Hôm nay và tương lai

Hôm nay nhiều doanh nghiệp lớn đang đóng cửa và phá sản. Nhiều qui tắc kinh tế lỗi thời trong môi trường kết nối toàn cầu và năng động. Nhiều công ti thành công đã thịnh vượng từ mười hay hai mươi năm trước không còn tồn tại. Từ khi chuyển sang thế kỉ mới, trên 60% các công ti toàn cầu lớn đã thất bại và phần còn lại vẫn đang vật lộn để duy trì sống còn. Đồng thời, một số công ti nhỏ đang vươn lên và trở thành “lớn nhất” trong công nghiệp vì tất cả họ đều biết cách tận dung ưu thế của công nghệ và nhu cầu thị trường. Chẳng hạn, năm năm trước, bao nhiêu người đã từng nghe thấy Uber, Airbnb hay Snapchat? Nhiều hơn điều đó, hiện thời danh sách các triệu phú và tỉ phú đầy những người trẻ trong độ tuổi 20 hay 30 và một đa triệu phú trẻ nhất chỉ mới 21. Nếu chúng ta nhìn kĩ hơn, tất cả họ đều có một nhân tố chung: “Tất cả họ đều bắt nguồn từ công nghiệp công nghệ.”

Một nhà phân tích thị trường viết: “Công nghệ là cốt lõi của doanh nghiệp ngày nay, tác động tới mọi thứ, mọi quyết định và mọi người. Nếu bạn nhìn vào cách Uber phá huỷ kinh doanh taxi, nó toàn là về công nghệ nâng công ti khởi nghiệp này thành doanh nghiệp tỉ đô la. Uber thường xuyên phát kiếm để cải tiến thêm kinh nghiệm của khách hàng: Nhanh hơn, tốt hơn và thuận tiện hơn. Ngày nay, công nghệ dẫn lái mọi thứ, thay đổi mọi thứ và tác động tới mọi thứ. Rõ ràng, mọi công ti đều phải chấp nhận công nghệ và tiến lên trước với số thức hoá đầy đủ nếu họ muốn sống còn. Nhưng chấp nhận công nghệ KHÔNG phải là về mua nhiều trang thiết bị máy tính mà biết cách công nghệ có thể được dùng để cải tiến hiệu quả và lợi nhuận. Để làm điều đó, người lãnh đạo công ti phải hiểu đầy đủ công nghệ và có kế hoạch toàn diện để thay đổi cách công ti làm kinh doanh. Nhiều hơn thế, doanh nghiệp phải trải qua việc tái cấu trúc, với ít mức quản lí hay “làm phẳng” tổ chức để cho quyết định có thể được làm nhanh chóng để tận dụng ưu thế của cơ hội mới.”

Trong môi trường toàn cầu năng động này, không công ti nào có thể đứng yên mà phải chuyển nhanh vì thị trường thay đổi nhanh chóng. Nhưng thách thức then chốt là tìm và thuê người kĩ thuật giỏi nhất, người hiểu công nghệ đủ rõ để lãnh đạo công ti trong môi trường được kết nối này. Theo nhiều khảo cứu, đến năm 2025, robotics và trí khôn nhân tạo sẽ làm thay đổi toàn thể kinh doanh thế giới. Cách mọi người làm kinh doanh ngày nay sẽ trở thành lỗi thời chừng nào nó chưa tiến hoá thành cái gì đó đơn giản hơn với nhiều tự động hoá hơn. Chẳng hạn, phần lớn các công ti chế tạo sẽ dùng robots để thay thế công nhân lao động, điều đó có nghĩa là nhiều người sẽ mất việc làm của họ. Làm sao một nước có thể đối phó với thất nghiệp cao quãng 30% hay 40% trong thời gian rất ngắn? Với trí khôn nhân tạo, nhiều văn phòng, ngân hàng, doanh nghiệp và công ti tài chính sẽ dùng phần mềm thay vì công nhân văn phòng, điều đó cũng có nghĩa là nhiều người sẽ không có việc làm. Làm sao nền kinh tế vẫn còn ổn định khi có nhiều người không có việc làm và không hi vọng vào tương lai?

Điều quan trọng cần hiểu là các doanh nghiệp, công việc, việc làm và nghề nghiệp sẽ thay đổi toàn bộ khi công nghệ làm thay đổi nhiều thứ. Tương lai sẽ khó khăn nhiều từ hôm nay và nhiều doanh nghiệp và việc làm mà chúng ta đã biết hôm nay sẽ mất đi vào ngày mai. Chẳng hạn, 8 giờ làm việc và năm ngày một tuần truyền thống đã là thứ của quá khứ khi phần lớn các doanh nghiệp hiện thời đang vận hành 24 giờ một ngày và bẩy ngày một tuần. Các văn phòng và vị trí vật lí truyền thống đã bị thay thế bởi doanh nghiệp trực tuyến, và phần lớn giao tác đang xảy ra qua Internet và mọi thứ sẽ sớm dịch chuyển sang tính kết nối. Có vấn đề toàn cầu mà mọi nước phải giải quyết mang tên “thất nghiệp công nghệ.” Điều này có nghĩa là thất nghiệp cao do công nghệ vì máy móc sẽ thay thế con người để tăng năng suất và lợi nhuận nhưng nó cũng tạo ra nhiều cơ hội hơn cho những người biết cách tận dụng ưu thế của nó: Người kĩ thuật.

Câu hỏi của tôi với sinh viên là: “Nếu các bạn không học công nghệ bây giờ, khi nào các bạn sẽ học?”

English version

Tác phẩm, tác giả, nguồn

• Tác phẩm: Xu hướng khoa học công nghệ toàn cầu
• Biên tập: Kipkis.com
• Nguồn: Blog của giáo sư John Vu, Carnegie Mellon University.