Dậy thì là gì?

Đáp: Dậy thì là toàn bộ những thay đổi của cơ thể, tính cách, sinh dục, nội tiết... ở người con gái là khi có kinh lần đầu, ở người con trai là khi có tinh trùng.

                Ở người con gái, những thay đổi về thể chất kéo dài 1 - 2 năm trước khi hành kinh. Đó là giai đoạn trước dậy thì.

                Những biến đổi của cơ thể một người con gái là:

                - Vú nở dần, mô mỡ phát triển ở cánh tay, hông, mông, đùi v.v... tạo nên hình thể đặc biệt của người con gái.

                - Lông chỗ kín bắt đầu mọc. Tiếng nói thay đổi.

                Đó là những biến đổi dần dần của giai đoạn đầu; khi đến giai đoạn dậy thì, những đặc tình sinh dục phụ càng xuất hiện rõ rệt:

                - Vú nở to, lông mọc nhiều ở vùng kín. Các tuyến mồ hôi, đặc biệt là vùng nách và âm hộ cũng phát triển, hoạt động mạnh

                - Lần đầu tiên xuất hiện kinh nguyệt.

                - Người con gái dễ cảm xúc, e thẹn.

                Những biểu hiện đó có thể thấy được dễ dàng; còn có những biến đổi bên trong cơ thể như: Tử cung to lên, từ hình dạng thiếu nhi (ngả về sau) dần dần ngả về trước; noãn bào càng phát triển, sụn tiếp hợp xương dài bắt đầu mất.

                Cha mẹ, bạn bè của người con gái bước vào tuổi dậy thì có thể phát hiện được những dấu hiệu của tuổi dậy thì một cách dễ dàng.

                Ngoài những biến đổi trên, còn có những biến đổi khác nữa như: phát triển chiều cao một cách nhanh chóng, xuất hiện trứng cá ở mặt, mông to và tròn:

                Tuổi dậy thì bình thường ở nữ từ 9 đến 17 tuổi, trung bình 12 tuổi (theo Wilkins). Ở nước ta, đa số con gái thấy kinh lần đầu tiên vào khoảng 15 đến 16 tuổi (có kinh lần đầu tiên là dấu hiệu chắc chắn của tuổi dậy thì).

                Dậy thì không bắt đầu từ tuổi nhất định. Có người con gái thấy kinh từ lúc 10 tuổi, trong khi đó một số bạn cùng lứa tuổi xuất kinh ở tuổi 12 - 13, thậm chí 17 tuổi... Dậy thì chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như: Khí hậu, dinh dưỡng, đời sống tinh thần, hoàn cảnh xã hội, v.v... Ở Việt Nam dậy thì chậm hơn các nước Châu Âu; thiếu nữ thành thị dậy thì sớm hơn thiếu nữ nông thôn; ngưởi phải lao động nặng, quá vất vả dậy thì muộn hơn người làm việc nhẹ...

                Người ta thống nhất gọi dậy thì chậm khi các biến đổi của tuổi dậy thì xuất hiện sau 18 tuổi. Cháu mới 16 tuổi, mặc dù chưa thấy các dấu hiệu của tuổi dậy thì như các bạn cùng trang lứa cũng không vội lo lắng. Việc một người con gái bước vào tuổi dậy thì sớm hơn bình thường hay muộn hơn nói chung không có nghĩa là cơ thể có vấn đề bất thường hay các tuyến nội tiết bị hỏng hoặc do bệnh tật. Điều đó chỉ có nghĩa là nhịp độ phát triển của nó chậm hay nhanh hơn mức trung bình. Nhịp độ ấy dường như mang tính bẩm sinh và thường do di truyền. Do đó, cha mẹ phát triển chậm thì con cái cũng phát triển chậm và ngược lại. Cháu hãy hỏi mẹ và chị (nếu có) xem trước đây mẹ và chị có giống như cháu bây giờ không. Nếu cảm thấy thắc mắc, lo âu quá nhiều về chuyện này, hãy đến một nữ bác sĩ phụ khoa để hỏi ý kiến.

                Mẹ và chị của những em gái bước vào tuổi dậy thì chậm như thế, cần phải hiểu được tâm trạng của con em mình và nói cho nó biết đặc điểm ấy của gia đình mình.