Dàn ý Cảm nghĩ của anh (chị) về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (trích Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác)

Dàn ý Cảm nghĩ của anh (chị) về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (trích Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác)

Ngữ văn lớp 11: Dàn ý bài làm văn số 2 lớp 11 đề 1

VnDoc xin giới thiệu tới bạn đọc tài liệu: . Bộ tài đã được VnDoc tổng hợp cách lập dàn ý chi tiết sẽ là nguồn thông tin hữu ích để giúp các bạn học sinh học tốt Ngữ văn lớp 11. Mời các bạn tham khảo.

Dàn ý Cảm nghĩ của anh (chị) về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh 

Bài làm 1

1. Mở bài 

• Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm của đoạn trích (Nêu luận điểm của đề).
• Không chỉ là một danh y lỗi lạc, Lê Hữu Trác còn là một văn nhân văn nhân tài ba của nước ta ở TKXVIII.
• Nhắc đến ông không thể không nhắc đến "Thương kinh kí sự". Tác phẩm phản ánh hiện thực sâu sắc cuộc sống xa hoa, giàu sang, quyền huy tột bậc của nhà chúa. Giá trị ấy đặc biệt được thể hiện qua đoạn trích "Vào phủ chúa Trịnh".

2. Thân bài 

- (Triển khai vấn đề: Bức tranh chân thực về cuộc sống xa hoa, giàu sang, quyền huy tột bậc của nhà chúa).

• Cảnh vật nơi phủ chúa mới lộng lẫy xinh xắn làm sao: Đâu đâu cũng là cây cố um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, gió đưa thoang thoảng mùi hương. Tất cả điều là kì hoa dị thảo, toàn là những thú quý hiếm mà chỉ có ở nơi đây. Chưa hết thành quách nơi đây mới thực sự là lấu son gác tía. Cung cách xây dựng thật công phu với những dãy hành lang quanh co nối tiếp nhau. Nó tạo cho phủ chúa sự lộng lẫy, nguy nga tráng lệ thật giàu sang mà cũng thật trang nghiêm.
• Bên trong nội cung toàn là những thứ quý hiếm như: mâm vàng, chén bạc, ghế rồng, sập vàng, màn là, trướng gấm toàn những thứ "nhân gian chưa từng thấy". Cảnh nơi phủ chúa đẹp và giàu sang đến mức t/g phải thốt lên: "Cả trời Nam sang nhất là đây". Trong lúc đời sống của muôn dân lầm than cơ cực thì cảnh sống nơi phủ chúa mới thật xa xỉ làm sao. Điều này chính là giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm. Tác phẩm đã tỏ ra khen ngợi nhưng vẫn dửng dưng không hề bị quyến rủ bởi sự giàu sang nơi phủ chúa.

+ Cung cách sinh hoạt: Để vào hậu cung, t/g phải đi qua nhièu lần cửa với những thủ tục rườm rà, nhiêu khê.Những tưởng cứu bệnh như cứu hỏa vậy mà t/g lại phải lui ra chờ vì "thánh thượng đang ngự ở đó". Ông ta còn đang say sưa hưởng lạc với các cung tần mĩ nữ. Xung quanh chúa cha và chúa con có biết bao kẻ hầu người hạ, mặt hoa da phấn, đi lại lặng lẽ như những cái bóng.

+ Nơi ở của thế tử cũng thật khác thường: phải qua 5 - 6 lần trướng gấm, nơi ở tối om, ngột ngạc và thiếu sinh khí. Người ta vì đói ăn thiếu mặc mà bệnh hoạn, ốm yếu đã đành, đây lại vì "ăn quá no, mặc quá ấm" dư thừ về vật chất mà ốm yếu mới thật đau xót làm sao. Chính tác giả cũng cho ngừoi đọc hiểu rõ căn nguyên cơ thể ốm yếu, héo hon, gầy mòn của chúa nhỏ chính là kết quả của lối sống xa hoa giàu sang mà thiếu khí trời và không khí tự do. Cách sống nơi & sinh hoạt nơi phủ chúa càng làm nổi bậc giá trị hiện thực của tác phẩm & đoạn trích.

3. Kết bài 

Khẳng định lại vấn đề và liên hệ bản thân.

