31/03/2021, 15:34

Bài văn phân tích tác phẩm "Chiếc lược ngà" số 8 - 10 Bài văn phân tích tác phẩm "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng hay nhất

Trong suốt quãng đời cầm bút của mình, có những nhà văn chỉ ghi lại dấu ấn bằng một vài tác phẩm nhưng tiếng vang của nó lại lưu truyền mãi qua nhiều thế hệ độc giả. “Chiếc lược ngà” là một tác phẩm như thế. Đây là một tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nó đã để lại ấn ...

Trong suốt quãng đời cầm bút của mình, có những nhà văn chỉ ghi lại dấu ấn bằng một vài tác phẩm nhưng tiếng vang của nó lại lưu truyền mãi qua nhiều thế hệ độc giả. “Chiếc lược ngà” là một tác phẩm như thế. Đây là một tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nó đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt.


Tác phẩm được viết năm 1966 khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ những năm kháng chiến chống Mĩ và được đưa vào tập truyện cùng tên. Truyện kể về cuộc gựp gỡ ngắn ngủi của anh Sáu – chiến sĩ cách mạng với ba ngày phép và bé Thu – con gái của anh. Những gì bé Thu biết về bố nó chỉ là hình ảnh anh Sáu trong bức ảnh chụp chung với mẹ nó ngày cưới nhau. Hồi đó, bố nó chưa có vết sẹo trên mặt.


Phân tích truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang SángSau bao nhiêu năm xa cách, anh Sáu ngày trở về đã trở thành một người đàn ông già dặn, nếm đủ mọi sương gió và phải gánh chịu hậu quả mà chiến tranh để lại – vết sẹo trên má làm gương mặt anh có phần biến dạng. Chính vết sẹo đó đã khiến bé Thu nhất quyết không chịu nhận lại cha của mình cho đến khi anh sắp lên đường quay lại chiến trường gian khó, ác liệt. Giây phút nó chạy đến ôm chầm lấy ba “Không cho ba đi. Ba phải ở nhà với con” khiến cho cả tác phẩm bừng sáng tình cha con, khiến nhiều độc giả phải nghẹn ngào bật khóc. Khi quay trở lại chiến trường, anh Sáu vẫn nhớ lời hứa với con. Anh làm tặng bé Thu một chiếc lược ngà nhưng chưa kịp trao cho con anh đã hy sinh nơi chiến trường. Chiếc lược được một người đồng chí của anh là bác Ba đưa lại cho bé Thu.


Tình cảm cha con sâu nặng được thể hiện qua hai tình huống. Đầu tiên là cuộc gặp gỡ của hai cha con ông Sáu sau tám năm xa cách, nhưng thật trớ trêu là bé Thu không nhận cha, đến lúc em nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải lên đường. Tình huống hai, ở khu căn cứ, ông Sáu dồn tất cả tình yêu thương và lòng mong nhớ đứa con vào việc làm cây lược ngà nhưng ông đã hi sinh khi chưa kịp trao món quà ấy cho con gái. Như vậy câu chuyện đã đi từ tình yêu mãnh liệt của bé Thu dành cho cha đến tình cảm sâu sắc, thắm thiết mà ông Sáu dành cho đứa con của mình. Có thể thấy, đây là tình huống đầy éo le mà chúng ta thường gặp trong chiến tranh.


Tình tiết éo le của chuyện bắt đầu từ cuộc gặp gỡ của hai cha con sau bảy năm xa cách. Cũng giống như Thu, anh Sáu chỉ thấy con qua tấm ảnh nhỏ luôn mang bên người. Tình cảm cha con chất chứa bao năm khiến anh không khỏi xúc động khi trở về, nhìn thấy đứa con gái nhỏ của mình: “Xuồng vào bến, thấy một đứa bé độ tám tuổi, tóc cắt ngang vai, mặc quần đen, áo bông đỏ đang chơi nhà chòi dưới bóng cây xoài trước sân nhà, đoán biết là con, không thể chờ xuồng cập lại bến, anh nhún chân nhảy thót lên, xô chiếc xuồng tạt ra, khiến tôi bị chới với. Anh bước vội vàng với những bước dài, rồi dừng lại kêu to: Thu! Con!”.


Nhưng thật trớ trêu, đáp lại tình cảm nồng nàn của người cha, bé Thu lại tỏ ra sợ hãi và ngờ vực: “Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Lần đầu tiên nhìn thấy người đàn ông lạ, lại xưng là ba, con bé hết sức ngạc nhiên và sợ hãi, mặt nó bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lên: “Má ! Má !”. Anh Sáu càng muốn gần con để vỗ về yêu thương thì đứa con lại càng tỏ ra lạnh nhạt, xa lánh bởi trong mắt nó anh không giống người cha trong tấm ảnh chụp chung với mẹ. Khi má bảo gọi cha vào ăn cơm nó nhất quyết không chịu nhưng vì má ép quá nó cũng chỉ gọi trống không “Vô ăn cơm”. Khi má không có nhà, nó lâm vào thế bí, muốn nhờ anh Sáu chắt bớt nước nồi cơm đang sôi mà nó vẫn giữ thái độ xa lánh, nhất quyết không chịu gọi một tiếng cha.


