Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Văn mẫu lớp 12

Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Văn mẫu lớp 12

Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Bài số 1

Đối với một tác phẩm văn xuôi, yếu tố quyết định đến sự thành bại không gì khác chính là nhân vật. Nhân vật càng sống động, chân thực bao nhiều thì tác phẩm càng dễ thành công bấy nhiêu. Trong nhân vật, người ta thường đề cao yếu tố tâm trạng, bởi tâm trạng là trạng thái bên trong tâm hồn của một con người. Tâm trạng phản ánh đời sống nội tâm của con người. Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài là một tác phẩm thành công xuất sắc được in trong tập Truyện Tây Bắc xuất bản năm 1954, được giải Nhất – Giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam 1954-1955. Thành công của Tô Hoài trong tác phẩm này là ông đã miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị – nhân vật chính trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ. Sở trường phân tích tâm lí đã giúp ngòi bút của nhà văn lách sâu vào những bí mật của đời Sống nội tâm, phát hiện những nét đẹp của tính cách nhân vật để có những trang viết sống động và đấy chất nhân văn.

Mị là một cô gái Mèo nghèo khổ, xinh đẹp, nết na, một bông hoa ban trên réo cao Tây Bắc. Người như Mị đáng lẽ phải được sống một cuộc đời hạnh phúc nhưng Mị đã phải sống những tháng ngày tâm tối, làm con dâu gạt nợ ở nhà thống lí Pá Tra. Ngày trước, khi lấy nhau, bố mẹ MỊ không có tiền nên phải vay của nhà thống lí Pá Tra mười đồng bạc trắng, mỗi năm phải trả lãi một nương ngô. Nay mẹ Mị đã mất, bố Mị đã già nhưng nợ thì vẫn chưa trả hếtắ Mị bị bắt cóc về làm con dâu gật nợ cho nhà thống lí, bị cúng trình ma, đợi ngày chết rũ xương trong nhà thống lí. Khi bị bắt vào nhà thông lí, Mị đã toan tự tử nhưng “chữ hiếu” và tình phụ tử đã khiến Mị phải cam chịu. Bị buộc ở lại nhà thống lí Pá Tra, Mị sống một cuộc sống tàn phai, mai một dần, “lầm lũi như một con rùa nơi xó cửa”, như một cái xác không hồn giữa địa ngục trần gian. Mị chỉ sống như kéo dài những ngày chưa chết được mà thôi. 

Những tưởng cuộc đời Mị cứ thế trôi đi, nhưng một mùa xuân mới lại đến. Ngòi bút của nhà văn tập trung mô tả không khí mùa xuân: Trên những bản của người Mèo Đỏ, trai gái mang váy áo ra phơi, trên những mỏm đá trông sặc sỡ như những cánh bướm khổng lồ. Tất cả không khí trên rẻo cao đều cuốn vào không khí của ngày hội. Ban ngày, từng đoàn thanh niên mặc áo váy mới, xòe ô dắt ngựa đến đánh quay, ném pao, tung còn. Tất cả không khí của mùa xuân đã thổi một luồng gió mới vào tâm hồn Mị – một tâm hồn tưởng như đã khô càn, nó làm cho sức sống ở đáy sâu tâm hồn Mị trỗi dậy. Khi sức sống trong Mị bắt đầu trỗi dậy, nhà văn lại tiếp thêm tiếng sáo đêm tình mùa xuân. 

Có thể nói tiếng sáo đêm tình mùa xuân không chỉ đơn thuần là âm thanh của tiếng sáo. Tiếng sáo đêm tình này là âm thanh của tình yêu. Nó đánh thức trong lòng Mị nhớ lại thời gian ngày xưa với mối tình đầu trong cuộc sống hạnh phúc khi còn tự do. Tiếng sáo đêm tình ấy còn đánh thức câu hát ngày xưa mà MỊ giờ đây đã đành đào sâu chôn chặt. Ngày xưa, Mị thổi sáo thật tài. Chỉ cần ngắt một chiếc lá, uốn môi trên, MỊ thổi lá hay như thổi sáo. Mị bổi hổi bồi hồi nhẩm lại bài hát năm xưa “Mày có con trai con gái rồi. Mày đi làm nương. Ta không có con trai con gái. Ta đi tìm người yêu” hoặc “Anh ném pao, em không bắt. Em không yêu, quả pao rơi rồi”. Hơn tất cả, tiếng sáo đánh thức trong lòng MỊ hai tiếng “ngày xưa”, nghĩa là khoảng thời gian từ trước khi Mị bước chân vào nhà thông lí. Còn hiện tại, thế giới của Mị là một căn buồng tăm tối nhìn qua ô cửa mờ mờ trăng trắng không biết ngày hay đêm, sương hay nắng. Trong lúc ấy tiếng sáo đã đánh thức thời gian trong lòng Mị. Thời gian ấy cho Mị thấy hiện tại thật khổ đau, quá khứ mới là hạnh phúc. Thế là lòng Mị bâv giờ chỉ hướng về quá khứ, sống với quá khứ để quên đi những cay đắng hiện tại.

