Phân tích giá trị hiện thực và nhân đạo trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương

– Bài 1

Từ xưa đến nay, rất nhiều các nhà văn, nhà thơ đã hướng ngòi bút sáng tác của mình tới đề tài những người phụ nữ. “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là một trong những tác phẩm rất nổi tiếng với nội dung bày tỏ nỗi niềm xót xa, thương thay cho thân phận “ ba chìm bảy nổi” của người phụ nữ qua nhân vật Vũ Nương. Gía trị hiện thực và giá trị nhân đạo là hai điểm sáng nổi bật trong toàn bộ tác phẩm.

Nguyễn Dữ được đánh giá là “ cây bút kì tài của văn học cổ Việt Nam”. “ Chuyện người con gái Nam Xương” là một truyện ngắn với những yếu tố li kì, sáng tạo miêu tả về một bức tranh thu nhỏ của xã hội thế kỉ 16.

Câu chuyện đã tố cáo chiến tranh trong thời phong kiến đã dẫn đến biết bao khổ đau, xót xa cho người dân vô tội. Khi Trương Sinh bị bắt đi lính để lại vợ dại con thơ chốn quê nhà. Trách nhiệm của người làm mẹ, làm cha dồn hết trên đôi vai của người vợ tên Vũ Nương. Chính vì lẽ đó là nguyên nhân dẫn đến những hiểu lầm và gây nên cái chết oan của người vợ bạc mệnh. Một sự thật xót xa nữa chính là bé Đản, khi vừa sinh ra đã không biết mặt cha, không được sự quan tâm, chăm sóc từ người cha thân yêu của mình. Trong tâm tưởng của bé chưa một lần được chạm, được ôm lấy người cha thật sự của mình. Vì thế, bé đã tưởng nhầm cái bóng là cha của mình, vô tình gây nên cái chết của mẹ.

Nhắc tới người mẹ già của Trương Sinh, vì lo lắng, thương nhớ con trai nên sinh ra bệnh tật, đau ốm triền miên. Tới lúc qua đời, đi về với thế giới bên kia, bà cũng chẳng có cơ hội được gặp đứa con trai duy nhất của mình tới một lần. Thế nhưng, nỗi bất hạnh lớn nhất có lẽ là cuộc đời của nàng Vũ Nương. Chưa được đoàn tụ, hưởng hạnh phúc cuộc sống gia đình bao lâu thì đã phải chịu cảnh chia ly, một mình bụng mang dạ chửa lại phải chăm sóc mẹ già. Những năm tháng của tuổi thanh xuân đã phải sống trong cơ cực, nhớ thương. Tất cả những nỗi éo le của những mảnh đời trong câu chuyện đều bắt nguồn từ chiến tranh gây nên. Chiến tranh gây nên sự chia cách, cô độc khi trẻ lớn lên không biết mặt cha, người mẹ già chẳng thể nhìn mặt con trai lần cuối.

Chiến tranh đã gây nên biết bao cảnh đổ máu, cái chết cho biết bao gia đình. Chính xã hội với chế độ nam quyền đã cướp đi người chồng thân yêu của biết bao người phụ nữ. Cũng như bao người phụ nữ khác, Vũ nương còn là nạn nhân của chế độ trọng hình thức, phân cấp giàu nghèo sâu sắc. Chỉ với trăm lạng vàng, người ta đã cưới được một cô vợ “ thùy mị nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp” chứ chẳng phải xuất phát từ tình yêu. Người giàu, họ cho mình cái quyền được chọn lựa, định đoạt số phận của kiếp người phụ nữ. Trong khi đàn ông năm thê bảy thiếp thì người phụ nữ phải chịu cảnh một thân một mình, thủ tiết chờ chồng.

