Trường Trung học phổ thông Nguyễn Thượng Hiền là một trường trung học phổ thông công lập có lớp chuyên tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trường được thành lập năm 1970, với tên gọi ban đầu là trường trung học Tân Bình. Trường hiện có hơn 2000 học sinh học ở ba khối lớp 10, 11 và 12 gồm các học sinh lớp chuyên (toán, lý, hóa, văn, Anh), lớp chọn, lớp học các môn KHTN bằng tiếng anh và lớp thường. Hiện nay, tất cả học sinh của trường đều được học tăng cường tiếng Anh. Trường là một trong số những trường tốt nhất thành phố; cùng với các trường Phổ thông Năng Khiếu, chuyên Lê Hồng Phong, chuyên Trần Đại Nghĩa, trường THPT Nguyễn Thượng Hiền có tỉ lệ học sinh giỏi cấp quốc gia, cấp thành phố, tỉ lệ đậu đại học cao nhất thành phố.
1985 Nhà nước quyết định đổi tên trường thành trường Cấp III Nguyễn Văn Trỗi. Sau đó không lâu, nhà trường lại được đổi tên thành trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thượng Hiền, vinh danh nhà nho học giỏi, hiếu nghĩa và yêu nước Nguyễn Thượng Hiền.
Từ năm 1984, trường đã ổn định và bắt đầu nhận bằng khen trường xuất sắc của ngành giáo dục thành phố, luôn đạt danh hiệu trường tiên tiến, lá cờ đầu của ngành, lá cờ đầu toàn quốc, Huân chương Lao động hạng ba,.... Trường có tỉ lệ tốt nghiệp phổ thông thuộc loại cao nhất, điểm tuyển sinh lớp 10 cao nhất, tỉ lệ đỗ đại học khá cao, các giải cao trong các cuộc thi các thành phố, quốc gia và quốc tế. Ngoài ra trường cũng đạt nhiều thành tích xuất sắc trong các hoạt động về văn thể khác. Năm 1997, trường xây dựng khu thí nghiệm và hành chính đối diện với khu thư viện và hội trường ngày nay bằng kinh phí tự túc, một số phòng hiện đã thay đổi chức năng, thư viện ngoại văn của trường cũng thuộc khu này. Năm 1999, trường được nhà nước đầu tư cho xây dựng, mở rộng, nâng cấp để trở thành một trường hoàn chỉnh, quy mô lớn. Trường long trọng tổ chức 30 năm thành lập trường vào năm 2000.
Ngày 20 tháng 11 năm 2008, trường đón nhận Huân chương lao động hạng nhất do nhà nước trao tặng. Cùng năm đó, trường tiến hành nâng cấp phòng vi tính, khu bán trú, xây dựng lại nhà thi đấu thể thao, xây mới hồ bơi và phòng tập thể hình với tổng kinh phí 33 tỷ đồng và khánh thành các hạng mục này tại lễ kỷ niệm 40 năm thành lập trường vào ngày 24 tháng 4 năm 2010.
Năm 2012, trường là cơ sở giáo dục đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục cấp độ 3 - cấp độ cao nhất trong các cấp độ kết quả kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục phổ thông.
Trong các buổi lễ khai giảng, bế giảng, nhà giáo Việt Nam, trường luôn được sự quan tâm của lãnh đạo thành phố. Trong buổi lễ khai giảng năm học 2012 - 2013 trường vinh hạnh đón tiếp đồng chí Lê Thanh Hải, ủy viên Bộ chính trị, Bí thư thành ủy thành phố và ông Lê Hồng Sơn, Giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo. Tại buổi lễ, Bí thư Thành ủy Lê Thanh Hải tin tưởng và mong muốn học sinh trường Trung học phổ thông Nguyễn Thượng Hiền luôn luôn học tập và làm theo lời Bác Hồ dạy, say mê học tập, rèn luyện đạo đức và lối sống để báo hiếu gia đình, trở thành người công dân ưu tú của Thành phố Hồ Chí Minh, của đất nước Việt Nam.
