Thuyết minh về cây lúa

Đề bài: Anh chị hãy thuyết minh về cây lúa

Bài làm

Từ xa xưa cho tới tận ngày nay, cây lúa hiện diện trong chính đời sống của mỗi người Việt.Truyền thuyết về sự ra đời cũng như ý nghĩa của hạt gạo cây úa trong đờ sống tinh thần cũng như tín ngưỡng của người dân Việt. Sự tích Lang Liêu đã làm nên bánh chưng, bánh giầy tượng trưng cho trời và đất – để kính dâng vua Hùng. Chính vì thế, cây lúa nước đã trở thành một nét đẹp văn hóa của người Việt. Hình ảnh của cây lúa và người nông dân đã trở thành những mảnh màu không thể thiếu trong bức tranh của làng quê Việt Nam bây giờ và mãi mãi về sau.

Thật vậy! Cây lúa quả thật gắn bó thân thiết với người dân Việt Nam! Vậy lúa có nguồn gốc từ đâu? Chủng loại của chúng như thế nào? Lúa Việt Nam có nguồn gốc từ một loài lúa hoang, được tổ tiên ông cha ta mang về trồng cách đây rất lâu rồi. Trải qua quá trình thuần hóa cùng với sự chăm sóc của dân ta loài lúa hoang kia đã trở thành giống lúa thuần chủng của nước ta.

Lúa là cây lương thực chính của người dân Việt Nam nói riêng và người dân châu á nói chung. Chúng là loài thân thảo, thuộc nhóm cây ngũ cộc Thân cây lúa hình ống dài, chia thành từng lóng và mắt. Lóng thường rỗng ruột, chỉ có phần mắt là đặc. Lá lúa có phiến dài và mỏng, mọc bao quanh thân, mặt lá nhám, có gân chạy song song. Tùy thời kì sinh trưởng, phát triển mà lá lúa có màu sắc khác nhau. Còn nhỏ, chúng đã khoác lên mình màu áo xanh lá mạ đẹp mắt; thời đương phát triển thì mang màu xanh lá cây, khi chín lá lúa ngả sang màu vàng. Hoa lúa nhỏ nhắn, mọc thành nhiều chùm dài. Nhìn qua, có lẽ không ai nhận ra đó là hoa lúa. Cũng bởi thế, có lần em tôi hỏi:

– Chị ơi, lúa không có hoa thì làm sao ra quả rồi có hạt gạo được!

– Thế thì em nhầm rồi! Hoa lúa cũng chính là quả lúa và hạt thóc sau này đó!

– Chị giải thích cho em hiểu được không?

– Hoa lúa không có cánh, chỉ có những vảy nhỏ bao bọc lấy nhụy ở bên trong. Lúc nở, đầu nhụy thò ra ngoài, có một chùm lông để quét hạt phấn. Chúng tự thụ phấn rồi biến thành quả, chất tinh bột ở bên trong khô đặc lại dần và biến thành hạt lúa chín vàng!

Qua đoạn nói chuyện của chị em tôi, mọi người biết hoa lúa như thế nào rồi, đúng không? Vậy có ai biết một năm ở nước ta trồng được bao nhiêu vụ lúa? Trước đây, người Việt chỉ có hai vụ lúa: chiêm và mùa. Ngày nay, khoa học phát triển, mỗi năm có nhiều vụ nối tiếp nhau. Trồng lúa phải trải qua nhiều giai đoạn: từ hạt thóc nảy mầm ta gieo mạ, nhổ mạ, cấy lúa xuống ruộng. Ruộng phải cày bừa, làm đất, bón phân, sâm sấp nước. Khi lúa đẻ nhánh thành từng bụi (đang thì con gái) lại phải làm cỏ, bón phân, diệt sâu bọ. Rồi lúa lên đòng, trổ bông đến lúa chắc hạt, chín vàng. Người nông dân cắt lúa về tuốt hạt, phơi khô, xay xát thành gạo…. Phải vất vả biết bao mới làm ra được hạt gạo nuôi sống con người!

Cây lúa có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống vật chất của chúng ta! Từ cây lúa chúng ta làm ra hạt gạo- thực phẩm cung cấp chất dinh dưỡng thiết yếu, rất cần thiết cho cơ thể con người. Ngoài việc nuôi sống người, hạt lúa, hạt gạo còn gắn bó với đời sống tinh thần của nhân dân đất Việt: hạt gạo tượng trưng cho những gì tinh túy nhất của trời và đất. Có rất nhiều loại lúa gạo khác nhau: gạo tẻ, gạo nếp,… Mỗi loại đều có cách chế biến riêng biệt, đa dạng. Gạo nếp dùng làm bánh chưng, bánh giầy, đồ xôi. Đó là những món ăn không thể thiếu trên bàn thờ của người Việt Nam ngày lễ tết. Lúa nếp non được dùng để làm cốm- một thức quà thanh cao của đất Hà Thành. Từ lúa gạo, dân ta còn chế biến ra rất, rất nhiều loại bánh khác nhau: bánh đa, bánh đúc, bánh giò, bánh phở, cháo,… Nếu không có lúa, gạo thật là khó khăn trong việc tạo nên nền văn hóa ẩm thực đậm đà bản sắc dân tộc Việt.

Lúa được ví như là "biển vàng" trong ca khúc "Em đi giữa biển vàng", được ca ngợi tính mộc mạc, giản dị trong bài hát "Về với lúa" hay trong bài "Hát về cây lúa hôm nay". Có thể nói, loài cây thân thuộc này đã đi sâu và trở thành một nét đẹp trong thơ ca nước nhà.

Ngày nay, nhờ khoa học kĩ thuật, nước ta đã lai tạo được rất nhiều giống lúa mới, phù hợp với nhiều địa hình, khí hậu, loại đất khác nhau. Việt Nam từ một nước còn nhiều hạn hẹp về kinh tế nay đã cố gắng vươn lên vị trí cao trong xuất khẩu gạo. Cũng bởi thế mà kinh tế nước nhà dần có những tiến triển tốt đẹp, khẳng định vị thế trên thế giới.

Tóm lại, cây lúa có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống và kinh tế nước ta. Lúa bao đời là bạn thân thiết của nông dân Việt Nam kể cả vật chất lẫn tinh thần. Chúng ta mãi mãi yêu quý hạt lúa, hạt gạo-hạt ngọc trời ban cho.