Bài làm 2

I. Mở bài

• Lê Hữu Trác, biệt hiệu Hải Thượng Lãn ông, là một nhà văn tài hoa, một danh y lỗi lạc thời Lê - Trịnh, ông nghiên cứu y học và viết bộ sách Hải Thượng y tông tâm lĩnh gồm 66 quyển. Thượng kinh kí sự, quyển cuối của bộ sách này, là một tác phẩm văn học đặc sắc.
• Thượng kinh kí sự ghi lại những cảm nhận của tác giả về cảnh vật, con người mà mình đã chứng kiến trong thời gian được triệu về kinh đô chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Đoạn trích thuật lại việc vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác.

II. Thân bài

- Bằng tài quan sát tinh tế và nét bút ghi chép chân thực, sắc sảo, Lê Hữu Trác đã vẽ lại một bức tranh về cuộc sống xa hoa, quyền quý của chúa Trịnh, đồng thời qua đó cũng bộc lộ thái độ coi thường danh lợi của mình.

A. SINH HOẠT TRONG PHỦ CHÚA

1. Quang cảnh và những sinh hoạt trong phủ chúa được ghi lại khá tỉ mỉ qua con mắt quan sát của một người thầy thuốc miền quê lần đầu bước chân vào thế giới mới lạ này. Tác giả tuy là con quan, sinh trưởng ở chốn phồn hoa, từng biết nhiều nơi trong cấm thành, nhưng việc trong phủ chúa thì chỉ mới nghe nói.

• Quang cảnh phủ chúa cực kì xa hoa, tráng lệ và không kém phần thâm nghiêm, nói lên quyền uy tột bậc của nhà chúa:
  Khi vào phủ phải qua nhiều lần cửa, với những dãy hành lang quanh co nối nhau liên tiếp; nghi trượng, sập, cột đều sơn son thếp vàng, những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy.
• Trong khuôn viên phủ chúa, người giữ cữu truyền báo rộn ràng, người có việc quan qua lại như mắc cửi, cho thấy Chúa giữ vị trí trọng yếu và có quyền uy tối thượng trong triều đình.
• Hai câu thơ của tác giả minh chứng rõ thêm quyền uy và sự sang cả của phủ chúa:

Lính nghìn cửa vác đòng nghiêm nhặt

Cả trời Nam sang nhất là đây!

2. Hệ thống quan lại, quân lính, cung tần, người hầu kẻ hạ… trong phú chúa Trịnh bây giờ rất đông, bao gồm: quan Chánh đường Huy Quận công, quan truyền mệnh (truyền lệnh, truyền chỉ), người truyền mệnh, người giữ cửa, vệ sĩ canh giữ cửa cung, quan hầu cận, quan nội thần, quan tả viện, tiểu hoàng hôn, các vị lương y của sáu cung, hai viện, người đứng đầu hai bên, các phi tần chầu trực, cung nhân đứng xúm xít, lính khiêng cáng, đầy tớ của quan Chánh đường, thị vệ, quân sĩ…

- Số lượng, chức vụ, tính chất của những người phục vụ nêu trên cho thấy uy quyền của nhà chúa và hệ thống quan liêu ăn bám rất lớn. Phủ chúa không chỉ giống cung vua, mà còn uy nghi, oai vụ hơn cả cung vua. Ngoài gia đình nhà chúa, các nhân vật lớn nhỏ khác, tuy quyền hành và phận sự có khác nhau, nhưng đều giống nhau ở chỗ cùng dựa dẫm, khúm núm, ninh bợ người trên, củng cố địa vị cá nhân.

B. VIỆC KHÁM BỆNH THẾ TỬ TRỊNH CÁN

1. Không khí khám bệnh cho thế tử Trịnh Cán vô cùng khẩn trương, nhộn nhịp. Tuy nhiên, tác giả không trực tiếp dùng các từ chỉ sự hối hả, tấp nập, khẩn trương nhưng người đọc vẫn cảm thấy rất rõ không khí đó. Ngay từ sáng tinh mơ đã bị hối thúc bởi tiếng gõ cửa rất gấp, người đưa tin thì thở hổn hển vì phải chạy để báo tin cho kịp. Lính thì đã đem cáng đến chờ sẵn ở ngoài cửa và yêu cầu phải vào phủ chúa ngay.