Tất cả những yểu tố ngoại cảnh: Khung cảnh mùa xuân, tiếng sáo gọi bạn tình, bữa rượu cúng ma đón năm mới… đã tác động mạnh đến Mị, đã âm thầm đánh thức nỗi căm ghét bất công cùng ý thức phản kháng lại cường quyền, đánh thức cả Niềm khao khát cuộc sông tự do của Mị. Hành động đầu tiên của Mị đó là cô lén lấy hũ rượu ra giữa nhà uống ừng ực từng bát lớn. Nếu ai đó đã từng đọc những tác phẩm viết về văn hóa vùng cao Tây Bắc thì hẳn sẽ không còn xa lạ với hình ảnh những người phụ nữ rẻo cao uống rượu. Tuy nhiên, ta hay chú ý đến cách thức uống rượu của Mị: “uống ừng ực từng bát lớn’’. Mị uống như muốn vắt hết toàn bộ hiện tại khổ đau, tủi hờn, cay đắng trong lông ngực. Mị uống như để quá khứ hiện lên trước mắt, xung quanh Mị, để Mị thấy quanh mình toàn là niềm vui. Hành động tiếp theo mà Mị làm đó là bước vào căn phòng tối tâm, xắn một miếng mỡ để vào đĩa đèn cho đèn sáng hơn. Đây là một chi tiết có chiều sâu về nghệ thuật của nhà văn Tô Hoài. Bởi trước đây Mị không thiết sống nên căn buồng của Mị tối tâm, ẩm thấp. Mị không bận lòng. Hôm nay khác rồi! Khi sức Sống trong lòng trồi dậỵ, Mị thấy tâm trạng mình toàn niềm vui, Mị không muốn đời mình sống tăm tối nữa. Mị muốn đời mình phải sáng tươi. Vì thế Mị xắn miếng mỡ cho vào đĩa đèn cho căn phòng sáng lên. Việc ấy, đồng nghĩa với việc Mị thăp lên trong lòng mình một ngọn lửa sống, thắp lên trong tâm hồn mình một khát vọng sống. 

Bỗng nhiên Mị thấy mình còn trẻ đẹp, có nhu cầu ăn mặc đẹp, có nhu cầu đi chơi hội, chơi xuân.

Mị nghĩ biết bao phụ nữ đã có chồng họ cũng đi chơi hội, huống hồ Mị với A Sử chẳng có lòng với nhau. Mị sửa soạn đi chơi hội. Mị tìm cái váy hoa đẹp nhất để mặc. Đúng lúc sức sống trong Mị trỗi dậy mạnh mẽ nhất thì cái ác xuất hiện. A Sử về nhìn thấy Mị sửa soạn đi chơi hội, hắn trói Mị vào cột nhà từ chân lên đâii bằng cả thúng dây đay. Chưa bao giờ Mị thấy mình đau khổ, nhục nhã như thế này. Lúc Mị nghe tiếng vó ngựa chạm vách, Mị lóe lên sự so sánh: Mị không bằng con trâu, con ngựa nhà thống lí Pá Tra: Khi mỏi nó còn được đôi tàu, được duôi chân. Mị giờ đây không bằng con ngựa. Thế nhưng sợi dây ấy chỉ có thể "trói" được thân xác Mị chứ không thể trói được tâm hồn của một cô gái đang hoà vào với mùa xuân với cuộc đời.

