sớm nhất. Ví dụ sau minh hoạ vấn đề này:

using System.Drawing;
class Tester
{
public static void Main( )
{
using (Font theFont = new Font("Arial", 10.0f))
{
// sử  dụng theFont
} // phương thức Dispose của theFont được gọi
Font anotherFont = new Font("Courier",12.0f);
using (anotherFont)
{
// sử  dụng anotherFont
} // phương thức Dispose của anotherFont được gọi
}
}

Truyền bằng tham chiếu

Một hàm chỉ có thể trả về một giá trị. Trong trường hợp muốn nhận về nhiều kết quả, ta sử dụng chính các tham số truyền cho hàm như các tham số có đầu ra (chứa trị trả về). Ta gọi tham số truyền theo kiểu này là tham chiếu.

Trong C#, tất cả các biến có kiểu tham chiếu sẽ mặc định là tham chiếu khi các biến này được truyền cho hàm. Các biến kiểu giá trị để khai báo tham chiếu, sử dụng từ khóa ref.

public class Time
{
// một phương thức public
public void DisplayCurrentTime( )
{
System.Console.WriteLine("{0}/{1}/{2} {3}:{4}:{5}", Month, Date, Year, Hour, Minute, Second);
}
public int GetHour( )
{
return Hour;
}
public void GetTime(ref int h, ref int m, ref int s)
{
h = Hour;
m = Minute;
s = Second;
}
// hàm dựng
public Time(System.DateTime dt)

{
Year = dt.Year;
Month = dt.Month;
Date = dt.Day;
Hour = dt.Hour;
Minute = dt.Minute; Second = dt.Second;
}
// biến thành viên private
private int Year;
private int Month; private int Date; private int Hour; private int Minute; private int Second;
}
public class Tester
{
static void Main( )
{
System.DateTime currentTime = System.DateTime.Now; Time t = new Time(currentTime); t.DisplayCurrentTime( );
int theHour = 0; int theMinute = 0; int theSecond = 0;
t.GetTime(ref theHour, ref theMinute, ref theSecond);
System.Console.WriteLine("Current time: {0}:{1}:{2}", theHour, theMinute, theSecond);
}
}

11/17/2000 13:41:18
       Current time: 13:41:18

Truyền tham số đầu ra (out parameter)

Như đã có đề ập ở các chương trước, dể sử dụng được, một biến phải được khai báo và khởi tạo giá trị ban đầu. Như trong [link] các biến theHour, theMinute, theSecond phải được khởi tạo giá trị 0 trước khi truyền cho hàm GetTime. Sau lời gọi hàm thì giá trị các biến sẽ thay đổi ngay, vì vậy C# cung cấp từ khóa out để không cần phải khởi tạo tham số trước khi dùng. Ta sửa khai báo hàm GetTime trong ví dụ trên như sau:

public void GetTime(out int h, out int m, out int s)

Hàm Main() không cần khởi tạo trước tham số

int theHour, theMinute, theSecond;
t.GetTime(out theHour, out theMinute, out theSecond);

Vì các tham số không được khời gán trước nên trong thân hàm (như trường hợp này là GetTime) không thể sử dung các tham số (thực hiện phép lấy giá trị tham số) này trước khi khởi gán lại trong thân hàm.

public void GetTime(out int h, out int m, out int s)
{
int nKhong_y_nghia = h; // lỗi, h chưa khởi gán
}

Phương thức get

Thân của phương thức truy cập get cũng giống như các phương thức khác nhưng phương thức này trả về một đối tượng kiểu là một đặc tính của lớp. Ví dụ muốn lấy Hour như sau:

get { return hour; }

Phương thức set

Phương thức set thiết lập giá trị một property của đối tượng và có trị trả về là void. Phương thức set có thể ghi vào cơ sở dữ liệu hay cập nhật biến thành viên khi cần.

set { hour = value; }

Các trường chỉ đọc

C# cung cấp từ khoá readonly để khai báo các biến thành viên. Các biến khai báo kiểu này chỉ cho phép gán giá trị cho biến một lần vào lúc khởi tạo qua constructor.