• Cảnh đi đường được tác giả dựng lên vừa tức cười, vừa đáng thương. Đầy tớ phải chạy đàng trước hét đường, cáng thì chạy như ngựa lồng khiến người được khiêng bị xóc một mẻ, khổ không nói hết…
• Khi bước chân vào cửa phủ chúa, không khi càng khẩn cấp hơn. Người giữ cửa truyền báo rộn ràng, các danh y, cung nữ tấp nập hầu hạ xúm xít bên Trịnh Cán…
• Người tường thuật tuy không bộc lộ thái độ của mình bằng ngôn ngữ trực tiếp, nhưng qua cách xưng hô về chúa, cách miêu tả sự việc đã toát lên một giọng điệu hài hước, châm biếm.
• Các quan ngự y ngày đêm chầu chực ở “phòng trà” để liệu phương thuốc trị bệnh cho Trịnh Cán, nhưng lại sợ trách nhiệm, chỉ dựa ý quan Chánh đường Hoàng Đình Bảo để ra toa. Ngay cả Hoàng Đình Bảo, sự phụ thuộc còn thảm hại hơn, hoàn toàn đặt mọi hi vọng, danh vọng, ngôi vị vào chú thế tử bé con ốm yếu, bệnh hoạn.

2. Hình ảnh thế tử Trịnh Cán xuất hiện trong khung cảnh vây bọc thâm nghiêm, giữa vàng son vương giả nhưng thiếu sinh khí: ở trong tối om (…) Đi qua độ năm, sáu lần trướng gấm như vậy, đến một cái sập thép vàng. Một người ngồi trên sập độ năm, sáu tuổi, mặc tơ lụa đỏ (…) cây nến to cắm trên một cái giá bằng đồng (…) Xung quanh lấp lánh, hương hoa ngào ngạt.

- Cách kể trực tiếp, Thế tử cười; “Ông này lạy khéo”, gợi rõ bản chất thơ trẻ, hồn nhiên nhưng cũng ra vẻ “bề trên” của thế tử. Song, khi cởi áo, xem bệnh thì tinh khí khô hết, da mặt khô, rốn lồi to, gân thời xanh, tay chân gầy gò… nguyên khí đã hao mòn, thương tổn quá mức. Vừa kể chuyện, trò chuyện với quan Chánh đường, vừa miêu tả, vừa nhận xét, chẩn đoán bệnh, tác giả cho thấy chân dung nhân vật hiện ra thật sinh động cùng với nguyên nhân của bệnh: vì Thế tử ở trong chốn màn the, trướng phủ, ăn quá nom mặc quá ấm nên tạng phủ yếu đi.

3. Tâm trạng, suy nghĩ của tác giả trước khi bốc thuốc:

Sau khi thăm bệnh, đã tìm ra cách chữa cho Thế tử nhưng tác giả lại nghĩ ngợi, đắn đo:

• Nếu chữa được bệnh thì sẽ bị danh lợi nó ràng buộc, không làm sao về núi được nữa. Do đó, ông định dùng phương thuốc hòa hoãn, nếu không trùng thì cũng không sao bao nhiêu, để rút lui về quê sống tự do.
• Tuy nhiên, nghĩ lại, tác giả chọn cách phải dốc hết cả lòng thành, để nối tiếp cái lòng trung của cha ông mình.
• Ông đã kê toa chữa bệnh đúng lương tâm của người thầy thuốc.

Nghệ thuật

• Ghi chép sự việc theo cách vừa thuật sự chân thực, cụ thể vừa nhận xét khéo léo. kín đáo (Mâm vàng, chén bạc, đồ ăn toàn là của ngon vật lạ, tôi bấy giờ mới biết cái phong vị của nhà đại gia).
•  Khắc họa chân dung nhân vật sinh động bằng vài chi tiết (hình ảnh Thế tử Trịnh Cán).
• Dẫn dắt tình tiết theo trình tự thời gian và không gian rất phù hợp với diễn biến câu chuyện.
• Giọng văn kể chuyện khách quan đồng thời lại xen những câu ý vị. hài hước, tạo sự thú vị cho người đọc: Tôi nín thở đứng chờ ở xa; bị xóc một mẻ; tối tom không tháy có cửa ngõ gì cả…

III. Kết bài

• Vào phủ Chúa Trịnh là một bức tranh hiện thực sắc nét về sinh hoạt của vua chúa thời xưa, cụ thể là uy quyền và cảnh sống xa hoa của chúa Trịnh Sâm.
• Qua đoạn trích, với bút pháp kí sự tài hoa, người đọc còn thấy được bức chân dung tự họa của tác giả: một con người trung thực, một danh y có tài, thờ ơ với lợi danh, khinh ghét bọn quyền thế. 

-----------------------------

VnDoc.com đã giới thiệu tới bạn đọc bài: . Cùng chủ đề này, VnDoc.com mời các bạn tham khảo tài liệu Học tốt Ngữ văn 11, Đề thi học kì 1 lớp 11 mà VnDoc.com đã sưu tầm, tổng hợp. Chúc các bạn học sinh học tập hiệu quả!

.