Khi mùa xuân đến, tâm trạng của Mị phát triển theo những cung bậc tình cảm khác nhau, cung bậc sau cao hơn cung bậc trước. Chính sức sống của mùa xuân đã làm trỗi dậy sức sông vân tiêm tàng trong Mị. Chính nhờ nó mà Mị đã vượt lên được số phận đen tối của mình. Qua đó thể hiện sự cảm thông, xót thương của nhà văn với số phận hẩm hiu không lối thoát của Mị. Đồng thời bằng trái tim nhạy cảm và chan chứa yêu thương Tô Hoài đã phát hiện và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn của một con người luôn khát khao sống.

Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Bài số 2

Mị là một cô gái người H’mông xinh đẹp, hồn nhiên, yêu đời, hát hay, có tiếng sáo làm say lòng người, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Ngày xưa, bố Mị lấy mẹ không có đủ tiền cưới, phải đến vay nhà thống lí, bố của thống lí Pá Tra bây giờ. Mỗi năm đem nộp lãi cho chủ nợ một nương ngô. Đến tận khi hai vợ chồng về già rồi mà cũng chưa trả hết nợ. Vì vậy, đến tuổi xuân thì, Mị bị bắt làm con dâu gạt nợ cho nhà thông lí Pá Tra nhưng thực chất là nô lệ. Suốt ngày, ở nhà thông lí, Mị phải quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi, đi cõng nước dưới khe suối lên, hái thuốc phiện, giặt đay, se đay, bung ngô, tước đay thành sợi,… Kiếp sống cơ cực hơn cả ngựa trâu đã biến một cô gái hồn nhiên, yêu đời năm nào thành một người phụ nữ cam chịu, "lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”, có khi vô cảm. Mặt khác, Mị cũng có những phản ứng ngấm ngầm. Một hôm, Mị trốn về nhà, quỳ lạy bố, úp mặt xuống đất khóc nức nở nhưng bên trong áo giấu sẵn một nắm lá ngón để tự tử.

Mị không chỉ là nạn nhân của sự đầu độc, áp chế về tinh thần. Bọn thống lí Pá Tra đã lợi dụng thần quyền – tục mê tín dị đoan – để làm cho người nô lệ này yên phận với kiếp sống đau khổ. Mị tin rằng: “Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó rồi thì còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi…”. Cho nên, Mị sống nhẫn nhục, thầm lặng, vô cảm, không có chút hi vọng vào sự đổi thay của tương lai.

Thế rồi mùa xuân lại về. Khung cảnh thiên nhiên mùa xuân ở Hồng Ngài rất thơ mộng, tình tứ và bừng sức sống: “Gió thổi vào cỏ gianh vàng ừng”, “trong các làng Mèo đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ. Hoa thuốc phiện vừa nở trắng lại đổi ra màu đỏ hau, đỏ thâm, rồi sang màu tím man mát”. Cùng với vẻ đẹp thiên nhiên là không khí náo nức, nhộn nhịp của ngày hội. “Trai gái, trẻ con ra sân chơi ấy tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy”; “chiêng đánh ầm ĩ”; “văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng”. Chính cái không khí ấy đã khơi dậy, đánh thức nơi bề sâu hun hút của tâm hồn Mị một cuộc sống mãnh liệt, trẻ trung. Mị “lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát”. Rồi Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thối sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị”.

Nhưng khi tâm trạng bồi hồi, sung sướng vô ngần ấy vừa xuất hiện thì nổi đắng cay, chua xót, u sầu cũng chạy đến vây lấy Mị. Mị ý thức được cảnh ngộ éo le của cuộc đời mình: “A Sử với Mị, không có lòng với nhau nhưng mà vẫn phải ở với nhau!”. Mị liền nghĩ đến cái chết: “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay”. Nhưng rồi, “tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường: Anh ném pao, em không bắt; Em không yêu, quả pao rơi rồi…” đã giục giã, thôi thúc Mị, khiến Mị dường như quên hết cảnh ngộ bi thảm của hiện tại. Mị hành động như một người tự do, như “bao nhiêu người có chồng” khác. “Mị đến góc nhà, lấy ống mờ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”. Mị muốn đi chơi một cách bản năng. Cái ý nghĩ “muốn đi chơi” vọt ra khi có tiếng sáo rập rờn ở trong đầu. Cái hành động “quấn lại tóc”, “với tay lấy cái váy hoa vắt ồ phía trong vách”, rút thêm cái áo” chuẩn bị đi chơi là sự chiến thắng bất ngờ của bản năng. Bản năng đã làm cho Mị không biết sợ sệt là gì.

