Bài tập 6 trang 20, 21 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 12

Nội dung so sánh

Châu Phi

Khu vực Mĩ Latinh

Thời gian giành độc lập

Đối tượng đấu tranh

Mục tiêu đấu tranh

Nội dung đấu tranh

Phương pháp đấu tranh

Nội dung so sánh

Châu Phi

Khu vực Mĩ Latinh

Thời gian giành độc lập

Những năm 70 của thế kỉ XX

Đầu thế kỉ XIX

Đối tượng đấu tranh

Chống chủ nghĩa thực dân cũ

Chống thực dân kiểu mới

Mục tiêu đấu tranh

đấu tranh giành độc lập

đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mỹ

Nội dung đấu tranh

phong trào đấu tranh giành độc lập ở châu Phi bùng nổ mạnh trước hết là ở Bắc Phi:

-Mở đầu là cuộc binh biến của binh lính và sĩ quan yêu nước Ai Cập (1952), lật đổ vương triều Pharuc, chỗ dựa của thực dân Anh, lập ra nước Cộng hòa Ai Cập ( 18/6/1953).

-Tiếp theo là Libi (1952), An-giê-ri. (1954-1962)

b. Nửa sau thập niên 50, hệ thống thuộc địa của thực dân ở châu Phi tan rã, nhiều quốc gia giành được độc lập như:

-1956 Tuy-ni-di, Ma-rốc, Xu-đăng,

-1957 Gana...

-1958 Ghi nê.

-1960 là "Năm châu Phi" với 17 nước được trao trả độc lập.

-Năm 1975, thắng lợi của cách mạng Ăng-gô-la và Mô-dăm-bích đã chấm dứt chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi cùng và hệ thống thuộc địa của Bồ Đào Nha bị tan rã .

-Từ 1975 đến nay: Hoàn thành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân cũ, giành độc lập dân tộc với sự ra đời của nước Cộng hòa Dim-ba-bu-ê (1980) và Namibia (03/1990).

-  Tại Nam Phi, trước áp lực đấu tranh của người da màu,  bản Hiến pháp 11-1993, chế độ phân biệt chủng tộc (Apartheid) bị xóa bỏ.

- Trong cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên, ông  Ne- xơn Man- đê -la (Nelson Mandela) trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của nước Cộng hòa Nam Phi (1994).

Tại Cu ba

+ Tháng 3/1952, Mỹ giúp Ba-ti-xta lập chế độ độc tài quân sự, xóa bỏ Hiến pháp 1940, cấm các đảng phái chính trị hoạt động, bắt giam và tàn sát nhiều người yêu nước…

+ Nhân dân Cu Ba đấu tranh chống chế độ độc tài Ba-ti-xta dưới sự lãnh đạo của Phi-đen Ca-xtơ-rô.

+ Ngày1/1/1959, chế độ độc tài Ba-ti-xta bị lật đổ, nước Cộng hòa Cu Ba thành lập.

+ Sau khi cách mạng thành công, Cu ba tiến hành  cải cách dân chủ.

+  1961 tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

* Các nước khác

- Tháng 8/1961, Mỹ lập tổ chức Liên minh vì tiến bộ lôi kéo các nước Mỹ La-tinh nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Cu Ba.

- Từ  thập niên 60 -70, phong trào đấu tranh chống Mỹ và chế độ độc tài thân Mỹ giành độc lập phát triển mạnh  giành nhiều thắng lợi.

Thí dụ:

+ 1964 - 1999 Panama đấu tranh và thu hồi chủ quyền kênh đào Panama

+ 1962 Ha mai ca, Tri ni đát, Tô ba gô.

+ 1966 là Guy a na, Bác ba đốt

+ 1983 có 13 nước độc  lập ở Ca ri bê

- Với nhiều hình thức: bãi công của công nhân, nổi dậy của nông dân, đấu tranh nghị trường, đấu tranh vũ trang…., biến châu lục này thành “lục địa bùng cháy” (tiêu biểu là phong trào đấu tranh vũ trang ở Vê-nê-xu-ê-la, Pê-ru…)

- Kết quả  chính quyền độc tài ở Mỹ La tinh  bị lật đổ, chính phủ dân tộc dân chủ được thiết lập.

Phương pháp đấu tranh

Đấu tranh chính trị hợp pháp

và thương lượng

Nhiều hình thức đấu tranh phong phú (bãi công, nổi dậy, đấu tranh vũ trang).