Kể cho bố mẹ nghe một chuyện lí thú (hoặc cảm động, hoặc buồn cười,...) mà em đã gặp ở trường.

Số là cách đây vài năm, có một nhà xuất bản gửi đến các nhà văn, nhà thơ quen biết trong cả nước một câu hỏi, tôi còn nhớ đại ý, nhà văn, nhà thơ thời thơ ấu học văn như thế nào, sau đó in thành sách Nhà văn học văn.

BÀI THAM KHẢO

Thằng con tôi mười một tuổi. Qua mùa thi chuyển cấp, nhân một buổi chiều đi chơi mát... đang hỏi nó về chuyện thi cử, nó chợt hỏi lại:

-     Ba! có bao giờ ba thấy một bài luận văn nào không điểm không? Con số không cô cho bự bằng quả trứng gà. Không phải cho bên lề, mà một vòng tròn giữa trang giấy. Thiệt đó ba. Chuyện ngay trong lớp của con, chứ không phải con nghe kể đâu.

Tôi chưa kịp hỏi, nó tiếp:

Còn thua ba nữa đó, ba ít nhất cũng được nửa điểm. Còn thằng bạn con, con sốkhông bự như quả trứng.

Sốlà cách đây vài năm, có một nhà xuất bản gửi đến các nhà văn, nhà thơ quen biết trong cả nước một câu hỏi, tôi còn nhớ đại ý, nhà văn, nhà thơ thời thơ ấu học văn như thế nào, sau đó in thành sách Nhà văn học văn. Tôi kể, hồi tôi học ở trường trung học Nguyễn Văn Tố(1948 — 1950) tôi là một học sinh trung bình, và môn Văn không đến nỗi liệt vào loại kém, nhưng không có gì tỏ ra là người có khiếu văn chương. Và có một lần, bài luận văn của tôi chỉ được có một điểm trên hai mươi (1/20).

Đó là kỉ niệm không quên trong đời học sinh của tôi, môn Văn.

Tôi hỏi con:

-     Luận văn cô cho khó lắm hay sao mà bạn con bị không điểm?

-     Luận văn cô giáo cho “Trò hãy tả một buổi làm việc ban đêm của bố”.

-     Con được mấy điểm?

-     Con được sáu điểm.

-     Con tả ba như thế nào?

-     Thì ba làm việc làm sao con tả vậy.

-     Mấy đứa khác, bạn của con?

Thằng con tôi chợt nhớ, nó liền liến thoắng:

A! Có một thằng, ba nó không hề làm việc ban đêm mà nó cũng được sáu điểm đó ba.

-     Đêm ba nó làm gì?

-     Nó nói đêm ba nó thường đi nhậu.

-     Nó tả ba nó đi nhậu à?

-     Dạ, không phải: Ba nó làm việc ban ngày nhưng khi nó tả thì nó tảba nó làm việc ban đêm, ba hiểu chưa?

-     Còn thằng bạn bị không điểm, nó tả như thế nào?

-     Nó không tả không viết gì hết, nó nộp giấy trắng cho cô.

-     Sao vậy?

Hôm trả bài cho lớp, cô gọi nó lên, cô giận lắm, ba. Cô hét “ Sao trò không làm bài?”. Nó cúi đầu làm thinh. Cô lại hét to hơn: “Hả?”, nó cũng làm thinh. Tụi con ngồi dưới, đứa nào cũng run.

-     Nó là học trò loại “cá biệt” à?

-     Không phải đâu ba, học trò tiên tiến đó ba.

-     Sao nữa? Nó trả lời cô giáo như thế nào?

-     Nó cứ làm thinh. Tức quá, cô mới quất cây thước xuống bàn cái chát:

“Sao trò không làm bài?” Tới lúc đó nó mới nói: “Thưa cô, con khôngcó ba”. Nghe nói, hai con mắt cô mở tròn như hai cái tô. Cô đứng sững như trời trồng vậy ba!

Tôi bỗng nhập vai vào cô giáo. Tôi thấy mình ngã qụy xuống trước đứa học trò không có ba.

Sau đó cô và cả lớp mới biết được, em mồ côi cha khi vừa mới lọt lòng mẹ. Ba em hi sinh trên chiến trường biên giới. Từ ấy, má em ở vậy, tần tảo nuôi con...

Có người bảo em: “Sao mày không tả ba của đứa khác”, em không đáp, cúi đầu, hai giọt nước mắt chảy dài xuống đôi má.

Chuyện của đứa học trò bị bài văn không điểm đã để lại trong tôi một nỗi đau. Em bị không điểm, nhưng với tôi — người viết văn, là một bài học, bài học trung thực, sáng tạo không đồng nghĩa với bịa đặt.

Giữa những dòng bịa đặt và trang giấy trắng, tôi xin để trang giấy trung thực trên bàn viết.