Trong lúc lòng yêu đời đang trỗi dậy mãnh liệt cũng là lúc Mị bị vùi dập một cách tàn nhẫn, không thương tiếc. Mặc dù đang “thay áo mới, khoác thêm hai vòng bạc vào cổ rồi bịt cái khăn trắng lên đầu” để đi chơi nhưng A Sử biết được ý định của Mị, hắn chỉ hỏi một câu: “Mày muốn đi chơi à?" rồi “bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống. A Sử quấn luôn tóc lên cây cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa”. Sau hành động vô nhân đạo, phũ phàng ấy, hắn bỏ đi.

Trong bóng tối, dù bị trói như một thứ đồ vật nhưng Mị vẫn sống với bản năng. Mị không biết mình đang bị trói. Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. Mị vẫn nghe lời ca tiếng hát ngọt ngào, tình tứ vang lên: “Em không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào. ”. Mãi đến lúc Mị “vùng bước đi”, cô mới giật mình trở về với thực tại, mới thấm hiểu rõ cái cảnh ngộ bi thảm của mình: “Tay chân đau không cựa được” và cô mới thổn thức nỗi lòng, biết mình không bằng con ngựa! Nhưng khi nghe tiếng chó sủa xa xa, đêm đã về khuya thì Mị mới khóc, lòng Mị lại bồi hồi. Trong suốt đêm bị trói đứng như thế, Mị rơi vào tâm trạng lúc mê, lúc tỉnh. Lúc mê lòng lại “nồng nàn tha thiết nhớ” Lúc tỉnh thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Đến sáng, khi bàng hoàng tỉnh thì cô “sợ quá”, “cựa quậy”, xem mình còn sống hay chết”. Tâm trạng lo sợ ấy đã thể hiện ý thức về sự sống của Mị. Cô cảm thấy đau dứt từng mảnh thịt bởi vì cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại. Chính sự trỗi dậy của sức sống tiềm tàng đã thôi thúc Mị có những hành động táo bạo, mạnh mẽ sau này – cô cắt dây cởi trói để cứu A Phủ thoát khỏi cảnh ngộ bi thảm đồng thời cũng là tự cứu mình.

Tóm lại, trong khung cảnh tăm tối, ngột ngạt, tù túng, tàn bạo, chúng ta thấy có bản năng sống đầy chất thơ của nhân vật Mị bùng sáng lên. Sức sống tiềm tàng, trẻ trung không dập tắt được của Mị là một bài ca hùng hồn về sự sống đồng thời cũng là một bản cáo trạng đanh thép về tội ác của bọn phong kiến, thần quyền vùng núi cao Tây Bắc trước năm 1954.

Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Bài số 3

Nếu những nhà văn hiện thực phê phán chỉ thấy con người là nạn hân bất lực của hoàn cảnh thì các nhà văn cách mạng bao giờ cũng phát thiện hiện ra sức manh phúc sinh trong tâm hồn của những con người cùng khổ. Là cây bút xuất sắc trong dòng văn học cách mạng Việt Nam, chẳng những rất thành công khi diễn tả cái chết dần chết mòn của Mị – một cô gái tràn đầy sức sống mà còn rất tinh tế khi khám phá quá trình hối din của Mị. Nếu như có một hoàn cảnh làm tê liệt bóp chết sức sống của Mị thì tất cũng có một hoàn cảnh giúp Mị hối sinh. Và hoàn cảnh đó chính là đêm tình mùa xuân quyến rũ.

Ở vùng rẻo cao Hồng Ngài không gì vui bòng Tết đến, xuân về. Năm nay Hồng Ngài đón một cái tết đặc biệt. Đúng lúc gió và rét rất dữ dội thế nhưng, bất chấp cái khắc nghiệt của thời tiết, không khí đón Tết vui xuân của Hồng Ngài vẫn rất náo nức tưng bừng. Tiếng cười nói rộn vang. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng sáo rủ bạn đi chơi. Không khí tưng bừng, náo nức ấy đã vọng vào tâm hồn Mị, khiến tâm hồn Mị thức tỉnh hồi sinh.