Đến bữa cơm, anh Sáu yêu chiều gắp cho nó một miếng trứng cá vàng ươm nhưng nó lại bất ngờ lấy đữa hất rơi xuống đất. Hành động ngang ngược của nó đã khiến anh Sáu tức giận, anh ra tay đánh nó. Trước hành động đó của cha, bé Thu chỉ “lặng lẽ đứng dậy, bước ra khỏi mâm” bỏ ăn, chèo xuồng về nhà bà ngoại bên kia sông. Lúc cởi dây xuồng, nó còn cố ý khua dây xích kêu rộn ràng để tỏ ý bất bình.


Thật ra đằng sau sự ương ngạnh kia của Thu là tình yêu vô bờ bến mà cô bé dành cho cha của mình. Anh Sáu ngày trở về đã không còn giống với bức ảnh chụp chung với má. Bé Thu còn quá nhỏ để có thể hiểu ra những khắc nghiệt mà chiến tranh mang đến. Có trách thì phải trách chiến tranh đã vô tình trở thành bức ngăn tình yêu thương của một cô bé dành cho cha mình.


Nhưng khi về nhà bà ngoại, nó đã hiểu ra mọi chuyện. Bà ngoại đã kể cho nó nghe nguyên nhân của vết sẹo là do giặc Pháp đã làm cha nó bị thương. Khi sự nghi ngờ được xóa bỏ bé Thu vô cùng ân hận, day dứt về cách cư xử lạnh nhạt của mình với cha. Vì thế, hết ba ngày phép của cha, trước giờ phút chia tay, tình yêu và nỗi mong nhớ của Thu như bừng cháy. Nó cất tiếng “Ba” đầu tiên.


Tiếng “Ba” như xé lòng, xé tan đi sự im lặng, cào xé cả tâm can của tất thẩy mọi người. Đó là tiếng “ba” mà nó đè nén bao nhiêu năm nay, là tiếng “Ba” mà anh Sáu đã mong chờ suốt ngần ấy thời gian. Tiếng “ba” như vỡ tung ra từ đáy lòng nó, nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con sóc, nó nhảy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa… Hai tay nó siết chặt lấy cổ, chắc nó nghĩ hai tay không thể giữ được ba nó, nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, và đôi vai nhỏ bé của nó run run. Tiếng gọi “ba” như cào xé, cái ôm thật chặt đầy nồng thắm ấy khiến người đọc không khỏi nghẹn ngào xúc động.


Sau khi chia tay với gia đình, nỗi day dứt, ân hận ám ảnh anh Sáu suốt nhiều ngày là việc anh đã lỡ tay đánh con. Lời dặn tha thiết của đứa con: “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba!”, đã thôi thúc anh nghĩ đến việc làm một chiếc lược ngà nhỏ xinh dành tặng con gái. Chiếc lược là báu vật anh dành tất cả tình yêu thương của mình vào đó nhưng chưa kịp trao nó cho Thu anh đã hi sinh nơi chiến trường. Chiếc lược từ món quà dành tặng con đã trở thành kỷ vật anh để lại cho con với dòng chữ: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”.


Sức hấp dẫn của “Chiếc lược ngà” cũng chính là toát ra từ tình cảm cha con sâu nặng ấy. Một cốt truyện đơn giản mà chặt chẽ, cùng những yếu tố bất ngờ mà hợp lí đã tạo được sự bất ngờ đầy được hứng thú cho người đọc, nhất là khi hiểu được diễn biến lôgic ở bên trong các sự việc, hành động có vẻ mâu thuẫn.


Có thể thấy, truyện ngắn “Chiếc lược ngà” đã diễn tả chân thực tình cha con thắm thiết, sâu nặng. Trong hoàn cảnh chiến tranh, tình cảm ấy càng thiêng liêng, ngời sáng. Đặc biệt, ẩn sau câu chuyện được kể một cách khách quan là tiếng nói lên án chiến tranh xâm lược gây bao đau khổ cho con người. Với hai lớp phản ánh hiện thực và nhân đạo đan xen nhau cùng với những gì mà nó thể hiện, “Chiếc lược ngà” xứng đáng là tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Quang Sáng.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)
Ảnh minh họa (Nguồn internet)

Nguyễn Mỹ Hương

187 chủ đề

43907 bài viết

Cùng chủ đề
Có thể bạn quan tâm
0