Hơn thế nữa, chính xã hội ấy cho người đàn ông quyền được rẻ rúng, nghi ngờ tấm lòng thủy chung son sắt của người vợ. Bao nhiêu tháng ngày yêu chồng nhớ nhung, vậy mà khi chồng từ mặt trận trở về, nàng còn chưa hưởng được chút quan tâm, chăm sóc đã vướng vào vòng lao lí, mắng nhiếc. Họ tự cho họ cái quyền vũ phu, đánh đập người phụ nữ mà chẳng cần biết lý do.  Có thể nói, Trương Sinh là sản phẩm được sinh ra trong chế độ xã hội mục nát, bạo tàn ấy.

Hiện thực tàn khốc nhất chính là cái chết của Vũ Nương, Khi Trương sinh nghe theo lời con nhỏ mà kết án vợ hư hỏng, đã thất tiết khi mình đi vắng. Vũ nương- một người phụ nữ chân yếu tay mềm chẳng thể phản kháng và chứng minh mình trong sạch. Nàng đã phải tìm đến cái chết để chứng minh cho tấm lòng thủy chung, son sắt của mình. Còn gì tủi hổ, tuyệt vọng hơn khi người mà mình luôn tin tưởng, yêu thương bao lâu nay lại trở nên hắt hủi, quay lưng lại với nàng. Cái chết của nàng một lần nữa nói lên sự thực xót xa về thân phận người phụ nữ. Họ luôn khát khao được chở che, làm chủ hạnh phúc gia đình nhưng những thước đo, luật lệ của xã hội đã đẩy người phụ nữ ấy vào bước đường cùng.

Phía sau những giá trị hiện thực tàn khốc ấy, Nguyễn Dữ đã thêm tình tiết ly kỳ cho câu chuyện, vừa mang kết thúc có hậu và nhân đạo. Sau cái chết của nàng, các vị tiên đã cứu giúp cho nàng hồi sinh vì đức tính và phẩm hạnh cao quý của nàng. Chi tiết ấy là giúp nàng có cơ hội được giải oan,  khi Trương Sinh nhận được lời nhắn gửi của Phan Lang Lạc, đã lập đàn giải oan cho mình. Ban đầu, trương sinh còn nghi ngờ nhưng sau khi nhìn thấy chiếc trâm của vợ, đã đồng ý lập đần. Hình ảnh cuối cùng khi Vũ Nương hiện lên trên dòng sông, lúc ẩn lúc hiện. Nàng đã yên lòng rời xa nhân thế, với niềm vui được rửa oan và chứng minh được sự trong sạch của mình.

Câu chuyện đã gửi gắm biết bao tình tiết và bài học về giá trị hiện thực và nhân đạo cho người đọc. “ở hiền thì gặp lành “ hay “ cây ngay không sợ chết đứng” vẫn luôn đúng trong bất cứ hoàn cảnh nào. Nguyễn Dữ cũng đã thay mặt biết bao người, lên tiếng bảo vệ người phụ nữ và phê phán chế độ xã hội thối nát. Quyền sống, quyền được mưu cầu hạnh phúc là của tất cả mọi người, không phân biệt nam giới nữ quyền.

– Bài 2

Truyện người con gái Nam Xương là một tác phẩm đề cập tới số phận đầy bị kịch của người phụ nữ ở dưới chế độ phong kiến,thông qua hình tượng nhân vật Vũ Nương. Vũ Nương là một người phụ nữ sinh ra trong một tầng lớp bình dân thùy mị và nết na, có tư dung tốt đẹp. Không những thế, nàng còn là một người vợ chung thủy,là người con dâu hiếu thảo và là một người mẹ có tình yêu con vô bờ bến. Tất cả những điều đó cho thấy Vũ Nương là nhân vật điển hình đại diện đầy đủ nhất những nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam đó là công,dung,ngôn,hạnh. Nhưng rồi chỉ vì một lời nói ngây thơ hồn nhiên của đứa con mà Trương Sinh đã nghi ngờ nàng thất tiết, buộc nàng phải chọn con đường cùng để giữ gìn phẩm hạnh cho mình giải oan.