Mày có con trai con gái rồi

Mày đi làm nương

Tao không có con trái con gái

Tao đi tìm người yêu

Lời của tiếng sáo thật giản dị mộc mạc, nhưng nó chứa chan niềm vui niềm tự do, khát vọng yêu đương, hạnh phúc. Khúc ca say mê náo nức của mùa xuân tuổi trẻ đã vọng vào cõi sâu thẳm trong lòng Mị thiết tha đã đánh thức cõi lòng câm lặng bấy lâu của Mị, tiếng sáo ấy khơi dậy sức sống tiềm tàng trong con tim Mị. . Ý thức về quyền làm người trỗi dậy, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Cách uống rượu của Mị thật lạ. Mị uống lấy được, uống như chưa bao giờ được uống, uống cho bõ hờn, bõ tức. Uống để cuốn phăng đi bao cay đắng tủi nhục của quãng đời đã qua. Uống cho thỏa khát khao say mê, phía trước. Men rượu nồng nàn tiếng sao tha thiết đã nhấc bổng Mị thoát khỏi thực tại, dìu Mị trở về miền quá khứ đẹp tươi với bao khát khao nồng cháy. Mị say, cứ lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người hát  trong lòng Mị đang sống về ngày trước. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi … có biết bao nhiêu người mê. Ngày trước Mị trẻ trung yêu đời, ngày trước Mị đã từng yêu và được yêu. Sống với ngày trước, lòng Mị bỗng phơi phới trở lại đột nhiên vui sướng, hạnh phúc. Những kí ức hạnh phúc đã thôi thúc Mị nổi loạn. Bắt đầu là sự nổi loạn trong ý nghĩ. Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng ngày Tết cũng đi chơi. Huống chi Mị với A Sử không có lòng với nhau, vậy mà vẫn phải ở với nhau. Lần đầu tiên, sau chuỗi ngày dài dằng dặc, sống cam chịu, nhấn nhục với kiếp ngựa trâu như con rùa nuôi trong xó tối, Mị dám chối bỏ ràng buộc duyên pohận với A Sử để thành người tự do. Đắm chìm trong miền kí ức say mê, trong những khát khao nồng cháy dường như Mị đã quên cả thực tại. Rượu đã tan lúc nào. Người về đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà. Cõi mộng, cõi mơ miền thương nẻo nhớ đang gọi Mị.

Mãi sao, Mị mới bừng tỉnh. Mị đứng dậy nhưng không bước ra đường chơi nữa mà từ từ bước vào buồng. Ý nghĩ muốn đi chơi đã lóe lên trong đầu Mị nhưng nó chưa đủ mạnh để  dứt Mị ra khỏi thế giới ngục tù. Phản ứng nổi loạn ở Mị cần thêm thời gian và chất xúc tác. Bước vào buồn, ngòi xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay, mờ mờ trăng trắng. Bao cay đắng tủi nhục của kiếp nô lệ trung thân bỗng dội về, dày vò cõi lòng Mị tan nát, ứ máu đầy bi kịch. Và Mị bỗng nảy ra ý nghĩ thật lạ lùng, đột biến mà mang tinh tất yếu : Mị muốn tự tử : nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy nước mắt úa ra. Cứ nghĩ Mị sẽ tự tử ngay nhưng đúng lúc ý nghĩ muốn chết trỗi dậy thì tiếng sao gọi bạn yêu lơ lửng bay ngoài đường lại một lần nữa vang vọng vào tâm hồn Mị. Khúc ca yêu nồng nàn ấy đã dập tắt ý nghĩ muốn chết nhưng cũng không thể sống lùi luiõ như con rùa nuôi trong xó tối nữa. Mị phải sống trong vùng trời tươi sáng, ngập tràn ánh nắng tự do, hạnh phúc. Và chính ý nghĩ ấy đã thôi thúc Mị có hành động nổi loạn, táo bạo, quyết liệt từng có. Mị đến góc nhà lấy ống mỡ sắn một miếng bỏ vào thêm đĩa đèn cho sáng. Tại sao Mị phải thắp đèn ? Phải chăng, Mị không cam chịu sống trong xó tối nữa ? Mị muốn phá tan màn đêm âm u, mù tối  nơi đại ngục trần gian này. Mị muốn thắp ssáng cho tương lai của mình. Ngọn lửa trên đĩa đèn hay ngọn lửa trong lòng Mị đang rừng rực cháy. Thắp đèn xong, Mị cuốn lại tóc, với tay lấy cái váy và rút thêm cái áo. Bất chấp mọi luật lệ của nhà thống lí, Mị hành động như một người hoàn toàn tự do.

Những khát vọng cháy bỏng của Mị vừa bùng lên thì đã bị vùi dập một cách thô bạo tàn nhẫn. A Sử trói đứng Mị vào cột bằng cả một thúng sợi đay tàn nhẫn. Tóc Mị xõa xuống, A Sử cuốn luôn tóc lên cột làm cho Mị không cúi không nghiêng được nữa. Rồi A Sử tắt đèn đóng cửa lại. Tại sao A Sử phải trói Mị như thê ? Có phải đó là thói quen tàn bạo của A Sử hay chính A Sử cũng giật mình hoảng sợ trước hành động nổi loạn táo bạo của Mị ? Hắn phải dùng mọi vũ lực thô bạo nhất để dập tắt tinh thần phản kháng mạnh mẽ của Mị. Tuy nhiên những cánh cửa buồng khép chặt, những làn dây chói chặt không sao chói được tâm hồn Mị. Bóng ma của buồng gian cũng không sao dập tắt được ngọn lửa cháy sáng trong tim Mị. Mọi vũ lực bạo tàn của A Sử đều trở nên vô nghĩa. Trong bóng tối, Mị đứng im lặng như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị theo cuộc chơi, những đám chơi. Mị khe khẽ hát, tiếng hát cất lên từ trái tim sôi nổi, nồng nàn. Rồi Mị vùng bước đi, mạnh mẽ, quyết liệt, sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do đã trỗi dậy mãnh liệt. Sức sống ấy cứ trào ra ngoài ra sợi dây trói.

Nhưng rồi Mị chợt bừng tỉnh, những làn dây chói cứa vào ra thịt đau dứt, xót xa, đau đớn đến tê tái. Tiếng sáo tha thiết, dìu dặt tắt lịm, chỉ còn tiếng chân ngựa đạp vách nhức nhối ai oán. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con nghựa. Cả đêm ấy, Mị lúc mê, lúc tỉnh, lúc đớn đau, quặn thắt trước thực tại thê thảm, khốn cùng, lúc lại cồn cào, tha thiết nhớ. Quá khứ, thực tại, hạnh phúc, khổ đau cứ giằng xé trong trái tim Mị. Ngòi bút Tô Hoài thật tinh tế tài hoa khi lách vào cõi sâu tâm tư của Mị khiến Mị trở thành ‘thật hơn con người thật’.

Mùa xuân rồi cũng qua đi nhưng sức sống tiềm tàng trong Mị đã được khơi dậy và chờ dịp bùng lên. Với nghệ thuật khắc họa tâm lí nhân vật tinh tế Tô Hoài đã đem đến cho nhân vật một hướng đi, một cuộc đời mới. Đó cũng chính là giá trị nhân văn cao đẹp của tác phẩm. Đồng thời cũng cho thấy tài năng của Tô Hoài cùng những đóng góp của ông cho văn học Việt Nam.

Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân – Bài số 4

Vợ chồng A Phủ là một loại truyện ngắn xuất sắc nhất của Tô Hoài. Truyện kể về cuộc đời đầy biến cố của đôi vợ chồng trẻ người Mông là Mị và A Phủ, qua đó cho chúng ta thấy được chế độ thực dân, phong kiến cùng những hũ tục lạc hậu thời bấy giờ.  Đoạn văn miêu tả Mị cùng với những chi tiết đến chân thực, cảm động đã thể hiện được sức sống tiềm tàng, mãnh liệt cùng với khao khát một tình yêu cháy bỏng – Mị là người con gái xinh đẹp nhưng lại bất hạnh.