Truyện đã phả ánh một cách rõ nét về người phụ nữ xưa, phản ánh xa hội phong kiến xưa với những bất công, với lí do quan niệm trọng nam khinh nữ. Để cho Trương Sinh chà đạp lên nhân phẩm ấy, xét về mức độ quan hệ gia đình thì đó là sự gen tuông mờ quáng  còn xét về mặt xã hội thì sự gen tuông của Trương Sinh là hệ quả của cả một tính cách, một sản phẩm của xã hội phong kiến đương thời lúc đó. Nguyên nhân cái chết của Vũ Nương đó là do xã hội phong kiến, một xã hội bất công

Qua đó cho chúng ta thấy được truyện có giá trị nhân đạo sâu sắc. Truyện ngợi ca được vẻ đẹp của người phụ nữ thời phong kiến về cả tính cách lẫn ngoại hình. Tác giả đã bày tỏ niềm thương cảm của mình trước số phận bất hạnh,mà tiêu biểu đó là nhân vật Vũ Nương, không dừng lại ở đây tác giả đã đứng ra lên tiếng tố cáo một xã hội đầy rầy những bất công với chế độ trọng nam khinh nữ,chế độ gia trưởng mà điển hình đó là Trương Sinh

Không những vậy truyện còn đề cao phẩm chất tốt đẹp của một người phụ nữ một lòng vì chồng con, thủy chung hết mực, hiền lành nhưng lại bị nghi oan chỉ vì lời nói của một đứa trẻ thơ chưa biết gì. Tác gỉa lên tiếng bênh vực cho quyền được sống, được hạnh phúc, được yêu thương của người phụ nữ thời bấy giờ. Nhà văn đã xót thương,có sự đồng cảm sâu sắc cho những nỗi oan ức, nỗi đau và sự cam chịu  mà người phụ nữ xưa phải gánh

Truyện đã để lại trong lòng người đọc với sự cảm thông sâu sắc với tài kể chuyên sinh động, chân thật và lối kể chuyện xen lẫn giữa tả thực và yếu tố tả áo. Chính vì thế cho nên truyện người con gái nam xương mang một giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc nhằm tố cáo xã hội phong kiến xưa và nỗi bất hạnh của người phụ nữ.

– Gợi ý

1. Giá trị hiện thực

– Phản ánh hiện thực xã hội phong kiến bất công: nam quyền, chà đạp số phận người phụ nữ.

– Số phận con người chủ yếu thông qua số phận người phụ nữ: chịu nhiều oan khuất, bế tắc.

– Xã hội phong kiến với những cuộc chiến tranh phi nghĩa liên miên làm cho cuộc sống người dân bước vào đường cùng, bế tắc.

2. Giá trị nhân đạo

– Ca ngợi người phụ nữ thông qua nhân vật Vũ Nương (Công – Dung – Ngôn – Hạnh)

* Người phụ nữ thủy chung.

– Luôn gìn giữ khuôn phép khi về nhà chồng (biết chồng có tính đa nghi).

– Khi chồng đi lính, Vũ Nương nhớ da diết, luôn thấy hình bóng chồng bên mình: vợ chồng như hình với bóng.

– Khi bị nghi oan, nhẫn nhục, cố gắng hàn gắn tình vợ chồng.

– Sống ở thủy cung, vẫn luôn nhớ về quê hương chồng con.

* Vũ Nương: người con dâu hiếu thảo

– Thay chồng chăm sóc mẹ (khi chồng vắng nhà, lúc đau ốm). Khi mẹ chồng mất lo ma chay, thương xót như mẹ đẻ.

* Một người mẹ yêu thương con:

– Đảm nhận vai trò của cả người cha khi chồng xa nhà.

– Hình ảnh chiếc bóng để dỗ dành con.

* Người phụ nữ trọng nhân phẩm tình nghĩa:

– Chọn cái chết tự minh oan, bảo vệ nhân phẩm cho mình – của người phụ nữ.

– Quyết giữ lời hứa với Linh Phi, thể hiện coi trọng danh dự, tình nghĩa dù nhớ thương quê hương, người thân.

Từ khóa tìm kiếm