Mị mồ côi cha mẹ từ nhỏ, cô ở với cha . Vì tính tình hiền lành đẹp người lại đẹp nết cho nên trai làng nhiều người để mắt tới, nhưng chỉ vì món nợ truyền đời của cha mẹ mà Mị bị bắt về làm con dâu trừ nợ cho nhà thống lí Pá Tra. Tuổi xuân của Mị đã bị A Sử ,con trai nhà thống lý tước đoạn và giày vò. Quãng đời Mị sống trong nhà thống lý là những quãng đời bị đọa đày, tủi nhục vô cùng. Với danh nghĩa là con dâu của một quan lớn nhưng cô không khác gì đầy tớ, nô lẹ trong nhà, con trâu có lúc còn được nghỉ ngơi còn cô thì không nhưng cô đã nhẫn nhịn và cam chịu. Lúc mới bị bắt về thì Mị Phản kháng quyết liệt, còn định ăn lá ngón tự tử nhưng nghĩ tới cha già rồi lại thôi, Mị không đành lòng chết. Đời Mị cứ như thế lặng lẽ trôi đi.  Cô sống mà như đã chết, cuộc sống với cô giờ đây cũng chẳng còn ý nghĩa gì nữa. Trải qua những biến cố đau khổ, mọi cảm xúc trong cô dường như giờ đã chai lì nhưng khát vọng sống trong Mị chưa hoàn toàn lụi tắt.Trong Mị luôn tồn tại hai con người tưởng chừng đối lập: Con người bên ngoài lạnh lùng vô cảm và con người bên trong có sức sống âm thầm nhưng mãnh liệt.

Thời điểm sau đó, tác giả đã lấy khung cảnh mùa xuân làm nền cho diễn biến tâm trạng của Mị, chứng tỏ sức sống tiềm tàng trong Mị vẫn còn.

 “ Mùa xuân, đất trời tưng bừng màu sắc, rộn rã âm thanh, rất gần gũi với quãng đời hồn nhiên, vui vẻ ngày trước của Mị: Trên đầu núi, các nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy các nhà kho. Trẻ con đi hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa. Ở Hồng Ngài người ta thành lệ cứ ăn Tết khi gặt hái vừa xong, không kể ngày, tháng nào. Ăn Tết như thế cho kịp lúc mưa xuân xuống thì đi vỡ nương mới. Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió vã rét rất dữ dội. Nhưng trong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con bướm sặc sỡ… Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà. Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi “. Đoạn văn trên đã tả cảnh mùa xuân trên vùng núi Tây Bắc cùng với các hình ảnh sinh động , đầy màu sắc từ những chiếc váy hóa của các cô gái phơi trên mõm đã cho tới tiếng cười của trẻ con đang chơi quay trên sân nhà, rồi có cả tiếng sáo réo rắt rủ cả bạn tình đi chơi. Chính sức sống của mùa xuân đã làm cho Mị hồi sinh, chợt lúc này trong Mị có nhiều cung bậc cảm xúc lẫn lộn vui sướng và đau khổ, tủi nhục đến mức muốn chết và khao khát sống. Những cảm xúc ấy đang trỗi dậy, cuộn xoáy, trào dâng trong lòng Mị.

Trong khi trai gái, lũ trẻ tập đánh Pao rồi thổi sao, thổi kèn…đặc biệt tiếng sáo gọi bạn tình từ đầu núi vọng lại làm cho Mị thiết tha bồi hồi và Mị nhẩm thầm theo bài hát quen thuộc mà ngày trước cô hay hát :

Mày có con trai con gái rồi

Mày đi làm nương

Ta không có con trai con gái

Ta đi tìm người yêu.

Sau bao năm chịu đựng, câm lặng trong đau khổ thì có lẽ đây là lần đầu tiên người con gái chợt cất tiếng hát thầm. Mị lén lấy hũ rượu uống ừng ực từng bát. Mị uống như uống đang nỗi tủi hận, đắng cay vào lòng, để quên đi nỗi khổ. Tuy nhiên hành động này lại chuyển biến tới một tâm lý đang diễn ra trong người con gái này.

Lúc đã ngấm men rượu, Mị thấy mình đang sống về ngày trước, tiếng sáo gọi bạn tình làm cho Mị rạo rực, của tuổi thanh xuân xăng tràn sức sống, Mị là một cô gái xinh đẹp đang uống rượu bên bép lửa và thổi sáo “Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Bao kỉ niệm đẹp thời con gái sống dậy trong lòng Mị: Mị thổi sáo giỏi… có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Hồi tưởng về mùa xuân tươi đẹp thời con gái, điều đó cho thấy con người thật của Mị đang hồi sinh “. Chứng tỏ khát vọng sống như ngọn lửa đang bùng cháy trong tâm hồn của người con gái này.

Bây giờ, diễn biến tâm trạng trong cô đang bị giằng xé bởi mâu thuẫn giữa phận tù túng của kẻ làm dâu gạt nớ và mong muốn được đi chơi tết cùng bạn bè, kháo khát được tự do cùng tình yêu. Diễn biến tâm trạng Mị rất phức tạp: Cô đang bị giằng xé bởi mâu thuẫn giữa thân phận tù túng của người con dâu gạt nợ và mong muốn được tự do đi chơi Tết của cô gái đang khao khát tự do và tình yêu.

Mãi mê chìm đắm trong quá khứ cho nên Mị đã quên đi hiện tại  “Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà. Mãi sau, Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường chơi Mị từ từ bước vào buồng. Tâm trạng Mị phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị nhận ra rằng mình vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi “.

Mị tự nhủ “Bao nhiêu người có chồng mà vẫn đi chơi ngày Tết đấy thôi. A Sử với Mị không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau. Mị muốn ăn lá ngón cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Uất ức, nước mắt Mị ứa ra. Tiếng sáo gọi bạn vẫn lửng lơ bay ngoài đường “:

“ Anh ném pao, em không bắt,

Em không yêu, quả pao rơi rồi…”

Khi A Sử bất ngờ vào buồng để thay áo mới để đi rình bắt thêm con gái nhà người ta mang về làm vợ thì Mị lặng lẽ “ thản nhiên xắn thêm miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng, quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo. A Sử nhìn Mị, Mị không thèm nói một lời “. Những điều này chứng tỏ Mị đang nổi loạn, Mị muốn thoát khỏi chốn này.

Những hành động khác thường của Mị đã bị A Sử trấn áp. Sau câu hỏi ngạc nhiên và giận giữ. Mày muốn đi chơi à?, lúc này A sử đã trói Mị bằng một thúng sợi đay, quấn tóc lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiên được đầu nữa. Không hề có một dòng nào miêu tả về thái độ phản kháng của Mị. Suốt từ đầu đến cuối, Mị chỉ im lặng câm nín. Tuy nhiên, A sử chỉ trói được thể xác chứ không thể trói được tâm hồn của cô, Mị vẫn đang say mê sống với những kỉ niệm tình yêu của mình.

Giờ đây “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu nồng nàn nâng đỡ tâm hồn Mị. Tai Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đảm chơi. Tuy Mị chưa giải thoát được thể xác nhưng Mị đã giải thoát được tâm hồn: Lòng Mị bồi hồi theo tiếng sáo: Em không yêu, quả pao rơi rồi, Em yêu người nào, em bắt pao nào… Những vết dây trói đau nhức đưa Mị trở về với thực tại đau đớn, khổ nhục. Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách… Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa “.

Lúc này, Mị lại sống đan xen giữa thực tại và quá khứ. Càng nhớ tới kỉ niệm cũ, Mị càng xót xa, đau khổ, phẫn uất với thực tại phũ phàng của mình: Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tĩnh. Cho tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ “.

Tuy cuộc trỗi dậy lần này của Mị không thành nhưng Mị không thể thoát khỏi địa ngục trần gian là cha con nhà thống lý nhưng Mị không còn là con ngựa,con rùa lùi lũi trong xó cửa nữa, Mị đã sống lại thời khắc của tuổi trẻ, tự do, mặc dù nó chưa làm thay đổi cuộc đời Mị nhưng nó sẽ tuôn trào mãnh liệt với bằng chứng là hành động Mị liều lĩnh cởi trói cứu A Phủ và cùng anh trốn khỏi Hồng Ngài. Ở đoạn văn này, tác giả miêu tả hành động của Mị không nhiều nhưng người đọc vẫn có thể cảm nhận được một sức sống tiềm tàng trong con người Mị. Từ không gian, thời gian cùng giọng kể, tác giã đã dẫn dắt người đọc đi theo tâm trạng ấy một cách chân thực nhất, đoạn văn miêu tả tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân thấm đãm tính nhân văn, thể hiện một cách chân thật nhất và cảm động nhất về giá trị hiện thực cùng tinh thần nhân đạo của truyện ngắn Vợ chồng A phủ.

Vũ Hường tổng hợp

Từ khóa tìm kiếm

• phân tích diễn biến tâm trạng của mị trong đêm tình mùa xuân
• phân tích diễn biến tâm lí nhân vật mị
• phân tích diễn biến tâm lí nhân vaath
• diễn biến tâm lí nhân vật mị trong đêm tình mùa xuân trong tác phẩm Vợ chồng A phủ
• diễn biến tâm trạng mị trong đêm tình mùa xuân
• pan tich nhan vat mi trong khung canh mua xuan